Phẫu thuật từ thiện, 3 trẻ tử vong: Dấu hiệu bất thường

Khoảng 10 giờ ngày 25-8, cháu Pi Năng Tuấn Hữu (14 tháng tuổi; ngụ xã Khánh Bình, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa) đã trút hơi thở cuối cùng sau 2 ngày cấp cứu tích cực tại Bệnh viện (BV) Đa khoa tỉnh Khánh Hòa. Đây là ca thứ ba tử vong sau khi tham gia phẫu thuật từ thiện sứt môi, hở hàm ếch miễn phí do Trung tâm Nghiên cứu và Hỗ trợ phẫu thuật Nụ Cười (OSCA, thuộc Sở Khoa học - Công nghệ Hà Nội) phối hợp với BV Quân y 87 ở TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa thực hiện.

Đình chỉ hoạt động Trung tâm OSCA

Đại tá Phạm Văn Tiện, Phó Giám đốc BV Quân y 87, cho biết: Sau khi khám sàng lọc hơn 80 trẻ, Trung tâm OSCA đã chỉ định gần 60 cháu được phẫu thuật. Trong số 11 cháu được gây mê, phẫu thuật ngày 23-8, có 2 cháu bị tai biến xảy ra khi gây mê là Nguyễn Ngọc Tuyết Vân (11 tháng tuổi) và Pi Năng Tuấn Hữu.

Chị Nguyễn Ngọc Tuyết Sương đau buồn vì mất con Ảnh: KỲ NAM

Đến chiều cùng ngày, cháu Nguyễn Quang Minh (14 tháng tuổi, ngụ xã Vĩnh Trung, TP Nha Trang) sau khi phẫu thuật cũng có biểu hiện tương tự. Các cháu được cấp cứu hồi sức tích cực, sau đó chuyển lên BV Đa khoa tỉnh Khánh Hòa. Tám cháu bé còn lại sử dụng cùng loại thuốc nhưng đều biểu hiện bình thường, hiện đã xuất viện.

Theo bác sĩ (BS) Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng Phòng Kế hoạch tổng hợp - BV Đa khoa tỉnh Khánh Hòa, khi nhập viện, 3 cháu bé đều hôn mê sâu, co bóp nội khí quản, suy hô hấp… Mặc dù BV đã cứu chữa bằng mọi cách nhưng đến 14 giờ 45 phút ngày 23-8, cháu Vân đã tử vong. Cháu Minh cũng qua đời vào 14 giờ 20 phút ngày 24-8 do suy tuần hoàn hô hấp.

Trước sự việc đau lòng trên, BS Lê Tấn Phùng, Trưởng Phòng Nghiệp vụ y - Sở Y tế tỉnh Khánh Hòa, cho rằng 3 cháu bé bị tai biến một lúc, cùng một triệu chứng là dấu hiệu bất thường. Sau khi xảy ra sự việc, sở đã yêu cầu ngừng toàn bộ việc phẫu thuật cho các cháu còn lại, đồng thời tổ chức đoàn kiểm tra đối với BV Quân y 87 và nhóm BS của Trung tâm OSCA.

Trong khi đó, ngày 25-8, Cục Quản lý Khám chữa bệnh - Bộ Y tế đã yêu cầu Sở Y tế tỉnh Khánh Hòa xác minh, xử lý trách nhiệm những cá nhân và tập thể liên quan. Ngoài ra, Cục Quản lý Khám chữa bệnh yêu cầu đình chỉ hoạt động của Trung tâm OSCA; làm rõ thông tin, nguyên nhân tử vong của 3 cháu bé; rà soát cơ sở pháp lý, điều kiện thực hiện phẫu thuật, quy trình chuyên môn của OSCA.

Không quá phức tạp nhưng nhiều rủi ro

Trung tâm OSCA và BV Quân y 87 đã họp hội đồng khoa học để kiểm thảo toàn bộ sự việc. Qua kiểm tra, số thuốc mê, khí mê sử dụng phẫu thuật của BV Quân y 87 đều thông qua đấu thầu, hạn sử dụng đến năm 2016.

Theo BS Lê Tấn Phùng, chưa thể xác định cụ thể nguyên nhân khiến các cháu tử vong nhưng không loại trừ khả năng do sốc phản vệ. Tại tỉnh Khánh Hòa, đến thời điểm này chưa ghi nhận trường hợp nào sốc phản vệ do thuốc mê gây ra.

Đại tá Phạm Văn Tiện cho biết y văn thế giới và Việt Nam không quy định thử phản ứng đối với thuốc gây mê vì sốc thuốc mê rất hiếm. Tuy nhiên, theo một chuyên gia y tế, nguyên nhân sốc phản vệ ít có căn cứ vì nếu sốc phản vệ thì sẽ chỉ có 1 chứ không thể liên tiếp 3 cháu và cùng chung triệu chứng.

Là chuyên gia nhiều kinh nghiệm trong việc thực hiện các ca phẫu thuật miễn phí cho trẻ sứt môi, hở hàm ếch, BS Nguyễn Thanh Thái, Trưởng Khoa Phẫu thuật chỉnh hình - BV Việt Nam - Cuba (Hà Nội), cho rằng phẫu thuật sứt môi, hở hàm ếch không quá phức tạp nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Các cháu sứt môi, hở hàm ếch thường có cơ địa yếu và mắc thêm nhiều bệnh tật khác như dị tật tim, não, các rối loạn đông máu... Điều kiện cơ sở vật chất ở các BV địa phương lại thường không đầy đủ, rất khó xử lý các ca tai biến như co thắt, suy tim cấp, rối loạn đông máu…

Với những rủi ro này, các đơn vị khi đi phẫu thuật từ thiện cần khám sàng lọc kỹ, nên từ chối hoặc chuyển lên BV tuyến trên các ca phẫu thuật khó. Ngoài ra, BS Thái cũng lưu ý các bậc cha mẹ cần cung cấp đầy đủ cho BS tiền sử bệnh của con, chấp nhận nếu BS từ chối những trường hợp vượt quá khả năng chuyên môn.

Theo Sở Y tế tỉnh Khánh Hòa, Trung tâm OSCA có đủ giấy tờ hoạt động hợp lệ. Các BS đều có chứng chỉ hành nghề và đã xin phép sở trước khi phẫu thuật. Ngoài ra, lãnh đạo trung tâm đã tích cực hợp tác xử lý sự việc.

Trước đó, Trung tâm OSCA đã phẫu thuật sứt môi, hở hàm ếch ở Khánh Hòa 4 lần, gồm 3 lần ở BV Quân y 87. Cơ sở vật chất, thuốc men do BV này tài trợ. BV cũng cử người tham gia giám sát, cùng thực hiện với trung tâm.

Bà Đặng Thị Thu Hoài, Giám đốc Điều hành Trung tâm OSCA, cho hay từ khi thành lập vào năm 2007 đến nay, trung tâm đã giúp khoảng 2.500 bệnh nhi sứt môi, hở hàm ếch trên cả nước và chưa từng xảy ra tai biến. Riêng tại BV Quân y 87, trung tâm đã thực hiện phẫu thuật thành công cho 80 trẻ vào các năm 2009, 2013.