Máu và nước mắt ở Sơn Mỹ

Ngày đẫm máu

Tờ mờ sáng, làng quê bình yên chợt rung chuyển bởi đủ các loại pháo từ các căn cứ Mỹ xung quanh dội xuống. Ngay sau đó 2 chiếc trực thăng HU 1A bay đến quần thảo, phóng rốc két xuống hai thôn Tư Cung và Cổ Lũy. Tiếp đó, một tốp trực thăng 9 chiếc từ Chu Lai bay vào đổ quân xuống vạt ruộng phía Tây thôn Tư Cung. Một tốp trực thăng khác gồm 11 chiếc đổ quân xuống xóm Gò, thuộc thôn Cổ Lũy. Vừa nhảy xuống máy bay, từng tốp lính Mỹ xộc vào xóm Mỹ Hội, thôn Cổ Lũy, lôi 15 người đang trú ẩn dưới hầm nhà ông Lý Lệ lên rồi xả súng bắn, giật mìn phá hầm. Nhà chị Trinh bên cạnh, cháu Đức mới 8 tuổi từ trong hầm chạy ra, miệng còn ngậm cơm bị bắn chết tại chỗ. Trong hầm ấy còn 7 người, bị lính Mỹ giật mìn cho nổ tung. Nhà kế nữa của chị Võ Thị Hồng, vừa mới sinh con chưa kịp xuống hầm trú ẩn, lính Mỹ lột hết quần áo, hãm hiếp, rồi bắn chết. Cháu bé sơ sinh cùng hai đứa con lớn của chị Hồng bị lôi lên khỏi hầm và bắn chết. Chị Võ Thị Phụ đang cho con bú cũng bị bắn chết. Cháu bé vừa khóc vừa bò tới lay vú mẹ, lính Mỹ chất tranh lợp nhà lên hai mẹ con, châm lửa đốt... Cả xóm Mỹ Hội, tiếng súng trường, tiểu liên, lựu đạn, mìn nổ vang trời, nhà cửa bị thiêu trụi, xác người la liệt... 97 người bị tàn sát, phần lớn là người già, phụ nữ, trẻ em.

Tại thôn Tư Cung, đại đội Charlie vừa đổ quân đã vây lấy xóm Thuận Yên, lính Mỹ chia nhau càn quét qua các ngả đường, nổ súng vào bất cứ người dân nào chúng gặp. Trung đội 1, do tên trung úy Wiliam Calley chỉ huy, tràn vào làng thực hiện cuộc bắn giết man rợ. Tại con mương nước ở phía Đông làng Thuận Yên, lính Mỹ dồn 170 người dân lại rồi xả súng bắn. Riêng Calley đứng bên mương nước xả súng trường tự động vào những người dân trong hơn một giờ rưỡi. Con mương ngập xác người, máu chảy thành dòng. Riêng tại thôn Tư Cung, chúng sát hại 407 người, trong đó có 24 gia đình bị giết sạch.

Sơn Mỹ đánh thức lương tâm nhân loại

Sơn Mỹ sau đó trở nên nổi tiếng vì cuộc thảm sát man rợ của lính Mỹ. Từ tội ác chiến tranh này người dân nước Mỹ và nhân dân thế giới hiểu hơn bản chất chiến tranh xâm lược của Mỹ ở Việt Nam và dấy lên phong trào phản đối chiến tranh trong lòng nước Mỹ.

Sau ngày giải phóng miền Nam, tỉnh Quảng Ngãi xây dựng Khu Chứng tích Sơn Mỹ và được Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử văn hóa quốc gia. Khu chứng tích rộng 2,4 ha, nằm ở xóm Khê Thuận, thuộc thôn Tư Cung, xã Tịnh Khê. Bên cạnh đó còn có hàng loạt các cụm di tích khác liên quan đến cuộc thảm sát. Tại nhà chứng tích lưu giữ nhiều hiện vật còn sót lại trong ngày đẫm máu đó: Chiếc mâm thau cũ còn lỗ chỗ vết đạn; chiếc áo, đôi dép của một cháu bé bị bắn chết; các loại chén đĩa, xoong chảo bị đạn bắn thủng vỡ; chiếc mõ tụng kinh của nhà sư Thích Tâm Trí...

Anh Phạm Thành Công, Giám đốc Ban Quản lý Khu Chứng tích Sơn Mỹ, người sống sót trong gia đình có đến 5 người (mẹ và 4 anh em) bị giết hại trong vụ thảm sát, cho biết: Anh và các đồng nghiệp đang làm hết sức mình để lưu giữ những hình ảnh, hiện vật của vụ thảm sát để phục vụ cho việc tham quan, nghiên cứu, học tập. Gần 12 tỉ đồng cho dự án bảo tồn, tôn tạo khu chứng tích. Những ngày tháng 3 này, mỗi ngày khu chứng tích đón trên dưới 1.000 khách, có ngày lên đến 2.000 – 3.000 lượt người. Từ đầu năm 2008 đến nay, có đến 31.000 lượt khách đến tham quan, trong đó có 7.500 lượt khách nước ngoài, chủ yếu là Mỹ, Úc, Nhật Bản, Anh, Pháp... Khách tham quan không những tới thăm viếng mà còn nghiên cứu về lịch sử, về tội ác của giặc Mỹ, để nhân loại không bao giờ lặp lại thảm sát đẫm máu như ở Sơn Mỹ.

Sức sống mới ở Sơn Mỹ

Hôm nay (16-3), anh Trần Tấn Huyên ở xóm Khê Thuận, thôn Tư Cung, nghỉ làm ở nhà để sửa soạn bàn thờ, làm mâm cơm cúng 5 người thân gồm ông bà nội, cha mẹ và em trai bị tàn sát trong ngày 16-3. Người đàn ông hơn 50 tuổi, dáng vẻ cứng cỏi không cầm được nước mắt và nỗi bàng hoàng khi nhắc lại chuyện cũ. Anh Huyên nhớ mãi hình ảnh cha anh - ông Trần Đốc - đang ăn cơm đã ngã gục trước mắt anh bởi loạt súng đại liên điên khùng. Anh sống sót nhờ xác những người thân gục lên che chở. 12 tuổi, anh Huyên mất cha, mất mẹ, mất ông bà, không còn nơi nương tựa. Anh được các đoàn thể đùm bọc đi theo kháng chiến. Hòa bình về anh làm đủ thứ nghề nuôi 4 đứa con ăn học nên người và anh trở thành một trong những nông dân sản xuất giỏi ở địa phương.

Cũng như anh Huyên, nhiều gia đình khác như anh Trương Mười, bà Phạm Thị Thuận - những nạn nhân trong vụ thảm sát - cùng nhiều hộ dân trong xã đều nỗ lực làm ăn, phát triển kinh tế gia đình. Anh Lư Trung Tin, Phó Chủ tịch UBND xã Tịnh Khê, cho biết: Cả xã có hơn 14.000 dân chỉ có 25% hộ hộ nghèo theo chuẩn mới, không còn hộ đói và đã có hơn 10% hộ giàu.

Từ một làng quê tan nát, đau thương, nay gia đình nào ở Sơn Mỹ cũng có của ăn của để, con cháu ăn học đàng hoàng, xinh đẹp quả là điều phi thường.

Tháng ba nắng vàng, đường về Sơn Mỹ hôm nay tấp nập người đi lại. Qua khu chứng tích, qua những đồng lúa bát ngát xanh, qua chiếc cầu Khê-Kỳ mới xây, tôi lại về Cổ Lũy. Men theo con đường cát mịn, biển hiện ra trước mắt một dải xanh mờ. Một làng quê bình yên đến lạ thường. Và giờ đây ngay trên xóm Mỹ Hội (thôn Cổ Lũy), nơi có 97 người bị giết hại trong vụ thảm sát, đã có 5 dự án đầu tư du lịch sinh thái biển với số vốn hàng trăm tỉ đồng. Sức sống mới về một quần thể dịch vụ du lịch, nghỉ ngơi vui chơi giải trí ở Mỹ Khê gắn với Nhà máy Lọc dầu và Khu Kinh tế Dung Quất đang hình thành níu chân nhiều du khách tham quan để chiêm nghiệm tội ác của chiến tranh, sự giá trị của hòa bình.

Hôm nay là ngày giỗ chung của 504 người dân vô tội bị lính Mỹ tàn sát ở xã Sơn Mỹ, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi. 40 năm qua, Sơn Mỹ đã vươn lên từ máu và nước mắt

Vụ thảm sát 40 năm trước Khách du lịch dưới tượng đài Sơn Mỹ Ngày 16-3-1968, một nhóm quân nhân Mỹ (đại đội Charlie, thuộc lữ đoàn bộ binh 11), dưới sự chỉ huy của trung úy 24 tuổi William Calley đã ập vào làng Sơn Mỹ. Lính Mỹ đã hãm hiếp phụ nữ và bắn chết gần như tất cả cư dân của làng: 504 thường dân, trong đó là 182 phụ nữ, 173 trẻ em, 89 đàn ông dưới 60 tuổi và 60 người già. Gần như không một quân nhân nào chống lại mệnh lệnh giết người. Chỉ có phi công trực thăng Hugh Thompson, bằng cách đe dọa sẽ bắn họ bằng súng máy từ chiếc trực thăng, đã bắt buộc các quân nhân tha cho 11 phụ nữ và trẻ em, những người được chính ông di tản. 30 năm sau, đội lái máy bay trực thăng ấy đã được tặng thưởng Huy chương Quân nhân (Soldier’s Medal) cho hành động can thiệp này. Ngay sau vụ thảm sát xảy ra, quân đội Mỹ đã tìm cách che đậy vụ thảm sát này. Nhưng tội ác tày trời ấy không thể giấu được. Ngày 5-12-1969, một bài báo tường trình đầy đủ về vụ thảm sát ở Mỹ Lai đăng trên tạp chí Life, tiếp theo đó là tạp chí Newsweek và Time. Cả thế giới đã bị sốc. Chỉ có 4 quân nhân bị đưa ra tòa án quân sự. Tên sĩ quan chỉ huy Wiliam Calley bị tòa tuyên xử lao động bắt buộc chung thân, nhưng ngay sau đó đã được tổng thống Mỹ Richard Nixon ân xá thành 3 năm quản thúc tại gia. Nhà báo Seymour Hersh, người phát hiện vụ thảm sát, đã nhận giải thưởng Pulitzer năm 1970. Tường thuật của ông được minh họa bằng hình của nhà nhiếp ảnh Ron Haeberle.