Tạo hành lang pháp lý cho việc xây dựng hệ thống BHXH đa dạng

Phóng viên: Thưa đại biểu, qua hoạt động tiếp xúc cử tri chuyên đề, lấy ý kiến của các cơ quan liên quan, của đại biểu thuộc Đoàn ĐBQH tỉnh, xin đại biểu cho biết các ý kiến kỳ vọng như thế nào về sự cần thiết sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014?

Đại biểu Trần Thị Vân: Qua hoạt động tiếp xúc cử tri chuyên đề, lấy ý kiến của các đối tượng chịu tác động và các cơ quan có liên quan tại tỉnh Bắc Ninh, các ý kiến đều thống nhất việc Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) nhằm đáp ứng kỳ vọng của cán bộ, đảng viên, người lao động, lãnh đạo, chủ doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân. Sửa đổi luật trong thời điểm này sẽ tạo hành lang pháp lý đầy đủ cho việc xây dựng hệ thống BHXH đa dạng và linh hoạt phù hợp với yêu cầu của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đặc biệt, cử tri kỳ vọng vào việc mở rộng các hình thức bảo hiểm bắt buộc và bảo hiểm tự nguyện; bổ sung, sửa đổi các chế độ BHXH còn bất hợp lý, bảo đảm quyền lợi của người tham gia BHXH; tách BHXH đối với khu vực hành chính nhà nước ra khỏi khu vực doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp và các lĩnh vực khác.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng một số quy định trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) vẫn còn chung chung, chưa cụ thể. Còn có nhiều vấn đề phức tạp, nhạy cảm, cần tiếp tục được đánh giá tác động kỹ lưỡng, cụ thể để đảm bảo chính sách đồng bộ, khả thi, hiệu quả.

Bà Trần Thị Vân - Phó Trưởng Đoàn chuyên trách, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh

Xin đại biểu cho biết một số nội dung cụ thể, cử tri Bắc Ninh đã kiến nghị thông qua Đoàn ĐBQH tỉnh?

Cử tri tỉnh Bắc Ninh quan tâm đến nhiều nội dung của dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi). Trong đó, về các chế độ BHXH (Điều 5) quy định "bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp" là một trong các chế độ BHXH bắt buộc, đồng thời tại Điều 116 quy định các quỹ thành phần của quỹ BHXH có quỹ bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp. Mặt khác, tại mục 2, Chương III về Tổ chức thực hiện Bảo hiểm xã hội có quy định rất nhiều nội dung về "bảo hiểm thất nghiệp".

Tuy nhiên, hiện nay một phần của "Bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp" được quy định tại Luật An toàn, vệ sinh lao động và "Bảo hiểm thất nghiệp" được quy định tại Luật Việc làm. Như vậy, các chế độ BHXH hiện nay đang được quy định tại 3 luật khác nhau (Luật BHXH, Luật An toàn, vệ sinh lao động và Luật Việc làm). Có ý kiến cho rằng, ban soạn thảo cần nghiên cứu, xem xét, đánh giá cụ thể về mối quan hệ giữa Luật BHXH và các luật có điều chỉnh các chính sách về BHXH để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật. Đồng thời để phù hợp nội dung cải cách chính sách bảo hiểm xã hội tại Nghị quyết 28-NQ/TW đó là: "Bảo hiểm xã hội bắt buộc (với các chế độ hưu trí, tử tuất, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, ốm đau, thai sản, thất nghiệp) dựa trên đóng góp của người lao động và người sử dụng lao động..."

Vì vậy, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung "Bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của Luật Việc làm" là một chế độ của BHXH bắt buộc, quy định tại khoản 2 Điều 5 dự thảo; đồng thời bổ sung Quỹ BHTN như một quỹ thành phần của quỹ BHXH quy định tại Điều 116 dự thảo.

Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) có nhiều nội dung bổ sung theo hướng gia tăng quyền lợi, tính hấp dẫn

Về trách nhiệm của người tham gia và người thụ hưởng các chế độ BHXH (Điều 10), có ý kiến cho rằng việc quản lý, xác minh thông tin người hưởng BHXH hàng tháng qua ATM gặp rất nhiều khó khăn do đối tượng di chuyển nhiều nơi. Đề nghị bổ sung nội dung sau: "Đối với người nhận lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng qua tài khoản tiền gửi ngân hàng, định kỳ 6 tháng cung cấp cho cơ quan BHXH thông tin về nơi cư trú".

Về xử lý vi phạm việc chậm đóng, trốn đóng BHXH bắt buộc, khoản 2 Điều 37 dự thảo luật quy định: "Cơ quan có thẩm quyền quyết định ngừng sử dụng hóa đơn đối với người sử dụng lao động chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội từ 06 tháng trở lên, đã áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính mà vẫn không đóng hoặc đóng không đủ số tiền bảo hiểm xã hội bắt buộc phải đóng". Có ý kiến đề nghị cân nhắc về việc bổ sung chế tài này vì biện pháp ngừng sử dụng hóa đơn không chỉ liên quan đến toàn bộ hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, doanh nghiệp có thể phải ngừng hoạt động nếu như phải ngừng sử dụng hóa đơn còn ảnh hưởng trực tiếp đến công ăn, việc làm của người lao động, đến đời sống của người lao động.

Vậy quan điểm của bà về việc mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi theo quy định chỉ giảm 1% vì mức giảm 2% và các nội dung về rút BHXH một lần?

Để đảm bảo quyền lợi cho người lao động, mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi theo quy định chỉ giảm 1% vì mức giảm 2% theo quy định trên là quá cao, đề nghị sửa khoản 2, Điều 66 thành: "2. Mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 72 của Luật này được tính như quy định tại khoản 1 Điều này, sau đó cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 1%"

Về trợ cấp một lần khi nghỉ hưu, có ý kiến đề nghị nâng mức trợ cấp một lần đối với người lao động có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ lương hưu 75% bằng 1 lần mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho những năm đóng BHXH cao hơn để khuyến khích người lao động gắn bó lâu dài với hệ thống BHXH.

Về rút BHXH một lần (Điều 70), có ý kiến đề nghị ban soạn thảo cần nghiên cứu để có lộ trình áp dụng phù hợp để thực hiện các phương án về BHXH một lần, tránh gây "sốc" về chính sách đối với người lao động, có thể khiến người lao động ồ ạt rút BHXH một lần, tiềm ẩn nguy cơ mất ổn định xã hội.