Đáng sợ lá khat!

1,2 tấn lá khat nhập lậu Việt Nam mà Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất vừa bắt giữ là nguyên liệu để bào chế ra tiền chất ma túy cathinone và cathinone tổng hợp mà dân chơi thường gọi là “muối tắm”.

Không thể phát hiện qua xét nghiệm

Loại ma túy này tuy chưa quá phổ biến tại Việt Nam nhưng cũng đã được một số chuyên gia trong nước quan tâm. Trong một cuộc hội thảo về ma túy và chất kích thích gần đây do Trung tâm Truyền thông Giáo dục sức khỏe TP HCM (T4G) tổ chức, bác sĩ (BS) Huỳnh Thanh Hiển, Bệnh viện Tâm thần TP HCM, đã đề cập đến “muối tắm” và cho biết loại ma túy tổng hợp này đã xuất hiện trên thị trường vài năm trước. Đây là một chất thuộc nhóm ma túy gây kích thích thần kinh.

Lá khat - nguyên liệu bào chế ra cathinone tổng hợp độc hại - được thu hoạch ở Kenya, từ đó vận chuyển sang châu Âu và nhiều quốc gia khác Ảnh: DAILY MAIL

“Ma túy được chia làm 2 nhóm dựa trên tác động của chúng đến hệ thần kinh. Một là nhóm gây ức chế trầm dịu như nhựa thuốc phiện, morphin và các dẫn xuất như heroin, một số thuốc giảm đau được dùng hạn chế trong y học như pethidine, fentanyl... Nhóm thứ hai là các loại gây kích thích thần kinh như cocain, amphetamin cùng các dẫn xuất như methamphetamin (hàng đá) và MDMA (thuốc lắc); các thuốc gây ảo giác như LSD, cần sa và cần sa mới (cỏ Mỹ), cathinone và một dạng bào chế khác cũng có nguồn gốc từ cathinone là mephedrone...” - BS Hiển cho biết.

Cũng theo BS Hiển, dân chơi cho rằng “muối tắm” không phê như “hàng đá” nhưng hiện nay, Việt Nam chưa có các xét nghiệm phát hiện qua nước tiểu nên được một số người ưa chuộng vì khó bị phát hiện.

Rất dễ gây bệnh tâm thần

Trong một bài viết về “muối tắm” trên website của Viện Nghiên cứu quốc gia về lạm dụng ma túy (NIDA) tại Mỹ, khat (tên khoa học Catha edulis) được giải thích là một loại cây bụi trồng ở Đông Phi và vùng Nam Ả Rập. Người dân ở đây đôi khi nhai lá cây này để tìm cảm giác kích thích nhẹ. Tuy nhiên, khi lá khat được dùng để bào chế cathinone tổng hợp, tác dụng gây kích thích của nó sẽ mạnh hơn nhiều so với tự nhiên và rất nguy hiểm cho con người. Tên gọi “muối tắm” chỉ là tiếng lóng và loại ma túy này hoàn toàn không liên quan đến loại muối tắm chứa khoáng chất thường dùng để làm đẹp da. Trên thế giới, cathinone tổng hợp hay len lỏi vào thị trường với rất nhiều thương hiệu như: Flakka, hoa, chín tầng mây, sóng trăng, vanilla sky, ánh sáng trắng, scaface...

Cathinone tổng hợp có thể tạo ra hiệu ứng trên não tương tự như “hàng đá”, thuốc lắc hay cocain. Tuy nhiên, toàn bộ tác động của nó đến não, tâm thần kinh con người thì vẫn còn nhiều điều chưa rõ. Theo các nghiên cứu, cathinone tổng hợp có thể tạo ra nhiều chứng bệnh thuộc nhóm rối loạn tâm thần, gồm: rối loạn lo âu hay phiền muộn, rối loạn giấc ngủ, kiêu ngạo thái quá, hoang tưởng (hoang tưởng bị hại, hoang tưởng liên hệ bản thân...), ảo giác, rối loạn về cư xử xã hội, tăng ham muốn tình dục, hoảng loạn và tấn công người khác. Về mặt thực thể, nó có thể gây chảy máu cam, đổ mồ hôi, buồn nôn. Người trải qua cơn mê sảng kích thích khi dùng loại thuốc này có thể bị mất nước, nếu lạm dụng sẽ dẫn đến sự phân hủy của các tế bào cơ xương và suy thận. Nhiễm độc do dùng cathinone tổng hợp quá liều có thể dẫn đến cái chết. Thí nghiệm trên chuột cũng cho thấy cathinone gây nghiện.

Theo NIDA, việc điều trị nghiện cathinone bao gồm các liệu pháp nhận thức hành vi - cách điều trị khá phổ biến đối với bệnh nhân tâm thần - song song với quản lý dự phòng.