Phút giây sinh tử

Đã nhiều lần được vào phòng mổ cùng với những thầy thuốc khoác chiếc áo blouse trắng thầm lặng, được theo dõi từng đường dao và diễn tiến phẫu thuật, với tôi, có những hình ảnh thật khó quên...

Níu lại sự sống

Chị Phương nhập viện cấp cứu đầu tháng 1-2011 với triệu chứng đau đầu dữ dội kèm nôn ói liên tục, được các bác sĩ chẩn đoán bị viêm màng não mủ sau khi chọc dò tủy sống và xét nghiệm máu. Những tưởng căn bệnh đơn giản này điều trị sẽ dễ dàng theo phác đồ “đánh” kháng sinh từ từ. Tuy nhiên, bệnh trạng của chị Phương đột nhiên trở nặng trước sự ngỡ ngàng của nhiều bác sĩ.

Qua chụp CT-scan, các bác sĩ đã phát hiện chị Phương bị thuyên tắc toàn bộ xoang tĩnh mạch dọc trên và các xoang tĩnh mạch ngang, kèm theo biến chứng xuất huyết não, phù não lan tỏa. Trong tích tắc, tri giác bệnh nhân giảm nhanh, đồng tử dãn, lằn ranh giữa sự sống và cái chết rất mong manh…

Một quyết định khẩn cấp được bác sĩ trẻ Lê Đức Định Miên, người trực tiếp điều trị, đưa ra là chuyển chị Phương vào phòng mổ cấp cứu. Không kịp khoác áo blouse trắng, các bác sĩ chạy đua với thời gian trong sự khẩn trương lo lắng đến nghẹt thở. “Biết rằng lúc ấy, xác suất sống còn của bệnh nhân là rất thấp nhưng đối với anh em bác sĩ chúng tôi, còn một tia hy vọng cũng vẫn hy vọng” - bác sĩ Phạm Anh Tuấn, Phó Khoa Ngoại thần kinh, thổ lộ.

Chưa hết, dù sau 2 ngày mở hộp sọ giải áp, tình trạng sức khỏe của chị Phương vẫn rất xấu với mô não còn phù căng do huyết khối phức tạp bít tĩnh mạch não. Những buổi hội chẩn trực tiếp nhờ hiến kế của các chuyên gia đầu ngành ngoại thần kinh tại TPHCM được liên tục thực hiện. Chiếc điện thoại của các bác sĩ gần như “cháy” với ca bệnh này.

Đến chiều tối ngày thứ hai sau khi phẫu thuật, chị Phương tiếp tục rơi vào trạng thái hôn mê, tưởng chừng hết phương cứu chữa. Lúc ấy, một ý nghĩ táo bạo lóe lên trong đầu những thầy thuốc: “Sao không dùng kỹ thuật catheter (ống thông dùng cho nội phẫu - PV) từ tĩnh mạch đùi luồn lên đầu lấy huyết khối của Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM?”.

Thế là cuộc rượt đuổi thời gian bắt đầu. Chỉ trong phút chốc, chiếc xe chuyên dụng đưa bệnh nhân Lê Nguyễn Đông Phương sang Khoa DSA Bệnh viện Đại học Y Dược, bỏ qua luôn các thủ tục chuyển viện đáng lẽ phải có. Trong phút giây sinh tử của bệnh nhân, bác sĩ Trần Chí Cường cùng các đồng nghiệp bắt tay ngay vào việc và cũng trải qua hơn 4 giờ đầy căng thẳng để hút những cục máu đông. Thoát được cửa ải này, tính mạng bệnh nhân đã được bảo đảm.

Theo các bác sĩ, từ khi triển khai kỹ thuật can thiệp nội mạch máu não, có lẽ đây là trường hợp lấy máu đông qua đường tĩnh mạch lần đầu tiên được áp dụng tại Việt Nam. Dẫu biết là bất đắc dĩ và tuy rằng gần như 90% bệnh nhân sẽ khó qua khỏi nhưng với các thầy thuốc, còn nước là còn tát. Bác sĩ Nguyễn Thy Hùng, Giám đốc Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, cho rằng chuyện bệnh nhân Phương được cứu sống cứ như là một phép mầu y học, gây chấn động giới y khoa và cũng là lần đầu tiên các bác sĩ Khoa Ngoại thần kinh bệnh viện này gặp phải.

Không còn lựa chọn nào khác

Với các bác sĩ Bệnh viện Nhi Đồng 2 - TPHCM, có lẽ ca phẫu thuật khó quên nhất là ca mổ để trả lại hình hài cho bé trai mới sinh có 4 tay Nguyễn Trọng Luyền - ngụ Tây Ninh, mới đây. Theo dự kiến ban đầu, việc bóc tách sẽ chỉ diễn ra trong vòng 2 đến 3 giờ nhưng có những tình huống phát sinh làm ê kíp mổ phải nhiều phen xáo động.

Bé Luyền nhập viện vào tháng 10-2011 và tiến sĩ - bác sĩ Trương Quang Định, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng 2, chịu trách nhiệm mổ chính. Theo dự tính, các bác sĩ sẽ tách lấy toàn bộ khối u, sau đó sẽ đóng thành bụng lại. Thế nhưng, sau khi bóc hai cánh tay thừa ra, một phát hiện đã gây xáo trộn cho toàn bộ ê kíp mổ: Bệnh nhi có hai bộ ruột mà trước đó máy móc hiện đại không phát hiện được.

Trong phút chốc, một cuộc hội chẩn chớp nhoáng tại phòng mổ được tiến hành. Những ánh mắt nhìn nhau, những giả thiết, nhận định chuyên môn được nêu lên, cân nhắc nâng lên, đặt xuống. Cuối cùng, một quyết định tập thể nhanh chóng được xác lập và thống nhất: Cắt bỏ bộ ruột thừa, sau đó tái tạo nối bộ ruột hoàn chỉnh. Vì mạch máu nuôi ruột quá li ti nên các bác sĩ phải thật chuẩn xác từng vết cắt. Bác sĩ Định tiết lộ ông chưa từng gặp trường hợp thế này trong đời cầm dao mổ của mình. Quyết định một vấn đề ngoài dự kiến trong lúc phẫu thuật cũng là điều không hề đơn giản.

Thành công chỉ 50%

Mới đây, ngày 5-1, bác sĩ  McKay McKinnon đến từ Mỹ cùng ê kíp gồm các bác sĩ của Bệnh viện Pháp Việt (FV) đã tiến hành phẫu thuật cắt bỏ khối u “chân voi” nặng 82 kg cho bệnh nhân Nguyễn Duy Hải (ngụ tỉnh Lâm Đồng). Để phẫu thuật ca bệnh đặc biệt này, Bệnh viện FV đã huy động một ê kíp hùng hậu.

Trong lần hội chẩn cuối cùng, bác sĩ Gerard Desvignes, Giám đốc Y khoa - Bệnh viện FV, cho rằng đây là một ca phẫu thuật lớn với rất nhiều rủi ro đi kèm nguy cơ tử vong, kể cả trong quá trình hậu phẫu, tỉ lệ thành công chỉ khoảng 50%. Các bác sĩ cũng đã giải thích với bệnh nhân và gia đình về những rủi ro này để họ hiểu rõ và quyết định đối với phút giây sinh tử của người nhà. Theo bác sĩ Nguyễn Việt Thành, Khoa Phẫu thuật - Bệnh viện FV, ông đã từng phẫu thuật rất nhiều khối u nhưng chưa từng gặp trường hợp nào như anh Hải.

Sau hơn 10 giờ phẫu thuật, khối u “chân voi” khổng lồ của anh Hải đã được các bác sĩ bóc xong. Cả hội trường ngập tràn tiếng pháo tay của y - bác sĩ trẻ đang theo dõi để học hỏi kinh nghiệm chuyên môn. Bà Nguyễn Thị Cho Con, mẹ anh Hải, không giấu được cảm xúc mà bà đã kìm nén hơn 10 giờ ở bên ngoài phòng mổ. Người mẹ ấy nắm tay chúng tôi, giọng rưng rưng hạnh phúc: “Từ 20 năm trước, Hải muốn với cầm cái ly uống nước cũng không xong, phải có người đưa. Năm nay, tôi hy vọng con mình sẽ hưởng một cái Tết trọn vẹn, an lành”.

Khó thể quên Vậy đó, giờ đây, chị Phương và bé Luyền đã khỏe mạnh, trở về với gia đình và chỉ còn tập luyện, điều chỉnh can thiệp y khoa những khiếm khuyết trong một thời gian; còn anh Hải đang phục hồi sức khỏe trong giai đoạn hậu phẫu. Thế nhưng, chắc chắn một điều là họ sẽ không bao giờ quên giây phút giành giật sự sống mà họ đã trải qua với sự góp sức cao độ của những người thầy thuốc. Ca phẫu thuật đặc biệt đối với bệnh nhân “chân voi” Với đội ngũ những người thầy thuốc, họ cứu người đâu phải mong được đền ơn trả nghĩa, mà đó là bổn phận, là trách nhiệm và nghĩa vụ mà xã hội giao phó. Nói như bác sĩ Lê Đức Định Miên: “Có lẽ số phận đã chọn chúng tôi. Vì vậy, chúng tôi phải làm sao để xứng đáng với sự tin tưởng của bệnh nhân”.