Sau 27 năm, người nhiễm HIV đầu tiên ở Việt Nam nay ra sao?

Thuốc kháng virus ngăn chặn virus HIV xâm nhập qua đường tình dục

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động tại cuộc gặp gỡ báo chí chia sẻ về tình hình nhiễm HIV/AIDS ở Việt Nam ngày 21-12, lãnh đạo Cục phòng chống HIV/AIDS, Bộ Y tế cho biết người đầu tiên nhiễm HIV ở Việt Nam là một phụ nữ ở TP HCM. 

Đến nay, sau gần 30 năm được phát hiện nhiễm HIV, chị này vẫn sống khoẻ mạnh sau khi dùng thuốc kháng virus. Hiện những xét nghiệm máu của chị cho thấy hàm lượng của virus rất thấp, dưới ngưỡng phát triển. Nguyên nhân là do chị dùng thuốc đều đặn với tinh thần thoải mái nên đã kìm được sự phát triển virus HIV.

Cũng tại buổi gặp gỡ này, ông John Blandford, Giám đốc Chương trình HIV và lao của Trung tâm Phòng chống và kiểm soát dịch bệnh Mỹ (CDC) tại Việt Nam, chia sẻ nghiên cứu khẳng định thuốc kháng virus ARV đủ sức chặn virus HIV lây truyền qua đường tình dục nếu người bệnh tuân thủ điều trị. 

Như vậy nếu dùng thuốc ức chế virus ARV hoàn toàn có thể yên tâm khi quan hệ tình dục, sinh con bởi họ không thể truyền bệnh cho bạn tình. Theo đó, nghiên cứu được thực hiện với hàng ngàn cặp dị nhiễm (chỉ 1 trong 2 người có virus) HIV ở châu Phi, châu Á, châu Mỹ. Châu Âu, Úc, Brazil và Thái Lan cho thấy không có trường hợp nào bị lây nhiễm HIV khi bạn tình của họ có tải lượng HIV-1 ức chế liên tục (dưới 200 bản sao/ml). "Điều này có nghĩa là khi người bệnh uống thuốc ARV hàng ngày theo chỉ định, đạt được và duy trì tải lượng HIV dưới ngưỡng phát hiện (<200 bản sao/ml) sẽ thực sự không có nguy cơ làm lây truyền HIV"- đại diện CDC khẳng định.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng nhấn mạnh điều này chỉ đạt được khi tải lượng virus đạt mức ức chế, không lây truyền là ở con đường tình dục, không phải tất cả các con đường khác. Bao cao su là biện pháp hiệu quả giảm thiểu lây truyền HIV, cũng như các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, tránh mang thai.

Vẫn còn 40% người nhiễm HIV chưa được điều trị thuốc kháng virus

Cho rằng tuyên bố mới của CDC rất có ý nghĩa trong cuộc chiến chống lại sự kỳ thị đối với bệnh nhân HIV, PGS-TS Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS, nhấn mạnh bằng chứng khoa học này cho thấy tầm quan trọng của việc điều trị ARV. Nếu người nhiễm HIV được điều trị ngay, tuân thủ điều trị đạt mức ức chế thì có thể sống như người bình thường, quan hệ tình dục không dùng bao cao su hay thuốc dự phòng cũng không lây nhiễm cho bạn tình, sinh con không bị bệnh.

Tại Việt Nam hiện có 209.000 người nhiễm HIV nhưng chỉ có 123.000 người đang điều trị ARV, chiếm gần 60%; còn lại 40% không điều trị do nhiều lý do, chủ yếu do lo sợ bị kỳ thị. Trong số các trường hợp được điều trị thì 91% đạt được ở mức ức chế HIV. 

ARV là thuốc kháng virus có tác dụng ức chế sự sinh sôi và phát triển của HIV. Nó giúp cứu sinh mạng người nhiễm HIV. Nếu được uống thuốc sớm, liên tục và tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc điều trị, người bệnh sẽ giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội, giảm nguy cơ tử vong. Thuốc ARV còn làm giảm nguy cơ lây truyền HIV sang người khác. 

Điều trị ARV đúng có thể làm giảm đến 95% khả năng lây nhiễm HIV cho người khác. Nó cũng làm giảm lây truyền HIV từ mẹ sang con. Phụ nữ mang thai nhiễm HIV nếu không được điều trị ARV thì tỉ lệ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con là khoảng 30-40%; nếu được điều trị và các biện pháp dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con thì tỉ lệ lây truyền chỉ còn dưới 2%. 

Hiện thuốc ARV được cung cấp miễn phí qua hệ thống y tế cơ sở và được quỹ bảo hiểm y tế thanh toán.