“Vua rùa biển”

Chúng tôi đến nhà ông đúng lúc ông đang chuẩn bị đi tuần tra các bãi rùa đẻ. Ông nói chắc nịch: "Tối nay chắc chắn có rùa lên bãi đẻ trứng. Phải coi sóc và chuẩn bị từ trước".

Từ "sát thử"... rùa biển

Sinh ra ở biển, lớn lên ở biển nên từ nhỏ Mười Nuôi thuộc vùng biển này trong lòng bàn tay. 18 tuổi học chưa hết lớp 1 trường làng nhưng tiếng tăm Mười Nuôi đã vang danh khắp các làng chài ven chân Núi Chúa này về tài săn rùa biển. Sáng sớm ra bãi biển, nhìn vào dấu vây in trên bãi cát những con rùa vừa quẫy đạp trên cát đêm hôm trước là Mười Nuôi biết ngay đêm nay chúng có lên nữa không và biết đích xác lên chỗ nào, rồi cứ thế mà ra lật rùa, đào trứng mang về. Với Mười Nuôi, cứ ra bãi là có rùa, có rùa là có tiền nhiều. "Mỗi con rùa trên tạ vào hồi ấy đổi được một bao gạo trăm ký, ba con thì đổi được một chiếc xe đạp"- Mười Nuôi nhớ lại.

Vào mùa rùa đẻ có đêm Mười Nuôi bắt được tới dăm bảy con là chuyện thường, ngày thường cũng vài ba con... Bắt được nhiều rùa, tiền cũng nhiều nên Mười Nuôi thả sức vẫy vùng, ăn chơi. “Cứ chơi hết tiền thì ra biển bắt rùa là lại có tiền, rồi tiếp tục đi chơi, rồi lại bắt rùa”. Cứ thế, cái tên Mười Nuôi thời ấy vang danh trong các làng chài về tài bắt rùa và vang tiếng trong các nhà hàng, quán bar ở Phan Rang

về thói... đốt tiền như công tử Bạc Liêu. Lấy 3 đời vợ, đẻ một bầy con, ăn chơi, sinh sống tất tật đều từ rùa. Mười Nuôi chỉ biết bắt rùa, đào trứng rùa và cũng chẳng nhớ được mình đã bắt, đã đào bao nhiêu rùa, bao nhiêu trứng. Nếu thử tính trung bình một ngày bắt một con thôi thì trong vòng hơn 50 năm qua, Mười Nuôi đã săn bắt hơn 20.000 con rùa. Đó là chưa kể hàng tạ trứng đào lên đem bán mỗi mùa.

Đến tình nguyện viên bảo vệ rùa

"Ăn chơi mãi mà không làm rồi cũng hết. Của trời rồi cũng trả lại cho trời mà thôi!"- ông trầm ngâm. Gia cảnh ông bây giờ chỉ là căn chòi lá, hai đứa con gái và bầy cháu ngoại nheo nhóc.

Giữa năm 2000, một cuộc gặp gỡ đã làm thay đổi hoàn toàn cuộc đời về già của ông "vua rùa biển" này. Ông Lê Xuân Ái, Giám đốc Vườn Quốc gia Côn Đảo, đã đến đây khảo sát và tìm hiểu về loài rùa biển để chuẩn bị cho một dự án bảo tồn loài động vật sắp có nguy cơ tuyệt chủng này. Những chuyến khảo sát biển mà Mười Nuôi làm hướng dẫn viên cùng những câu chuyện về một bãi rùa thường lên đẻ trứng trước đây đã giúp ông Ái khẳng định rằng nơi đây sẽ là một khu dự trữ sinh quyển về rùa biển rất lớn. Một trạm bảo vệ rùa biển được dựng lên nơi đây từ nguồn tài trợ của WWF (Quỹ Bảo vệ động vật hoang dã quốc tế) và qua những câu chuyện với ông Ái, ông Mười Nuôi đã hiểu được khá nhiều về loài vật một thời ông từng sát hại thẳng tay. Ông quyết định chuyển nghề, trở thành tình nguyện viên trong đội bảo vệ rùa biển để tìm chút thảnh thơi lúc tuổi già xế bóng nhằm "chuộc lại lỗi lầm của mình".

Cả làng chài Thái An lạ lùng và ngạc nhiên khi từ đó, ngày ngày ông cứ lân la khắp các tàu thuyền trong bến để nói chuyện về rùa, bảo vệ nó như thế nào, ích lợi ra sao, rồi đang bị tuyệt chủng thế này, thế kia...

Câu chuyện của ông ngày này qua ngày khác cũng có vậy, cứ rề rà nhưng lại có hiệu quả, bà con ngư dân biết nghe và ông còn vận động được hơn chục "chiến hữu” săn rùa ngày xưa vào đội tình nguyện bảo vệ rùa biển của mình. Đổi nghề, nhưng kho kinh nghiệm hơn nửa thế kỷ săn rùa của ông thì vẫn được trọng dụng nên công việc đầu tiên khi chuyển nghề của ông Mười Nuôi là... làm thầy giáo về rùa biển cho ngư dân trong làng và cả mấy ông tiến sĩ, chuyên gia từ nước ngoài. Ngoài công việc làm ở trạm bảo vệ rùa biển hiện nay, ông còn đi lượm ve chai trên bãi biển để vừa làm sạch biển, vừa kiếm thêm thu nhập để nuôi đàn cháu.

"Làm bao giờ không còn sức thì thôi"

Giờ đây, ngày ngày ông vẫn ra biển vào mỗi sáng sớm như thời trai trẻ, vẫn quan sát trời mây, con sóng, dấu vây rùa để lại để báo về cho trạm. Anh em trong trạm bảo vệ rùa biển ở Vườn Quốc gia Núi Chúa từ ngày có ông Mười Nuôi rồi thì đêm chỉ việc xách thúng ra chờ rùa lên để gom trứng cho vào hố ấp.

Năm năm qua, ông Mười Nuôi cùng những thành viên trạm bảo vệ rùa biển đã đón hơn 500 lượt rùa lên bãi, hàng chục ngàn quả trứng được thu nhặt và cho ấp để trả về cho biển khơi những bầy rùa con... Đáng mừng nhất là số lượng rùa càng lúc càng tăng dần theo mỗi năm và những con rùa lên bãi giờ đã không còn hoảng loạn nhiều khi thấy bóng người như trước đây. Đây là một thành công rất lớn trong việc "sống chung với rùa biển" và mô hình này đã được WWF đánh giá cao.

Chia tay chúng tôi, ông nói oang oang đúng chất dân xứ biển: "Làm bao giờ không còn sức thì thôi. Mình gây tội thì phải chuộc tội của mình mới yên lòng".