Phở không chỉ là món ăn, còn là câu chuyện về lịch sử, văn hóa

Ngày 11-10, tại Hà Nội, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Báo Kinh tế đô thị tổ chức tọa đàm "Phở - câu chuyện từ di sản văn hóa phi vật thể đến công nghiệp sáng tạo" với sự tham gia của các nhà nghiên cứu, nghệ nhân, chuyên gia ẩm thực, doanh nghiệp…

Phát biểu khai mạc, bà Lê Thị Ánh Mai, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, nhấn mạnh: "Phở Hà Nội là sự kết tinh của tri thức dân gian, kỹ năng chế biến và tập quán thưởng thức đặc trưng của người Hà Nội. Mỗi bát phở chứa đựng tinh hoa văn hóa đất Kinh kỳ, phản ánh chiều dài lịch sử, sự khéo léo và tinh tế trong văn hóa ẩm thực Hà Thành".

Năm 2024, tri thức dân gian "Phở Hà Nội" được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục quốc gia về di sản văn hóa phi vật thể. Đây không chỉ là sự ghi nhận chính thức của Nhà nước đối với giá trị văn hóa, lịch sử và khoa học của món ăn này, mà còn đặt ra yêu cầu mới trong công tác bảo tồn, truyền dạy, quảng bá và phát huy giá trị di sản trong bối cảnh toàn cầu hóa. Việc phở được ghi danh là một dấu mốc quan trọng, khẳng định vị thế của ẩm thực Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung trên bản đồ văn hóa thế giới.

Theo bà Lê Thị Ánh Mai, trong chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa, ẩm thực truyền thống chính là một ngành công nghiệp sáng tạo tiềm năng, góp phần xây dựng thương hiệu du lịch và hình ảnh thành phố. Phở - với giá trị văn hóa, lịch sử và biểu tượng riêng - là "đại diện tiêu biểu" cho khả năng kết nối giữa di sản và sáng tạo, giữa truyền thống và hiện đại.

TS Phạm Cao Quý, Phó Trưởng phòng Quản lý Di sản văn hóa phi vật thể, Cục Di sản văn hóa, cho rằng, ẩm thực Việt Nam là một kho tàng phong phú, đa dạng và đầy tính biểu tượng.

Phở không chỉ là món ăn, mà là một câu chuyện hấp dẫn về lịch sử, văn hóa, giao lưu và tiếp biến giữa các vùng miền. Việc ghi danh di sản không chỉ giúp lưu giữ tri thức dân gian mà còn tạo điều kiện để cộng đồng, những chủ thể của di sản, nâng cao sinh kế, khẳng định giá trị lao động và sáng tạo của mình.

Theo TS Phạm Cao Quý, chính sự kết hợp giữa bảo tồn di sản và phát triển kinh tế cộng đồng là yếu tố cốt lõi giúp phở Hà Nội tiếp tục lan tỏa, thích nghi mà không đánh mất bản sắc.

Viện trưởng Viện Hà Nội học và Đào tạo quốc tế, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐH Quốc gia Hà Nội Lê Thị Thu Hương cho hay đã đưa nội dung về phở Hà Nội và ẩm thực truyền thống vào chương trình đào tạo, đặc biệt trong các ngành du lịch, văn hóa, báo chí và quan hệ quốc tế. Việc giảng dạy về di sản ẩm thực không chỉ giúp sinh viên hiểu rõ giá trị văn hóa của quê hương mà còn trang bị cho thế hệ trẻ kỹ năng truyền thông, quảng bá văn hóa Việt ra thế giới.

Ông Yokoyama Hiroya, đại diện Acecook Việt Nam bày tỏ mong muốn cùng Hà Nội đưa phở trở thành Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. "Chúng tôi nhận thức sâu sắc rằng, mỗi tô phở được giới thiệu, mỗi hoạt động gắn với phở được thực hiện, đều là một phần của hành trình bảo tồn và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống..." - ông Yokoyama Hiroya nhấn mạnh.