Sẵn sàng các phương án tập huấn dùng 1 bộ sách

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT), việc lựa chọn 1 bộ sách giáo khoa (SGK) thống nhất toàn quốc phải bảo đảm các nguyên tắc: Đáp ứng yêu cầu Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018; bảo đảm tính khoa học - sư phạm - pháp lý; có tính kế thừa; giảm gánh nặng đổi mới; tiết kiệm ngân sách; hạn chế tác động đến giáo viên (GV), học sinh (HS) và xã hội theo tinh thần Nghị quyết 71/2025 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 281/2025 của Chính phủ.

Vì sao "Kết nối tri thức với cuộc sống" được lựa chọn?

Trên cơ sở nghiên cứu các bộ SGK hiện hành và đối chiếu với các tiêu chí lựa chọn, Bộ GD-ĐT xác định bộ SGK "Kết nối tri thức với cuộc sống" của Nhà xuất bản (NXB) Giáo dục Việt Nam đáp ứng đầy đủ và nổi trội hơn cả.

Theo đó, bộ SGK này bảo đảm đầy đủ, đồng bộ tất cả môn học, hoạt động giáo dục ở cả 3 cấp học; chất lượng khoa học - sư phạm được khẳng định qua thực tiễn, được sử dụng rộng rãi tại tất cả 34 tỉnh, thành với quy mô HS lớn nhất trong các bộ SGK hiện hành; tính ổn định, khả năng chỉnh lý và mức độ sẵn sàng cao nhất (có đủ năng lực kỹ thuật, kho vận, phân phối, bảo đảm cung ứng trên phạm vi toàn quốc). Ngoài ra, bộ SGK này còn hạn chế tối đa tác động đến GV - HS - phụ huynh, do đây là bộ đang được sử dụng ổn định và phổ biến nhất, GV đã quen thuộc phương pháp, cấu trúc bài học.

Lãnh đạo NXB Giáo dục Việt Nam cho hay "Kết nối tri thức với cuộc sống" là bộ SGK được biên soạn đầy đủ các môn học và hoạt động giáo dục theo thiết kế của chương trình, đồng bộ với chuyên đề học tập bắt buộc và lựa chọn, tiếng dân tộc, tài liệu giáo dục địa phương.

Bộ SGK này có tổng cộng 263 tên sách từ lớp 1 đến lớp 12, gồm SGK, chuyên đề học tập của tất cả môn học, hoạt động giáo dục. Do mục tiêu là cung cấp đa dạng nội dung cho HS lựa chọn theo yêu cầu của Chương trình GDPT 2018, với một số môn học cần có nhiều đầu sách, dù HS ít lựa chọn, không bảo đảm hiệu quả về mặt đầu tư nhưng để đáp ứng nhu cầu của người học, NXB vẫn tổ chức biên soạn.

Ví dụ, môn mỹ thuật ở cấp THPT là môn lựa chọn, với 10 chủ đề và HS chỉ lựa chọn học 4 chủ đề. Với môn học này, đến thời điểm hiện tại, chỉ duy nhất NXB Giáo dục Việt Nam có SGK đã được Bộ trưởng Bộ GD-ĐT phê duyệt đưa vào sử dụng. Môn giáo dục thể chất đã lựa chọn 4 môn thể thao mà HS lựa chọn nhiều nhất để biên soạn chuyên đề học tập: bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ và cầu lông…

Giảm thiểu chi phí để giảm giá thành

Bộ GD-ĐT khẳng định sẽ phối hợp chặt chẽ với các địa phương, cơ sở giáo dục, đội ngũ GV và toàn xã hội để triển khai hiệu quả 1 bộ SGK thống nhất toàn quốc. Bộ sẽ tiếp tục lắng nghe, tiếp thu ý kiến của nhân dân, chuyên gia, nhà giáo để không ngừng hoàn thiện học liệu, nâng cao chất lượng dạy và học, góp phần thực hiện thành công đột phá phát triển GD-ĐT.

PGS-TS Nguyễn Văn Tùng, thành viên HĐTV NXB Giáo dục Việt Nam, nhấn mạnh lãnh đạo NXB cam kết tập trung chỉ đạo toàn hệ thống tiếp tục tối ưu hóa quy trình sản xuất, triệt để tiết giảm chi phí nhằm nỗ lực tiếp tục giảm giá SGK từ năm học 2026-2027.

"Song song với nhiệm vụ cốt lõi về SGK, chúng tôi sẽ đẩy mạnh xuất bản các sản phẩm khác trong hệ sinh thái sách giáo dục, đặc biệt là các học liệu điện tử, trên cơ sở ứng dụng thành tựu công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo, nhằm phục vụ tốt nhất việc dạy và học. NXB Giáo dục Việt Nam cũng đã sẵn sàng các phương án để tổ chức tập huấn cho GV cả nước sử dụng "Kết nối tri thức với cuộc sống" một cách đầy đủ, kỹ lưỡng nhất; cam kết tổ chức cung ứng đầy đủ, đồng bộ, kịp thời để sách đến tay GV-HS trước năm học mới" - TS Nguyễn Văn Tùng khẳng định.

Thay sách không phải quá đột ngột

Bà Phạm Thúy Hà, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đặng Trần Côn (phường Vĩnh Hội, TP HCM), cho biết thực tế, hầu hết GV ở TP HCM đã có thời gian làm quen, tìm hiểu, nghiên cứu các bộ SGK khác nhau, không riêng "Chân trời sáng tạo" được dùng nhiều ở thành phố hay sắp tới là "Kết nối tri thức với cuộc sống". Khi thay SGK, nhà trường và các bộ phận chuyên môn sẽ tổ chức tập huấn lại cho GV.

Theo bà Hà, theo quy trình lựa chọn SGK ở từng năm học, GV đều được tham gia góp ý, lựa chọn từng bộ sách khác nhau. Do đó, các thầy cô cũng đã quen với sách. Mặt khác, hiện nay, theo quy định, tất cả thư viện ở trường học đều phải có các bộ SGK khác nhau để GV tham khảo nên việc thay sách không phải là vấn đề đột ngột với thầy cô.

Bà Hà thông tin năm học 2020-2021, 4 trường tiểu học tại quận 4, TP HCM đã dạy bộ sách khác với các trường trong quận. Tuy nhiên, năm học sau đó, các trường này lại dùng bộ "Chân trời sáng tạo" nhưng GV vẫn giảng dạy và thích nghi bình thường, không bỡ ngỡ. Theo Chương trình GDPT 2018, SGK cũng chỉ là tài liệu để tham khảo, cùng có chung chuẩn đánh giá về kiến thức, kỹ năng đạt được ở từng giai đoạn của HS. Sự khác nhau chỉ là ngữ liệu, cấu trúc mỗi bộ sách.

Thầy Võ Kim Bảo, Tổ trưởng chuyên môn Tổ ngữ văn - Trường THCS Nguyễn Du (phường Bến Thành, TP HCM), cho hay lâu nay, đa số trường học ở thành phố đều dạy bộ sách "Chân trời sáng tạo". Vì vậy, khi đổi SGK, GV sẽ phải mất thời gian soạn lại tất cả bài giảng, làm quen với sách từ đầu, từ các lớp dưới để kiến thức thành hệ thống xuyên suốt, thống nhất.

Theo thầy Bảo, cách thức trình bày kiến thức của "Chân trời sáng tạo" và "Kết nối tri thức với cuộc sống" khác nhau; một số nội dung, quan điểm, kiến thức cũng không giống nhau, cách làm bài viết văn cũng khác. Do vậy, thầy cô cần điều chỉnh để hướng dẫn lại cho HS.

"Hiện nay, Chương trình GDPT 2018 đã về đích, GV đã quen với chương trình này. Các kỳ thi cũng không sử dụng ngữ liệu từ SGK, do đó có thể dùng ngữ liệu ở các bộ sách cũ. Cả GV và HS sẽ không bỡ ngỡ, lệ thuộc vào sách" - thầy Bảo nhìn nhận.

Trong khi đó, thầy Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng Trường THPT Bùi Thị Xuân (phường Bến Thành, TP HCM), cho rằng đây là lần chọn SGK chứ không phải đổi, vì bộ sách nào GV cũng có thời gian tìm hiểu, nghiên cứu từ trước. Hơn nữa, ngữ liệu ở các bộ sách cũng là tài liệu để GV tham khảo trong quá trình giảng dạy.

Theo thầy Phú, khi HS cả nước dùng chung 1 bộ SGK sẽ tạo điều kiện thống nhất về mặt bằng kiến thức chung; việc kiểm tra, đánh giá cũng thống nhất; hạn chế tiêu cực trong dạy thêm, học thêm. Tuy nhiên, trong quá trình GV giảng dạy, Bộ GD-ĐT cần chỉnh sửa một số thuật ngữ địa phương trong sách để chính xác, có thể dùng chung cho cả nước.

"Thầy cô cũng phải thích ứng, tự tìm tòi, nghiên cứu để giảng dạy sao cho không gây xáo trộn, ảnh hưởng đến HS" - thầy Phú nhấn mạnh.