Kỳ 2: Hốt hụi... người ở “đảo Đài Loan”

Trên đường làng ở xã Tân Lộc, huyện Thốt Nốt- Cần Thơ, một đám trẻ đang chơi đùa. Một thằng bé chừng 5 tuổi mon men đến gần. Đám trẻ lập tức vây lấy nó, nhao nhao: “Thằng Việt nói tiếng Đài Loan đi!”, “Mày nói tiếng Việt nữa, tụi tao mới cho chơi”. Thằng bé nhăn nhó, cố nói vài câu tiếng Hoa xen lẫn tiếng Việt lơ lớ. Đám trẻ ồ lên thích chí. Thằng bé hốt hoảng chạy tuốt vào nhà, cầu cứu bà ngoại.

Mai mối như đi chợ

Tôi đến xã đảo Tân Lộc vào một ngày cuối năm. Trên chuyến phà ngang dòng sông Hậu, khi nghe khách hỏi thăm đường, một người đàn ông đứng tuổi lạnh nhạt: “Cô đi hỏi vợ cho đám Đài Loan nào hả?”. Tôi bối rối: “Trông cháu giống bà mối lắm hả chú?”. Ông ta vẫn lạnh băng: “Hừ, dân mai mối đến đây như đi chợ, ngày nào cũng có người về tìm gái làng”. Khi biết mục đích chuyến đi của tôi, ông lập tức hồ hởi: “Về nhà Tư Cần này đi, bà xã tôi có 8 cháu gái lấy Đài Loan, biết bộn chuyện!”.

Tôi theo chú Tư Cần về nhà. Trên đường làng, hiếm khi thấy bóng dáng thôn nữ. Thím Tư thấy có khách lạ, lấy cớ làm cơm cứ ở mãi dưới bếp. Chú Tư chỉ tay ra đầu ngõ, nói như than thở : “Từ ngoài lộ vào đây chừng nửa cây số mà có đến mấy chục nhà gả con cho Đài Loan. Đến mức nhiều người gọi xã này là đảo... Đài Loan!”. Rồi chú hể hả khoe: “Tôi có 1 trai, 2 gái. Vợ chồng tôi phải khổ sở lắm mới giữ được 2 đứa con gái không cho theo phong trào lấy chồng ngoại, mà cho ăn học đến nơi đến chốn”. Chú kể, hầu như ngày nào cũng có dân mai mối đến nhà gạ vợ chồng chú: “Con gái học làm gì cho rách việc, cho chúng lấy chồng Đài Loan vừa có tiền vừa đỡ lo!”.

Thím Tư giờ mới chịu lên nhà trên, xuýt xoa: “Mèn đét ơi, tôi cứ tưởng cô là bà mối nên tính lánh mặt”. Tôi thắc mắc, vì cớ gì mà chú thím lại có vẻ ác cảm với chuyện lấy chồng Đài Loan. Thím Tư bộc bạch: “Thà sắp nhỏ tụi nó yêu nhau, ngoài nước hay trong nước gì tôi cũng không cấm. Đằng này mai đi mối lại, hai người xa lạ nói còn không hiểu, làm sao sống dài lâu?”. Chú Tư trầm ngâm: “Lúc trước, cha mẹ gả con gái lấy chồng Đài Loan gom tiền chẳng khác gì... hốt hụi. Dân nghèo thấy tiền ai không ham! Giờ tụi nó ôm con trốn về, lại lọ mọ kiếm tiền cưu mang đám trẻ như phải... đóng hụi chết, nhiều người chán ngán!”.

Trốn chạy trong tủi nhục

Tôi tò mò: “Con gái ở đây lấy chồng nước ngoài rồi phải trở về có đông không ạ?”. Thím Tư bấm bấm đốt ngón tay, bảo: “Những ấp khác tôi không rõ, riêng ấp này đã mười mấy đứa ôm con về gửi ông bà ngoại. Tôi có 8 đứa cháu gái gả Đài Loan, 5 đứa chịu không nổi đã trở về, trong đó 3 đứa có con. Tụi nó kể chuyện khổ sở bên đó, nghe mà rớt nước mắt”.

Cháu Hà Hiểu K., 3 tuổi, cùng mẹ từ Đài Loan trốn về, đang được bà ngoại cưu mang

Tôi tìm đến nhà cháu Lê Anh Việt, mới cùng mẹ trở về từ Đài Loan, đang tá túc nhà bà ngoại. Bà ngoại Việt đã kể lại cuộc trốn chạy tủi nhục của con gái bà- chị L.T.Ng, sinh năm 1980. Khi gả Ng. lấy chồng Đài Loan, gia đình bà nhận từ bà mối 25 triệu đồng. Tiễn con đi xứ người, bà chỉ cầu trời cho cuộc sống con gái êm chèo mát mái. Hơn 4 năm ròng rã, L.T.Ng mỗi lần gọi điện về nhà chỉ khóc chứ không nói được gì. Năm ngoái, Ng. thình lình dắt Việt về nước, mẹ con tả tơi. Qua lời Ng. kể, bà mới biết gia đình “anh sui” là nông dân nghèo, coi Ng. không khác gì con ở. Ông con rể bà đã ngoài 40 tuổi, suốt ngày rượu chè. Từ khi sinh bé Việt, do không còn sức cáng đáng mọi việc trong nhà, Ng. bị đánh đập không biết bao nhiêu trận. Nhiều lần Ng. định trốn đi một mình, nhưng ông chồng dọa sẽ đem bé Việt cho cô nhi viện. Thương con, Ng. ở lại, đến lúc bé Việt lên 4 tuổi, mẹ con mới có cơ hội trốn thoát. Bà ngoại Việt chán ngán: “Lâu nay con Ng. lên TP tìm việc làm, kiếm tiền gửi về nuôi con phụ tôi”.

Theo ông Đỗ Trung Ngôn, cán bộ tư pháp xã Tân Lộc, khác với khi gả con lấy chồng nước ngoài, gia đình rất háo hức, phấn chấn, bây giờ con gái gặp cảnh éo le, phải mang cháu về tá túc, gia đình tìm cách tránh né mọi người.

Những đứa trẻ lạc loài

Ở “đảo Đài Loan” có hàng chục đứa trẻ theo mẹ chạy trốn về nước. Tôi vừa buồn cười vừa xót xa khi biết một cháu bé phải nhận cậu ruột làm cha nuôi, cháu khác nhận dì ruột làm mẹ nuôi..., để được bảo lãnh hộ khẩu, làm giấy khai sinh, đi học...

Cháu Lê Anh Việt phải nhờ vợ chồng cậu ruột nhận làm con nuôi, đổi lại tên họ, làm lại giấy tờ. Trường hợp bé Hà Hiểu K., 3 tuổi, con chị H.T.T.V, lại càng đáng thương hơn. V. trốn về khi còn đang mang thai K.. Khi K. chào đời được mấy tháng, cha cháu có sang VN nhưng không ghé thăm mà sang ấp khác, bỏ tiền gấp đôi để... cưới vợ mới! Bà ngoại K. cho biết, V. đã lên TP bán cà phê, phần thì cần tiền nuôi con và bản thân, phần vì buồn tủi.

Chúng tôi nhờ chú thím Tư Cần dẫn đến nhà những người trong họ hàng có con gái trở về. Chú Tư lắc đầu chua chát: “Họ ngại lắm”. Tôi thắc mắc, không biết có đứa trẻ nào bị cha chúng qua tìm đem về chưa, có đứa nào được cha chúng gửi tiền chu cấp hằng tháng không? Thím Tư tặc lưỡi: “Chỉ cần tụi nó nhìn mặt con đã là quý. Con A. cháu tui, ôm con về được vài tháng thì chồng tìm sang, tưởng nó nhớ con, qua đưa về. Ai dè nó không ghé nhìn thằng nhỏ lấy một lần mà vô ấp kế bên cưới đứa trẻ hơn!”.

Một ngày ở “đảo Đài Loan”, tôi lại chứng kiến 2 đám cưới khá rình rang của con gái làng với chú rể xứ Đài. Có vẻ như những cuộc trốn chạy trong tủi nhục mang theo những đứa trẻ lạc loài trở về vẫn chưa đủ sức thức tỉnh một quan niệm hôn nhân dễ dãi.