Muốn có việc phải bị hành!

Lâu nay, nhiều doanh nghiệp- nhất là các doanh nghiệp ở các khu chế xuất- khu công nghiệp (KCX - KCN) tại TPHCM - cứ ta thán thiếu lao động. Không ít nhà máy phải thu hẹp hoặc ngưng sản xuất do không tuyển được lao động. Thậm chí do thiếu lao động, nhiều dự án đầu tư nước ngoài phải nằm chờ trên giấy. Trong khi đó, tại các văn phòng, trung tâm giới thiệu việc làm (GTVL), lúc nào cũng có rất đông người lao động đến tìm việc.

Trong những ngày lân la đi tìm việc, chúng tôi mới hiểu được phần nào nguyên do của nghịch lý ấy. Té ra, để có một chỗ làm, công nhân (CN) phải trải qua bao khổ ải.

Hồ sơ bình thường: Không nhận

Tôi đến Văn phòng GTVL KCX Tân Thuận thuộc Trung tâm GTVL KCX-KCN TPHCM đã thấy khá đông người, chủ yếu dân ở tỉnh và CN bỏ việc chỗ cũ đến tìm việc. Anh nhân viên nhận hồ sơ của tôi, xem qua một lượt rồi lắc đầu: “Em phải mua hồ sơ KCX rồi khai vào. Ở đây không nhận hồ sơ bình thường”. Thấy tôi tỏ vẻ thắc mắc, anh ta giải thích: “Đó là quy định. Vào KCX phải có hồ sơ KCX”. Rồi anh ta đưa cho tôi một bộ hồ sơ KCX với giá 5.000 đồng. Hồ sơ này chẳng khác gì các mẫu hồ sơ khác, chỉ thêm thắt vài chi tiết.

Cầm bộ hồ sơ này, tôi tìm đến Công ty FAPV trong KCX Tân Thuận, nơi đang tuyển số lượng lớn CN. Sau khi xem qua một lượt, cô nhân viên nhận hồ sơ nói: “Còn thiếu giấy khám sức khỏe nữa, nhưng bổ sung sau cũng được. Ngày mai em đến thi tuyển”. Tôi cho biết mình chưa có chút kinh nghiệm nào, cô ta tỏ ra dễ dãi: “Không sao, vào đây sẽ đào tạo!”.

Rời KCX Tân Thuận, tôi chạy ngược ra KCX Linh Trung 1. Ngoài cổng KCX và trước cổng các công ty treo rất nhiều băng rôn tuyển dụng CN với mức lương cao, nhiều chế độ hấp dẫn. Rất đông người đang chờ chực xin việc trước văn phòng cung ứng lao động của KCX. Trước cổng KCX luôn có một người túc trực để xem qua các hồ sơ xin việc. Khi tôi trình hồ sơ, người này chê: “Hồ sơ của em không hợp lệ. Ở đây không cần sơ yếu lý lịch và đơn xin việc, chỉ cần bản tự khai của KCX có xác nhận của địa phương”. Khi tôi đến các công ty Kollan, VN Top Vision, Upgain... ở KCX Linh Trung 1, cũng đều bị từ chối nhận hồ sơ vì thiếu bản tự khai của KCX.

Biết bao giờ mới có việc làm?

Trước cổng Công ty Kollan, tôi gặp anh Nguyễn Văn Tuấn từ Nghệ An mới vào. Anh cho biết: “Tôi đâu biết vào KCX phải có hồ sơ riêng. Bây giờ mua hồ sơ, gửi về quê chứng thực rồi chờ gửi vào, đi xin việc, chờ kêu phỏng vấn... biết bao giờ mới đi làm được”. Nghe, 26 tuổi, quê Quảng Nam, đứng tần ngần trước cổng văn phòng cung ứng việc làm của KCX. Nghe tôi hỏi thăm, chị buồn bã: “Em đâu ngờ muốn vào đây phải có bản tự khai của KCX. Giờ mà gửi về quê xác nhận nữa thì biết chừng nào mới có việc làm. Ở không ngày nào là đói ngày đó...”.

Cùng tâm trạng này, chị Lê Bích Thương, 22 tuổi, quê Bắc Giang, thất thểu cầm bộ hồ sơ ra về. Chị tâm sự: “Tôi đã đến đây xin việc hơn một tháng nhưng vẫn chưa xin được việc chỗ nào. Phải chờ ngoài quê gởi bản tự khai của KCX đã chứng thực vào. Bạn bè tôi vừa rủ nhau làm cho một công ty may tư nhân ở Tân Bình, lương thấp nhưng thủ tục xin việc dễ dàng”.

Thấy tôi đứng tần ngần trước các bảng tuyển dụng trước cổng KCX Linh Trung 1, một CN tên Minh bảo: “Chỉ vài công ty chấp nhận hồ sơ thường thôi, nhưng cũng khó lắm. Muốn tìm việc làm ngay, em đem hồ sơ qua KCN Sóng Thần - Bình Dương nộp đi. Bên đó không đòi hỏi nhiều. Nộp hồ sơ bữa nay, hôm sau có thể đi làm rồi mà lương cũng như bên này”.

Lương thấp quá, phải đi thôi!

Trước cổng KCX Linh Trung 1, dù trưa nắng vẫn có hàng chục người chen nhau xem các băng rôn, thông báo tuyển dụng CN. Nhiều CN vừa tan ca, mồ hôi còn nhễ nhại, tay xách cơm hộp, cũng tranh thủ chen vào xem thông tin. Có 3 công ty Danu Vina, Kollan & Hugo, Nissei Electric đang tuyển hơn 3.000 CN các ngành may, điện tử; trong đó nhu cầu phần lớn dành cho lao động phổ thông.

Linh, một nữ CN quê Nghệ An, cho biết công việc hiện tại của cô rất vất vả. Làm ngành may mặc được 3 năm, lúc đầu chưa có tay nghề nên công ty trả lương mỗi tháng chỉ vài trăm ngàn đồng; hiện giờ đã tăng lương nhưng cũng không quá 1 triệu đồng/tháng, trừ những tháng phải làm tăng ca tối mặt tối mũi. Linh rầu rĩ: “Lương vậy sống sao nổi, phải đi chỗ khác thôi. Nhưng tôi đã tìm việc nhiều nơi nhưng thấy cũng vậy. Thấy ở đây tuyển CN có kinh nghiệm với mức lương cao hơn, tôi tính bỏ chỗ cũ, ngày mai nộp hồ sơ xin làm ở đây”.

Cũng KCX Linh Trung 1, tôi gặp Đỗ Xuân Quang (SN 1987, quê Đà Nẵng) vào TPHCM tìm việc cả tháng nay mà chưa có chỗ nào vừa ý. Chỗ chịu nhận thì lương lại quá thấp, chỗ lương cao hơn thì xin vào không được. Quang kể, hằng ngày anh phải nhờ một người bạn đang học ĐH Nông Lâm tranh thủ đạp xe chở đi tìm việc. Quang bộc bạch: “Mình quyết định chọn Công ty Kollan và nộp hồ sơ xin việc ở đây. Mình nghiên cứu kỹ rồi, chỗ Kollan này thấy được, ghi rõ mức lương cũng khá... Nhưng chưa biết có vào được không, đành chờ may rủi ở bộ hồ sơ”...