Kỳ tích cứu chàng "mặt quỷ"

Ba lần đại phẫu

Một chiều cuối năm 2020, TS-BS Nguyễn Phan Tú Dung, Giám đốc Bệnh viện (BV) Thẩm mỹ JW Hàn Quốc TP HCM, tất bật chuẩn bị ca phẫu thuật thứ 3 cho anh Lê Văn Mến (35 tuổi, quê An Giang).

TS-BS Nguyễn Phan Tú Dung cân não trong ca phẫu thuật cho anh Lê Văn Mến.

Anh Lê Văn Mến trước và sau phẫu thuật lần 2 (Ảnh do bệnh viện cung cấp)

TS-BS Nguyễn Phan Tú Dung khám cho anh Lê Văn Mến

Dù đã tự tin sau 2 lần đại phẫu song trông ông vẫn thoáng chút lo lắng, hồi hộp cho ca mổ kéo dài 10 giờ vào sáng hôm sau. Không lo sao được khi đây là ca bệnh hiếm gặp trên thế giới và lần đầu tiên xuất hiện ở Việt Nam. Còn với Lê Văn Mến, 15 năm qua, cuộc sống chỉ là những chuỗi ngày vật lộn với căn bệnh tưởng như không lối thoát. Căn bệnh lạ đã khiến nửa mặt anh chảy xệ, khối cơ mặt dưới phì đại quá mức, cơ mặt liệt hoàn toàn, khoang tiền đình miệng giãn rộng tạo khoang chứa hơn 500 ml. Niêm mạc môi miệng bệnh nhân phù nề, chiều dài da dư từ chân răng đến mép môi khoảng 15 cm, da vùng cổ chùng thòng khoảng 15 cm, xương mũi phì đại... Mến đã đi khám nhiều nơi nhưng không tìm ra nguyên nhân.

"Người ta thấy tôi đều kỳ thị xa lánh, còn mắng nhiếc tôi là thằng mặt quỷ" - Mến ngậm ngùi nói.

Đầu tháng 5-2020, tại một quán cà phê ở quận 3, phóng viên Báo Người Lao Động gặp Mến khi anh vừa từ miền Tây lên TP HCM. Khi Mến tháo chiếc khăn che mặt ra, những người xung quanh không khỏi giật mình. Phóng viên đã kể lại câu chuyện với BS Nguyễn Phan Tú Dung - "bàn tay vàng" nổi tiếng với những ca phẫu thuật chỉnh hàm mặt. Vừa xem hình ảnh, clip về dung mạo của Mến, BS Tú Dung không khỏi ngán ngại. Tuy nhiên, lòng trắc ẩn đã thôi thúc BS Tú Dung tìm mọi cách cứu Mến, chí ít cũng thu gọn chảy xệ sao cho dễ nhìn để chàng trai tự tin hơn.

Khó khăn lớn nhất của anh Mến là gương mặt bị biến dạng quá nặng, phải trải qua từ 4-5 lần phẫu thuật mới có thể cải thiện được 70%. Hơn nữa, toàn bộ thần kinh vùng mặt bị tổn thương, liệt hoàn toàn các cơ, vùng môi miệng niêm mạc phù nề nặng sẽ khó khăn cho gây mê.

Sau khi hội chẩn với nhiều chuyên gia nước ngoài, BV JW thực hiện hàng chục xét nghiệm chuyên sâu cho anh Mến, trong đó giải mã 23.000 gien nhằm phát hiện những đột biến bất thường trên nhiễm sắc thể. Nhóm phân tích 75 mẫu bệnh phẩm và đưa đến 3 trung tâm chẩn đoán di truyền về giải mã gien và xác định được căn bệnh hiếm gặp của Mến là hội chứng Melkersson Rosenthal Syndromes (MRS).

Ngày 15-8, ca phẫu thuật tái tạo gương mặt cho Mến bắt đầu. Vừa đi đường dao đầu tiên, BS Tú Dung khựng lại khi gặp gương mặt tựa "hóa thạch ngàn năm". Ông thay dao liên tục. Hơn 10 giờ cân não trong phòng mổ, BS Tú Dung cùng đồng sự đã cắt bỏ 100% da dư, tạo hình vùng cổ và cắt bỏ khoảng một nửa phần da chảy xệ chùng 2 bên mặt.

Lần phẫu thuật thứ 2 vào ngày 19-9 cũng cân não không kém. Qua hơn 9 giờ với 9 đường mổ, ê-kíp BS Tú Dung đã tạo hình khuôn mặt và vùng môi trên cho Mến. Do Mến đã mất hết cấu trúc cơ vùng mặt, đặc biệt cơ vòng miệng, cơ mút bị tiêu hủy hoàn toàn, các sợi cơ xơ hóa nặng nề, tuyến nước bọt bị che khuất, lẫn lộn trong máu nên các bác sĩ rất vất vả trong suốt ca phẫu thuật. Để tạo hình thẩm mỹ được vùng này, 5-6 người trong ê-kíp đã hỗ trợ di chuyển bệnh nhân về tư thế ngồi.

Ở ca phẫu thuật thứ 3 vào ngày 25-12, thời gian kéo dài 10 giờ nhưng hết 6 giờ anh Mến phải chịu cảnh mổ trong tư thế ngồi để định hình môi da chảy xệ. Đây cũng là thách thức lớn cho BS gây mê phẫu thuật. Kịch bản là chuyển vạt cơ thái dương nối vùng miệng, nâng má lên vì cơ mặt mất hoàn toàn, đây là khâu khó nhất. Tiếp đến là tái tạo vùng miệng môi trên và môi dưới, tiếp tục cắt bỏ phần phù nề 2 má.

"Khiếm khuyết của một bệnh nhân thực sự không phải ở khuyết điểm ngoại hình mà chính là sự tổn thương tâm hồn và thiếu ý chí. Tôi tin khi cả tôi và Mến đều có ý chí, nghị lực vượt qua mọi thử thách, chúng tôi sẽ tạo nên điều kỳ diệu. Dù vẫn chưa thể cười thành hình nhưng tôi lại thấy trong ánh mắt của em - nụ cười của sự hạnh phúc tột cùng" - BS Tú Dung chia sẻ.

"Nở mày nở mặt" với thế giới

Đến nay, Lê văn Mến đã có gương mặt mới, sức khỏe của anh cũng ổn định. Thần sắc anh khác hẳn hoàn toàn, đặc biệt là lấy lại được sự tự tin sau bao năm chôn vùi trong mặc cảm. Mến đã đi chơi, giao du với bạn bè. Vấn đề lớn nhất đã được giải quyết. Đó là tìm lại giấc ngủ trọn vẹn, không còn khó thở, ngủ ngồi như xưa và ăn uống được tốt hơn, không còn cần cái khăn kèm bên cạnh để mỗi lần đưa đồ ăn lên miệng thì dùng khăn bụm môi lại.

Trong khi đó, công trình y khoa cứu khuôn mặt biến dạng cho anh Lê Văn Mến của TS-BS Nguyễn Phan Tú Dung cùng cộng sự được giới chuyên môn trong và ngoài nước đánh giá cao. Cuối tháng 10-2020, công trình này giành giải á quân do Hiệp hội ACOI - Hiệp hội Nội khoa Mỹ trao tặng, sau khi vượt hàng ngàn đề tài danh tiếng. Theo GS Phillip Trần (thuộc nhóm nghiên cứu, đang công tác tại Mỹ), khó khăn nhất của đề tài là phải chứng minh và thuyết phục Hiệp hội ACOI rằng đây là căn bệnh lạ cực hiếm MRS và lần đầu tiên chẩn đoán tại Việt Nam. Nhóm nghiên cứu cũng quyết định tặng số tiền từ giải thưởng cho đồng bào miền Trung bị thiệt hại do bão lũ.

Chủ tịch Hội Tai Mũi Họng Việt Nam, PGS-TS Trần Phan Chung Thủy, sau đó đã mời BS Nguyễn Phan Tú Dung tham dự Hội nghị Khoa học tai mũi họng và Phẫu thuật đầu cổ toàn quốc và Hội nghị Khoa học tai thần kinh - thính học ASEAN lần thứ VIII để chia sẻ đề tài khoa học này. PGS-TS-BS Lê Hành, Chủ tịch Hội Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mỹ Việt Nam, cũng đánh giá đây là kỳ tích ấn tượng của ngành thẩm mỹ Việt Nam năm 2020. Điều kỳ diệu nhất của ca phẫu thuật là BS Tú Dung cùng đồng sự đã đi đến tận cùng, chẩn đoán cho ra bệnh.

Càng ý nghĩa hơn khi đề tài với tên gọi "Kỹ thuật mổ điều trị biến dạng khuôn mặt nghiêm trọng kèm rối loạn chức năng đa cơ quan ở bệnh nhân mắc hội chứng Melkersson Rosenthal 15 năm không được chẩn đoán" của BS Tú Dung và đồng nghiệp lọt vào top 22 đề cử "Thành tựu y khoa Việt Nam 2020" do Đài Tiếng nói Nhân dân TP HCM phối hợp cùng Sở Y tế TP HCM tổ chức.

Dẫu biết hành trình tìm lại cuộc sống bình thường chỉ mới đi được hơn nửa chặng đường và phải mất từ 1-2 năm mới hoàn tất nhưng mỗi ngày trôi qua, anh lê Văn Mến được cải thiện về ngoại hình và sống vui vẻ hơn. "Tôi không cầu mong được thay đổi hoàn toàn như những người lựa chọn phẫu thuật thẩm mỹ để đẹp hơn. Tôi chỉ ước ao có thể trở lại cuộc sống bình thường. Thà rằng đặt cược một lần, còn hơn mãi trốn chạy mà mang gương mặt chảy xệ quái ác này cả đời" - Mến tâm sự.