Ấn Tuần phủ Đô tướng quân - đang được lưu giữ tại Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Quảng Bình
Ấn Tuần phủ Đô tướng quân (năm Hồng Thuận thứ 6 - 1515) là hiện vật gốc, độc bản, quý hiếm. Đây là chiếc quan ấn duy nhất của Quan Tuần phủ dưới thời Lê Sơ trên cả nước được tìm thấy tại Quảng Bình.
Cụ Võ Phi Tần (83 tuổi, ở xã An Ninh, huyện Quảng Ninh) là người tìm thấy chiếc ấn quan "Tuần phủ Đô tướng quân". Cụ Tần kể năm 1980, lúc đang ra thăm ruộng, thì cụ cùng con trai bất ngờ nhặt được khối kim loại màu đen với hình thù rất kỳ lạ tại một hố bom trên cánh đồng làng.
Thấy vậy, cụ Tần rửa sạch sẽ, trưng bày trong nhà cho người dân đến chiêm ngưỡng. Nhiều người tò mò không biết đây là vật gì, chỉ đồn đoán khối kim loại có khắc chữ Hán, có thể làm bằng đồng đen quý hiếm và cho là cổ vật quý nên hỏi mua với giá cao, song bị từ chối.
Cụ Võ Phi Tần - người tìm ra chiếc ấn và tình nguyện hiến tặng cho bảo tàng
Lúc đưa vào Huế để các nhà nghiên cứu văn hóa xác minh, các chuyên gia tỉnh Bình - Trị - Thiên thời đó nhận định rằng, gia đình cụ Võ Phi Tần đang lưu giữ chiếc ấn quan, đồ cổ và xác định đây là bảo vật quý giá nên đã lập đoàn về xác minh, thẩm tra.
Cơ quan chức năng kết luận, chiếc ấn quan này nặng 3,6kg - được làm bằng đồng, dài 11 cm, rộng 11 cm, cao 9 cm. Phía trên có núm cầm hình con nghê quỳ, thân nghê cao 6,5 cm, dài 9,5 cm.
Trên thân ấn khắc chìm dòng chữ Hán: "Hồng Thuận lục niên thập nhất nguyệt thập lục nhật tạo", dịch ra: "Ấn đúc ngày 16-11 năm Hồng Thuận thứ 6, tức năm 1515 đời vua Lê Tương Dực" và "Phụng mệnh Tuần phủ Đô tướng quân ấn".
Biết là bảo vật quý hiếm có niên đại hơn 500 năm từ thời nhà Hậu Lê, cụ Võ Phi Tần đã tình nguyện hiến tặng cho Bảo tàng Tổng hợp Quảng Bình để bảo quản, lưu giữ cho thế hệ sau cùng chiêm ngưỡng.
Phía trên chiếc ấn là con nghê đang quỳ
Chạm khắc bên dưới Ấn quan
Tháng 12-2018, Thủ tướng đã ký quyết định công nhận "Ấn Tuần phủ Đô tướng quân" được tìm thấy ở Quảng Bình là một trong 22 bảo vật quốc gia được công nhận đợt ấy.
Từ khi được công nhận, "Ấn Tuần phủ Đô tướng quân" luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của UBND tỉnh Quảng Bình. Sở Văn hóa - Thể thao tỉnh này đã chỉ đạo, đôn đốc đơn vị quản lý, trực tiếp là Bảo tàng tổng hợp Quảng Bình thực hiện sắp xếp kho bảo quản riêng biệt, lắp đặt hệ thống camera an ninh giám sát 24/24 và thường xuyên bảo dưỡng định kỳ…
Bên cạnh đó cũng xây dựng phương pháp phòng, chống cháy nổ, trộm cắp, các nguy cơ gây hại, đảm bảo tuyệt đối an toàn cho bảo vật quốc gia.
Bà Lê Thị Hoài Hương, Giám đốc Bảo tàng tổng hợp Quảng Bình - cho biết Ấn Tuần phủ Đô tướng quân là chiếc duy nhất được tìm thấy của quan Tuần phủ Đô tướng quân dưới thời Lê sơ. Nó đang là bảo vật quốc gia duy nhất của tỉnh, được cất giữ cẩn thận ở trong kho riêng biệt của bảo tàng.
Sắp tới, khi có tủ trưng bày đảm bảo tiêu chuẩn, ấn sẽ được trưng bày, giới thiệu cho công chúng cùng chiêm ngưỡng...
Chiếc ấn tượng trưng cho quyền lực
Theo sử sách, sau khi đánh bại quân Minh bằng cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, Lê Lợi lập triều đại nhà Hậu Lê. Ngoài việc bảo vệ biên giới phía Bắc tránh sự xâm lược của nhà Minh, các triều vua Lê đã mở rộng biên giới về phương Nam.
Dưới thời vua Lê Thánh Tông, nhà vua huấn luyện quân đội, trực tiếp chỉ huy các cuộc bành trướng về phía Nam và Tây, giành thắng lợi trước Chiêm Thành (vùng đất miền Trung). Thay vì đưa quân về lại Thăng Long như các triều đại trước, vua Lê Thánh Tông giữ vững vùng đất mới bằng cách lập đồn điền để dân nghèo từ miền Bắc vào cùng với cư dân bản địa khai khẩn, sinh sống.
Nhà vua cũng cử quan lại tới cai quản vùng đất mới, ban cho chức danh Tuần phủ Đô tướng quân. Tuần phủ là người đứng đầu một tỉnh hoặc một bộ phận của tỉnh lớn, có quyền lãnh đạo về hành chính, tài chính, quân sự của tỉnh. Đô tướng là chức võ quan có từ thời nhà Lý, nhà Trần và tồn tại tới thời Lê sơ.
Chức tuần phủ ở chiếc ấn đi liền với chữ "Phụng mệnh" có nghĩa ấn được ban cho quan tướng khâm sai, khâm phái tạm thời đi thi hành công vụ, đến nơi xung yếu tuần tra, vỗ về dân chúng. Đây là chức danh không cố định và rất ít khi sử dụng. Sử sách không ghi cụ thể triều đình ban chức Tuần phủ Đô tướng quân cho ai, chỉ nêu tháng 1-1515, vua Lê Tương Dực cử Thụy quận công Ngô Bính và Nguyên quận công Trịnh Duy Sản làm đô tướng đi dẹp loạn các cuộc khởi nghĩa, yên dân.
và quét mã QR
Bình luận (0)