Sông Thanh - "ngôi nhà xanh" của muông thú

Cơ quan chức năng vừa công bố thông tin về việc ghi nhận được loài tê tê vàng vô cùng quý hiếm cùng nhiều loài động vật nằm trong Sách đỏ tại lâm phận Vườn Quốc gia (VQG) Sông Thanh (thuộc huyện Nam Giang và Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam), điều mà nhiều năm trước đây chưa từng thấy.

Xuất hiện nhiều động vật quý hiếm, nguy cấp

Theo Ban Quản lý VQG Sông Thanh, từ cuối năm 2022 đến 2023, đơn vị phối hợp với dự án quản lý rừng bền vững và bảo tồn đa dạng sinh học tỉnh Quảng Nam do Cơ quan Hợp tác quốc tế Mỹ (USAID) tài trợ, đã triển khai lắp đặt, thu hồi máy bẫy ảnh và điều tra các mối đe dọa bằng công cụ SMART Mobile tại 111 điểm thuộc lâm phận VQG Sông Thanh. Kết quả, bẫy ảnh đã thu được 157.039 hình ảnh các loài động vật.

Đáng chú ý, bẫy ảnh đã ghi lại hình ảnh một số loài động vật hết sức quý hiếm như gấu, mang, sơn dương, tê tê vàng, trĩ sao, thỏ vằn… Đây đều là những loài động vật vô cùng quý hiếm, được xếp vào danh sách các loài nguy cấp trong Sách đỏ của IUCN (Liên minh Quốc tế Bảo tồn thiên nhiên và Tài nguyên thiên nhiên).

Trong đó, tê tê vàng được cho là rất hiếm hoi có thể ghi nhận được hình ảnh ngoài tự nhiên. Theo IUCN, số lượng tê tê vàng đã giảm đáng kể trong 15 năm qua và nghi ngờ sẽ suy giảm tiếp tục trong vòng 15 năm tới, với tốc độ trên 50%, do đó IUCN đã liệt kê tê tê vàng vào danh sách loài cực kỳ nguy cấp. Một loài thú rất quý hiếm khác là thỏ vằn. Đây là loài đặc hữu, chỉ có ở dãy Trường Sơn, khu vực biên giới Việt - Lào. Thỏ vằn Trường Sơn được cho là một trong những loài thú cổ còn sót lại và một trong 2 loài thỏ có sọc; ước lượng chỉ còn khoảng 100 - 200 cá thể và đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Tương tự, mang Trường Sơn là loài động vật đặc hữu đang trong tình trạng nguy cấp. Năm 1997, loài này được phát hiện lần đầu ở vùng rừng núi Quảng Nam.

Vừa mừng vừa lo

Ông Đinh Văn Hồng, Phó Giám đốc VQG Sông Thanh, cho rằng việc ghi nhận được hình ảnh các loài động vật quý hiếm là rất đáng mừng nhưng cũng đáng lo, bởi khi đưa lên các phương tiện truyền thông, các loài động vật có thể đối diện nguy cơ bị săn bắt trái phép từ kẻ xấu. Theo ông Hồng, trước đây do tình trạng săn bắn trái phép xảy ra nên nhiều loài động vật hoang dã, quý hiếm có trong Sách đỏ tại VQG Sông Thanh ít dần. Sau thời gian được quản lý chặt, tình trạng săn bắn trái phép giảm, nhiều loại động vật quý hiếm xuất hiện trở lại.

Ông Hồng chia sẻ nhiều năm qua, chính quyền tỉnh Quảng Nam đã triển khai nhiều giải pháp nhằm quản lý, bảo tồn đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh nói chung, khu vực Sông Thanh nói riêng. Đặc biệt, từ năm 2020, khi VQG Sông Thanh được thành lập trên cơ sở nâng cấp từ Khu Bảo tồn thiên nhiên Sông Thanh, công tác bảo vệ, quản lý rừng ngày càng tốt hơn. Tỉnh Quảng Nam đã rất quyết liệt khi quyết định dùng hơn 6 tấn thuốc nổ đánh sập toàn bộ 75 hầm vàng trái phép trong lâm phận VQG Sông Thanh vào năm 2021, nhờ đó tình trạng khai thác vàng, săn bắt động vật trái phép giảm hẳn.

Thời gian gần đây, hệ động thực vật tại VQG Sông Thanh được phục hồi mạnh, nhiều loài động vật quý hiếm xuất hiện trở lại như mang lớn Trường Sơn, một số loài đặc hữu như voọc chà vá chân xám, chân nâu cùng nhiều loài động vật quý hiếm khác…