Omega-3 không trị khô mắt

Thuốc hoặc thực phẩm chức năng có loại dạng viên nang mềm được gọi là “dầu cá”. Hiện nay có 2 loại: dầu cá chứa vitamin tan trong dầu là vitamin A (hoặc chứa vitamin A, D) và dầu cá chứa axít béo là omega-3 (có khi chứa thêm omega-6). Có một số người bị khô mắt do thiếu vitamin A được chỉ định dùng thuốc chứa vitamin này. Thấy những người bị khô mắt dùng thuốc dạng viên dầu cá (thực chất chứa vitamin A), những người khác lại hiểu lầm rằng bị khô mắt là phải dùng chế phẩm chứa omega-3 và cứ thế mà dùng omega-3 để trị khô mắt.

“Nước mắt nhân tạo” trị khô mắt

Một độc giả nữ đã viết thư hỏi: “Em làm việc với máy tính nhiều nên mắt hay bị khô. Em nghe nói bổ sung omega-3 sẽ cải thiện được tình trạng khô mắt nên đã mua về uống, tới nay được 2 tháng rồi. Cho em hỏi cách bổ sung omega-3 như vậy có đúng không? Dùng lâu dài có tác dụng phụ gì không?”. Xin có đôi điều trình bày như sau:

Mắt chúng ta luôn tiết ra nước mắt tạo thành lớp phim mỏng bảo vệ mắt. Phim nước mắt có tác dụng làm ẩm bề mặt giác mạc, kết mạc, bôi trơn mi mắt, cung cấp dinh dưỡng và dưỡng khí cho tế bào biểu mô; đồng thời có vai trò miễn dịch giúp ức chế sự phát triển của các mầm bệnh. Khô mắt là tình trạng có sự tổn thương lớp phim nước mắt do sự giảm tiết nước mắt hoặc tăng sự bốc hơi nước mắt quá mức (có bệnh nhân nước mắt chảy ròng ròng nhưng vẫn bị khô mắt do bị bốc hơi quá nhiều), gây tổn hại bề mặt nhãn cầu khiến mắt rất khó chịu. Dấu hiệu của bệnh khô mắt thường gặp là khó chịu, cảm giác khô, rát bỏng, người bệnh như thấy có dị vật, hạt sạn trong mắt, nhìn khi mờ khi tỏ, có khi sợ ánh sáng...

Bổ sung omega-3 để cải thiện tình trạng khô mắt như nhiều người đã dùng là không đúng Ảnh: Tấn Thạnh

Để trị khô mắt, người ta thường dùng thuốc nhỏ mắt gọi là “nước mắt nhân tạo”. Thuốc nhỏ mắt này ngoài nước muối sinh lý NaCl 0,9% còn chứa thêm chất làm tăng độ nhầy để giúp thuốc giữ lâu trong mắt và một số chất bổ dưỡng khác. Các chất tăng độ nhầy gọi chung là hydrogel giúp nước mắt nhân tạo lưu giữ lâu hơn trên bề mặt nhãn cầu, gồm có: hydroxypropyl methylcellulose (HPMC), carboxy methylcellulose (CMC), povidone, polyethylene glycol, hyaluronic acid... Thông thường, bác sĩ có thể dùng “nước mắt nhân tạo” từ 30 phút đến 1 giờ/lần trong ngày để trị khô mắt, kèm theo lời khuyên nên sống và làm việc trong môi trường có nhiệt độ thấp để chống nước mắt không bị bay hơi.

Đến bác sĩ chuyên khoa khi có vấn đề về mắt

Omega-3 là chất béo, thực chất là một axít béo không no chứa một nối đôi tên là axít omega-3 (tên thông dụng là axít oleic) có nhiều trong mỡ của một số loại cá ở vùng biển lạnh và sâu là cá tuna, cá salmon. Chất béo chứa một nối đôi như axít omega-3 được xem là tốt cho tim mạch do dùng nó sẽ làm giảm cholesterol xấu trong máu xuống mà không ảnh hưởng đến cholesterol tốt (trong khi nhiều chất béo khác lại giảm lượng cholesterol tốt trong máu xuống).

Còn đối với mắt, bổ sung omega-3 để cải thiện tình trạng khô mắt như nhiều người đã dùng là không đúng. Có trường hợp bị khô mắt do thiếu vitamin A thì bắt buộc bổ sung vitamin A, chứ hiện nay hoàn toàn không có việc bổ sung axít omega-3 để trị rối loạn về mắt. Để có biện pháp điều trị khô mắt thích hợp nhất, ta nên đến bác sĩ chuyên khoa mắt. Bác sĩ khám trực tiếp sẽ cho biết tình trạng khô mắt như thế nào và cho dùng thuốc đúng.

Omega-3 được dùng với dạng thực phẩm chức năng (nhiều người gọi chế phẩm là dầu cá). Nếu dùng đúng liều và chế phẩm bảo đảm chất lượng dùng trong vài tháng thì không lo về tác dụng phụ.