Sinh kế tốt từ ong sinh thái

Huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình được xem là "thủ phủ" nuôi ong lấy mật ở khu vực miền Trung. Khí hậu miền núi mát mẻ, rừng có độ che phủ lớn với nhiều loài hoa nở quanh năm tại đây rất thuận lợi để phát triển nghề nuôi ong.

Tận dụng lợi thế

Hè đến, khi các cánh rừng ở Minh Hóa trăm hoa đua nở thì cũng là lúc những đàn ong của người dân nơi đây cần mẫn tỏa đi hút mật.

Ông Đinh Văn Thiên - ngụ xã Xuân Hóa, huyện Minh Hóa - đang nuôi 100 tổ ong mật. Gia đình ông là một trong những hộ có kinh nghiệm nuôi ong trên 20 năm ở địa phương. Trung bình mỗi năm, sản lượng mật gia đình ông thu được hơn 1 tấn, lợi nhuận khoảng 200-250 triệu đồng. Nuôi ong lấy mật là sinh kế của gia đình ông từ nhiều năm nay, cho thu nhập ổn định.

Hàng chục năm trước, ông Thiên cũng như nhiều người dân địa phương khác chủ yếu sinh sống bằng việc khai thác mật ong trong rừng già. Công việc này vất vả, đối mặt hiểm nguy hằng ngày.

Năm 1996, cơ may đến với ông Thiên khi gia đình ông là một trong vài hộ dân được tham gia dự án "An toàn lương thực" do Chính phủ Đức tài trợ, triển khai ở huyện Minh Hóa. Dự án này tập huấn, dạy nghề nuôi ong mật và gia đình ông Thiên cùng một số hộ khác được chọn triển khai thí điểm.

Tận dụng lợi thế cư ngụ ở vùng đồi núi với nhiều loại hoa rừng và đất vườn rộng, gia đình ông Thiên nuôi vài tổ ong thử nghiệm ngay trong vườn nhà. Nhờ dự án hỗ trợ kỹ thuật, không lâu sau, ông đã có trong tay hàng chục đàn ong mật.

"Trước đây, với cách nuôi truyền thống, nguồn ong giống thường được bẫy trong tự nhiên, nuôi không theo quy trình kỹ thuật nên chúng thường bay đi và cho ít mật. Khi tham gia dự án, chúng tôi được tập huấn kỹ thuật, được hướng dẫn trực tiếp tại vườn và được hỗ trợ nguồn ong giống bảo đảm chất lượng. Ngoài vật tư phục vụ nuôi và khai thác mật, chúng tôi được tập huấn kỹ thuật từ chăm sóc, phòng bệnh, khai thác, bảo quản mật ong và tạo ong chúa để nhân đàn..." - ông Thiên nhớ lại.

Ban đầu chỉ vài hộ thực hiện thí điểm nhưng nay, nghề nuôi ong lấy mật đã phổ biến toàn huyện Minh Hóa. Nhờ tuân thủ quy trình dự án, đàn ong phát triển tốt, có tính ổn định cao và đem lại năng suất mật gấp 5 lần so với cách nuôi truyền thống.

Ông Đinh Lâm Sòng, Chủ tịch UBND xã Xuân Hóa, cho biết xã miền núi này có diện tích rừng tự nhiên 4.700 ha. Đến nay, Xuân Hóa là xã có nhiều gia đình nuôi ong lấy mật nhất ở Minh Hóa với 68 hộ và trên 1.713 đàn ong. Mỗi năm, sản lượng mật thu được trên 14 tấn, cho thu nhập khoảng 1,7 tỉ đồng. Nghề nuôi ong mang lại hiệu quả kinh tế cao cho địa phương miền núi này, đời sống các hộ dân ngày càng ổn định.

Một trong những người nuôi ong lành nghề nhất ở xã Xuân Hóa là ông Đinh Xuân Khánh, với 200 đàn ong. Bình quân mỗi năm, gia đình ông thu khoảng 2,5 tấn mật, thu nhập hơn 300 triệu đồng.

Với người dân vùng núi, đây là mức thu nhập đáng mơ ước. "Nhờ nghề nuôi ong rừng mà nhiều năm nay, tôi xây được nhà cửa khang trang và lo cho con cái ăn học đàng hoàng" - ông Khánh khẳng định.

Kết hợp với sản xuất nông nghiệp

Từ tháng 2, đàn ong bắt đầu bay vào rừng hay tìm đến các khu vườn có hoa để hút mật. Mùa thu hoạch mật ong kéo dài từ tháng 3 đến tháng 8 hằng năm. Mỗi chu kỳ khai thác mật ong thường kéo dài 18-22 ngày; mỗi vụ, một tổ ong cho 5-7 lít mật.

Ong mật ưa sự yên tĩnh, không khí trong lành. Khi nhận thấy không khí bị ô nhiễm hay các loài hoa, cây trồng có phun các loại hóa chất, thuốc trừ sâu thì đàn ong lập tức bay đi nơi khác.

Ông Đinh Minh Tương - ngụ xã Hóa Sơn, huyện Minh Hóa - cho biết nghề nuôi ong chi phí thấp, đỡ tốn công sức nhưng mang lại hiệu quả kinh tế cao. Đặc biệt, nuôi ong góp phần bảo vệ môi trường sinh thái; giúp thụ phấn cây trồng, tăng năng suất; bảo vệ đa dạng sinh học trong môi trường tự nhiên.

Theo bà Trương Thị Thanh Bê, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Minh Hóa, thời gian qua, các địa phương trong huyện đã tích cực hỗ trợ nguồn vốn, hướng dẫn người dân tham gia các lớp tập huấn nuôi ong, tiếp cận tiến bộ khoa học kỹ thuật nhằm tăng sản lượng mật, đạt hiệu quả cao so với cách nuôi truyền thống.

Bà Trương Thị Thanh Bê cho biết ngoài lợi ích kinh tế, việc nuôi ong lấy mật còn mang lại lợi ích về môi trường sinh thái. Các hộ dân gần như tuyệt đối không sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật cho cây trồng vì sợ ảnh hưởng đến đàn ong. Điều này giúp giảm thiểu ô nhiễm, nguy hại cho môi trường. Hiện nay, nhiều vùng sản xuất nông nghiệp đã kết hợp với nuôi ong, hướng đến một nền nông nghiệp hữu cơ, bền vững...