Một đời "trị" kép độc: Gian nan giữ “lửa” nghề

Hiện nay, nghệ sĩ trẻ không thích đóng vai ác nên số người thành danh với dạng vai này rất hiếm. Vì thế, nhiều kép độc danh tiếng trước đây dù tuổi cao vẫn được các đạo diễn săn đón, nhờ họ lên sân khấu làm “đinh” cho nhiều vở diễn. Một phần vì yêu nghề nên các nghệ sĩ này vẫn siêng năng xuất trận  nhưng họ nói thật lòng vẫn đau đáu nỗi lo về thế hệ đàn em, những kép độc trẻ.

Bí quyết ác... trên sân khấu

Nhiều nghệ sĩ có danh về kép độc cho biết đóng đạt thể loại này không hề dễ. Diễn thuyết phục để khán giả thấy nhân vật của mình mưu mô, gian xảo, độc ác đến mức muốn đánh, mắng, chửi rất khó, đòi hỏi diễn viên phải chú ý từng cử động hình thể cho đến giọng nói. Nhiều kép độc cho biết họ mất cả đời trên sân khấu mới tích cóp được những kinh nghiệm, bí quyết giúp vai ác của mình đủ sức chinh phục khán giả.

“Lâu nay, khi nhận vai kép độc, tôi chú ý đến cách hóa trang, vẽ đôi mắt cho sắc, gương mặt lạnh. Nhân vật phản diện thường có nội tâm phức tạp, cần được khắc họa qua nét diễn sắc bén, tinh tế. Tôi học từ các nghệ sĩ đi trước nhiều điều và đến giờ vẫn không ngừng học hỏi để vai ác của mình thuyết phục hơn” - NSƯT Hữu Châu, người được xem nhiều vai kép độc của các nghệ sĩ nổi tiếng và học cách diễn của họ từ lúc còn là một diễn viên “nhí” của đoàn Thanh Minh, chia sẻ.

NS Công Minh - vai thái giám trong vở Tô Hiến Thành xử án - tại chương trình “Những kép độc trên sân khấu cải lương”

Với NSƯT Hùng Minh, anh nhận ra nghệ sĩ nào muốn diễn kép độc cần hội đủ các yếu tố: ngoại hình khỏe mạnh, giọng thoại rõ. “Tôi nghĩ diễn vai “độc” không phải cứ la hét, múa tay, múa chân, đánh võ hay là đạt yêu cầu mà cần nhất là khắc họa rõ tâm lý nhân vật. Diễn sao cho ra được cái thần của nhân vật thông qua đôi mắt gian xảo, nụ cười giảo hoạt, từng hành vi, cử chỉ đều phải cân nhắc để làm toát lên cái ác qua từng nhân vật mình thể hiện” - NSƯT Hùng Minh cho biết.

Đau đáu truyền nhân

Hiện nay, nhiều nghệ sĩ trẻ không muốn diễn vai ác do ngại mất fan (người hâm mộ), sợ bị ghét và muôn vàn lý do khác. Nếu cứ như thế thì sân khấu sẽ thiếu hẳn “kép độc” bởi những nghệ sĩ gạo cội ở thể loại này rồi cũng phải rời sân khấu. Vì thế, họ tham gia chương trình “Những kép độc trên sân khấu cải lương” là nhằm muốn truyền “lửa” cho thế hệ trẻ.     

NSƯT Hùng Minh tâm tình: “Tôi thấy các bạn trẻ ngày nay rất ít chịu khó diễn kép độc, họ sợ bị khán giả ghét. Nói thật, ban đầu tôi có buồn khi bị khán giả chặn đường chửi nhưng về nhà nằm suy nghĩ thấy rất vui  vì mình diễn mà khán giả ghét còn gì hạnh phúc bằng. Tôi hy vọng các bạn trẻ sẽ hiểu hơn về vai phản diện mà không ngại đầu tư, đi theo dạng vai này để thành công trong sự nghiệp”.                           

Soạn giả - NSND Viễn Châu cho biết Hội Sân khấu TP HCM , Trung tâm Tổ chức Biểu diễn và Điện ảnh TP HCM cần tổ chức nhiều đêm chuyên đề về nghệ sĩ. Đây là biện pháp giúp khán giả trẻ hiểu hơn và dần dần yêu thích nghệ thuật cải lương khi họ có cái nhìn khái quát về những thành công của người nghệ sĩ chuyên đóng vai kép độc, đào lẳng, đào võ… và hiểu thế nào là những dạng vai diễn trên sân khấu cải lương. Ông mong rằng qua những đêm truyền lửa nghề, giới nghệ sĩ trẻ sẽ chú tâm hơn cố gắng học tập thế hệ đi trước, xây dựng lớp kép độc thành danh, phục vụ sân khấu cải lương.

Kép độc, kép mùi đều quan trọng như nhau “Kép độc là khái niệm để chỉ anh kép đóng vai xấu, đối lập với cụm từ kép mùi để chỉ anh kép đóng vai tốt. Cách nói này xuất hiện từ lâu, từ khi có hoạt động sân khấu cải lương, đã trở thành một cách nói phổ cập trong nghề và trong lòng công chúng. Lập một đoàn hát, lo chạy kiếm cho được kép mùi để thủ vai thương, vai tốt thì không thể không chạy kiếm kép độc để thủ diễn vai ghét, vai xấu. Trong một vở tuồng, kép độc là vai đối đầu với kép mùi, tác nhân gây xung đột.   NS Ngân Tuấn (Vũ Văn Nhậm) và Bình Tinh (Bùi Thị Xuân) trong vở Mặt trời đêm thế kỷ (ảnh Thanh Hiệp)   Do đó, kép độc và kép mùi phải cân bằng thế và lực. Cả 2 đều quan trọng như nhau. Thế nhưng, trước kia và ngay cả bây giờ dường như một số bầu và tác giả chỉ quan tâm lăng-xê kép mùi, ít để ý nhiều đến kép độc. Đó là nguyên nhân khiến một số kịch bản trên sân khấu cứ nhạt dần ” - nghệ sĩ Thanh Phú phân tích. Hiện nay, một số nghệ sĩ trẻ cũng chọn con đường kép độc như: NS Khánh Tuấn, Ngân Tuấn, Nguyên Phát, Trần Hoàng Gin, Minh Hoàng, Minh Cường… và bước đầu được chú ý. Diễn viên Trần Hoàng Gin có vai tên chỉ điểm trong vở Sáng mãi niềm tin (tác giả Lê Duy Hạnh), nghệ sĩ Khánh Tuấn có vai diễn trung tá Bảo trong vở Bão rừng tre hoặc vai Hai Cang trong vở Tướng cướp Bạch Hải Đường.