Tạo kỷ nguyên mới về môi trường đô thị

Ngày 5-3, tại Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Tây Bắc, huyện Củ Chi diễn ra lễ khởi công xây dựng nhà máy đốt rác phát điện Vietstar.

Hướng tới môi trường sạch

Nhà máy đốt rác phát điện Vietstar sử dụng công nghệ tích hợp gồm phân loại sản xuất compost kết hợp đốt rác phát điện (công nghệ Đức). Với tổng mức đầu tư 3.500 tỉ đồng và công suất 2.000 tấn/ngày, thời gian hoàn thành nhà máy được dự kiến 16 tháng.

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) TP HCM, cho biết nhà máy khi hoàn thành giúp thành phố xử lý khoảng 45%-50% tổng khối lượng rác sinh hoạt bằng công nghệ hiện đại, giảm phát thải ô nhiễm, thu hồi năng lượng để phục vụ sản xuất và sinh hoạt. 

Đây không chỉ là một giải pháp về quản lý rác thải mà còn thể hiện bước tiến quan trọng trong phát triển năng lượng tái tạo và kinh tế tuần hoàn.

Theo ông Thắng, việc đưa các nhà máy điện rác vào vận hành là một phần trong chiến lược tổng thể về bảo vệ môi trường của thành phố. Từ đó, thúc đẩy tái chế rác hữu cơ thành phân bón và nhiên liệu sinh học; kiểm soát chặt chẽ ô nhiễm nước, không khí và chất thải công nghiệp cũng như xây dựng hệ thống quản lý chất thải rắn thông minh.

"Sở TN-MT cam kết tiếp tục đồng hành cùng nhà đầu tư, doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi để những dự án xử lý chất thải được triển khai nhanh chóng, đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng và hiệu quả cao nhất" - ông Thắng nhấn mạnh.

Đáp ứng đòi hỏi cấp bách

Phát biểu tại lễ khởi công, Phó Chủ tịch UBND TP HCM Bùi Xuân Cường thông tin dự kiến đến năm 2030 lượng rác thải sinh hoạt phát sinh đến 16.000 tấn/ngày và năm 2040 là hơn 19.000 tấn/ngày. 

Lượng rác ngày càng tăng bên cạnh phản ánh quy mô phát triển kinh tế - xã hội thì đặt ra đòi hỏi cấp bách về chuyển đổi mô hình quản lý, từ xử lý rác truyền thống sang khai thác rác thải như một nguồn tài nguyên quý giá. 

Vì vậy, thành phố không chỉ đặt mục tiêu xử lý rác mà phải biến rác thành tài nguyên, đóng góp vào nền kinh tế tuần hoàn, từ đó giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và tạo ra giá trị mới cho xã hội.

Ông Bùi Xuân Cường cho biết TP HCM đang nghiên cứu cơ chế khuyến khích, thu hút đầu tư để đẩy nhanh tiến độ chuyển đổi công nghệ tại những nhà máy xử lý rác hiện hữu. Đồng thời, hình thành chuỗi giá trị tuần hoàn trong quản lý chất thải, từ thu gom, phân loại, xử lý đến tái sử dụng và sản xuất năng lượng tái tạo.

"Tôi tin tưởng rằng với chỉ đạo quyết liệt của thành phố, quyết tâm của sở, ngành, sự đồng hành của doanh nghiệp và hưởng ứng từ cộng đồng, chúng ta sẽ tạo nên kỷ nguyên mới về môi trường đô thị, nơi rác thải không còn là gánh nặng mà trở thành nguồn tài nguyên quý giá phục vụ phát triển bền vững" - ông Cường bày tỏ.

Với nhà máy Vietstar, Phó Chủ tịch UBND TP HCM đề nghị Công ty CP Vietstar và các đơn vị có liên quan bảo đảm tiến độ thi công và chất lượng công trình. 

Ông nhấn mạnh thành phố không chấp nhận chậm tiến độ hoặc triển khai không đúng cam kết. Chủ đầu tư phải thực hiện đầy đủ tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường. Đặc biệt là kiểm soát chặt chẽ khí thải, nước thải, tiếng ồn, bảo đảm dự án không chỉ vận hành hiệu quả mà còn an toàn, bền vững, thân thiện với môi trường...

Kéo mục tiêu gần lại

Theo tìm hiểu, khối lượng chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố hiện phát sinh khoảng 13.000 tấn/ngày. 

Trong đó, chất thải có khả năng tái chế, tái sử dụng được thu gom, xử lý bằng hình thức tái chế thông qua cơ chế thị trường khoảng 3.000 tấn/ngày (chiếm 23%). Khối lượng rác còn lại được thu gom vận chuyển về các nhà máy xử lý trên địa bàn thành phố. Thống kê từ năm 2007 cho thấy khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh ngày càng tăng với tốc độ trung bình vào khoảng 5,6%/năm.

Thời gian qua, lượng rác thải của thành phố được xử lý tại Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Tây Bắc gồm nhà máy xử lý của Công ty CP Vietstar - công suất 1.800 tấn/ngày (áp dụng công nghệ sản xuất compost, tái chế nhựa), nhà máy xử lý của Công ty CP Đầu tư phát triển Tâm Sinh Nghĩa - công suất 1.000 tấn/ngày (sản xuất compost và tái chế nhựa). 

Cạnh đó, Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn và nghĩa trang Đa Phước, gồm bãi chôn lấp Đa Phước của Công ty TNHH Xử lý chất thải Việt Nam (VWS) khoảng 6.800 - 7.000 tấn/ngày (áp dụng công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh).

Hồi cuối tháng 1-2025, bãi chôn lấp số 3 (dự phòng) của Công ty TNHH Môi trường đô thị thành phố (áp dụng công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh) đã "chia lửa" với bãi rác Đa Phước khi xử lý khoảng 2.200 tấn rác/ngày.

Theo Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP HCM lần thứ XI nhiệm kỳ 2020 - 2025, TP HCM đặt mục tiêu đến năm 2025 tỉ lệ xử lý rác thải sinh hoạt bằng công nghệ mới hiện đại (đốt phát điện) và tái chế đạt ít nhất 80%, hướng tới năm 2030 là 100%. Sự kiện khởi công nhà máy đốt rác phát điện Vietstar được chờ đợi và tin tưởng rút ngắn đường tới mục tiêu.