Những sát thủ vô hình của đái tháo đường

Bác sĩ (BS) Nguyễn Xuân Vinh, Khoa Tim mạch can thiệp Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, cho biết nhiều trường hợp người bị bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) khi nhập viện thì các biến chứng tim mạch đã ở giai đoạn nặng, gây khó khăn trong việc điều trị.

Nguy cơ tử vong vì loạn nhịp tim

Theo BS Nguyễn Xuân Vinh, cơ chế gây biến chứng tim mạch ở người bệnh ĐTĐ khá phức tạp. Đây là hậu quả của các tổn thương mạch máu do ĐTĐ gây ra. Lượng đường huyết tăng cao kéo theo hàng loạt rối loạn khác như rối loạn mỡ máu, rối loạn nội mô khiến mạch máu bị tổn thương. Điều này tạo cơ hội cho các mảng xơ vữa hình thành, làm giảm lượng máu nuôi dưỡng tim, tạo ra các cục máu đông gây nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

Tùy theo vị trí của mạch máu bị tổn thương mà các biểu hiện lâm sàng sẽ khác nhau. Chẳng hạn tổn thương động mạch vành sẽ dẫn đến cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, đột tử... Tổn thương mạch máu não sẽ dẫn đến tai biến mạch máu não... Đây đều là những biến chứng tim mạch nguy hiểm, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Tư vấn cho một người bệnh ĐTĐ tại BV Đại học Y Dược TP HCM

Hiện có khoảng 2/3 số trường hợp tử vong ở người bệnh ĐTĐ là do bệnh tim mạch, trong đó 40% là do bệnh động mạch vành, 15% do các bệnh tim mạch khác (chủ yếu là suy tim) và khoảng 10% do đột quỵ. "Đặc biệt, người bị suy tim nặng nếu không điều trị kịp thời sẽ đứng trước nguy cơ tử vong cao do rối loạn nhịp tim, dẫn đến đột tử" - BS Nguyễn Xuân Vinh cảnh báo.

Theo thống kê của Liên đoàn ĐTĐ thế giới (IDF), toàn thế giới hiện có 463 triệu người bị bệnh ĐTĐ. Đây là bệnh lý tiến triển mạn tính dẫn đến rối loạn và suy yếu chức năng của nhiều cơ quan trong cơ thể.

Cần khám bệnh định kỳ

Trong các biến chứng ở người bệnh ĐTĐ, ngoài biến chứng tim mạch vừa nêu trên còn có biến chứng ở thận, biến chứng này được xem là nguy hiểm và tốn kém chi phí điều trị nhất. Theo BS chuyên khoa I Lê Hoàng Bảo, Khoa Nội tiết Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, bệnh ĐTĐ sẽ dẫn đến tăng lượng đường trong máu, từ đó làm tăng áp lực trong cầu thận và tổn thương các mạch máu trong thận. Bệnh thận do ĐTĐ thường diễn tiến âm thầm và không có biểu hiện triệu chứng gì trong giai đoạn đầu.

Vì vậy để phát hiện, BS phải dựa vào xét nghiệm máu và nước tiểu định kỳ. Việc xuất hiện đạm trong nước tiểu, dù nhiều hay ít cũng là dấu hiệu của tổn thương thận. Khi độ lọc của thận suy giảm, thận không thể đào thải hết chất chuyển hóa dư thừa ra khỏi cơ thể, dần dần tiến triển đến suy thận giai đoạn cuối.

Về mức độ nguy hiểm của suy thận ở người bệnh ĐTĐ, BS chuyên khoa I Lê Hoàng Bảo cho biết: "Tình trạng suy thận diễn tiến nặng nhất là giai đoạn thận ngưng làm việc hoàn toàn, khi đó nếu muốn sống sót, người bệnh phải ghép thận hoặc chạy thận nhân tạo định kỳ. Ở giai đoạn này, chi phí điều trị rất cao, đồng thời ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh".

PGS-TS Nguyễn Thy Khuê, Chủ tịch Liên chi hội ĐTĐ - Nội tiết TP HCM, khuyên người bị bệnh thận từ biến chứng của ĐTĐ cần phải lưu ý việc kiểm soát đường huyết (HbA1c<7%), huyết áp (HA<130/80 mmHg). Chế độ ăn giảm đạm (0,8 g đạm/kg cân nặng/ngày). Nếu dùng thuốc điều trị các bệnh đi kèm, cần hỏi ý kiến của BS vì một số thuốc có thể làm bệnh thận nặng thêm (thí dụ kháng sinh, thuốc điều trị đau khớp...). Cần kiểm tra định kỳ chức năng tim và thận. Việc giữ cân nặng hợp lý kết hợp với chế độ tập luyện thể thao vừa sức cũng là những điều người bệnh ĐTĐ nên thực hiện. Để có thể phát hiện sớm các biến chứng, người bệnh cần khám bệnh định kỳ để được làm các xét nghiệm cần thiết.