Nâng tầm phẫu thuật nội soi robot

Lần đầu tiên ở Việt Nam, Bệnh viện (BV) Nhi trung ương đưa công nghệ phẫu thuật nội soi bằng robot vào điều trị các bệnh lý phức tạp cho trẻ em. Gần 80 bệnh nhi được “người máy” mổ thành công sau gần 2 năm đã khẳng định năng lực của các phẫu thuật viên Việt Nam.

Camera phóng đại 12 lần

Bé Nguyễn Gia Bảo (1 tuổi, ngụ tỉnh Lạng Sơn) được chẩn đoán u nang ống mật chủ - một bệnh lý khá phức tạp, cần điều trị sớm. Sau khi được chỉ định mổ bằng kỹ thuật hiện đại nhất hiện nay, sức khỏe của bé đã hồi phục nhanh chóng. TS-BS Nguyễn Duy Hiền - phụ trách Khoa ngoại BV Nhi trung ương, người trực tiếp điều khiển robot phẫu thuật cho bé Bảo - chia sẻ: “Trước kia, để điều trị u nang ống mật chủ thì phải phẫu thuật mở. Bác sĩ phải rạch ở thành bụng một đường dài, cắt nhiều cơ, vì thế người bệnh rất đau sau ca phẫu thuật và thời gian điều trị hậu phẫu lâu dài (từ 10-14 ngày mới được xuất viện), chưa kể nguy cơ bị nhiễm khuẩn, để lại sẹo sau mổ... Còn hiện nay, bệnh nhân được phẫu thuật nội soi cắt bỏ nang trong ống mật bằng robot. Nhờ kỹ thuật này, bệnh nhi đỡ đau đớn hơn vì đường rạch bụng nhỏ và hồi phục nhanh, chỉ sau 5 ngày đã được xuất viện. Đây là kỹ thuật hiện đại nhất hiện nay trong lĩnh vực nội soi nhi khoa”.

Theo BS Hiền, phẫu thuật nội soi luôn là thách thức lớn đối với những phẫu thuật viên ngoại khoa nói chung và phẫu thuật viên nhi khoa nói riêng. Nhờ robot, bác sĩ chỉ phải điều khiển các cánh tay robot tiến hành cuộc phẫu thuật nên việc thực hiện ca mổ rất dễ dàng.

Ưu điểm của hệ thống phẫu thuật robot này là tầm nhìn 3D, camera phóng đại 12 lần giúp nhìn rất rõ vị trí giải phẫu cũng như các mạch máu, nhờ vậy mà thao tác phẫu thuật rất chính xác. Thêm vào đó, cổ tay của robot có thể chuyển động được 540 độ, trong khi động tác này người thường hay thiết bị mổ nội soi quy ước không thực hiện được. Góc phẫu thuật tinh vi này cho phép luồn lách tới những ngóc ngách nhỏ hẹp nhất của cơ thể nhưng không tì đè, xâm lấn những vùng xung quanh.

Sau 1 năm rưỡi ứng dụng kỹ thuật mới này tại BV Nhi trung ương, gần 80 bệnh nhi đã được phẫu thuật thành công. Việt Nam là nước thứ 3 ở châu Á và nước đầu tiên tại Đông Nam Á thực hiện thành công kỹ thuật hiện đại, phức tạp này ở trẻ nhỏ. Qua theo dõi những bệnh nhân được phẫu thuật, chưa ghi nhận bệnh nhi nào xuất hiện biến chứng nhiễm trùng, hẹp miệng nối...

Phẫu thuật u nang ống mật chủ cho một bệnh nhi bằng kỹ thuật nội soi robot tại Bệnh viện Nhi trung ương

Cải tiến robot “kiểu Việt Nam”

Bác sĩ Hiền cho biết kỹ thuật nội soi bằng robot đã được một số nước tiên tiến ứng dụng, tuy nhiên thường chỉ thực hiện ở người lớn vì cánh tay robot rất to. Nhưng các bác sĩ Việt Nam lại thấy lợi thế của robot có thể giúp phẫu thuật các ca khó ở trẻ em và giảm đau đớn, tổn thương. Để đưa vào ứng dụng, các bác sĩ Việt Nam đã tìm hiểu đặc điểm, điều chỉnh “tính nết” của con robot để thực hiện được ở các bệnh nhân nhi. “Với trẻ nhỏ dưới 10 kg, việc đặt các dụng cụ phẫu thuật trên thành bụng rất khó khăn do thành bụng trẻ hẹp, khi dụng cụ liền nhau sẽ gây va đập trong quá trình phẫu tích (tách các thành phần cấu tạo của một bộ phận, một vùng). Để robot chấp nhận phẫu tích ở khoảng cách hẹp mà vẫn an toàn, các bác sĩ đã “biến chiêu” bằng cách kê bệnh nhân cao hơn và điều chỉnh phù hợp với tầm nhìn của robot” - bác sĩ Hiền giải thích.

Ngoài ra, để tiết kiệm chi phí trong quá trình phẫu thuật, những chi tiết nào không cần dùng robot thì kíp mổ sẽ dùng các dụng cụ nội soi thông thường, miễn là bảo đảm hiệu quả điều trị. Với phẫu thuật nội soi robot, tình trạng đau sau mổ gần như không có hoặc rất ít. Dĩ nhiên, hạn chế của robot là không có cảm nhận tay nên trong quá trình khâu vết mổ, phẫu thuật viên điều khiển robot phải cảm nhận bằng mắt để “đo” chính xác đường khâu đã bảo đảm đủ sâu và chắc chắn hay chưa.

PGS-TS Lê Thanh Hải, Giám đốc BV Nhi trung ương, cho biết từ khi thành lập Trung tâm Phẫu thuật nội soi và Ứng dụng robot đến nay, các phẫu thuật viên đã tương đối thành thạo và cơ bản làm chủ được kỹ thuật này. Theo PGS Hải, phẫu thuật nội soi bằng robot có thể điều trị nhiều loại bệnh như: cắt khối u tiền liệt tuyến, cắt dạ dày, cắt gan, cắt phổi, cắt tử cung... Đặc biệt, hệ thống phẫu thuật nội soi robot rất có hiệu quả đối với bệnh u nang ống mật chủ, phình đại tràng bẩm sinh, thận ứ nước, teo đường mật. Tuy nhiên, tại BV Nhi trung ương, phẫu thuật này được thực hiện với 4 nhóm bệnh chính: u nang ống mật chỉ, phình đại tràng bẩm sinh, hội chứng khúc nối niệu quản - bể thận và các bệnh lý lồng ngực.