Tắt bớt đèn để cứu chim di cư

Nếu không phải chim hồng tước đang nằm trên nền bê-tông trơ trụi của một con phố ở Texas - Mỹ, người ta sẽ không nhận ra là nó đã chết một cách tàn khốc.

Con chim đã bay thẳng vào tòa nhà Bank of America cao 72 tầng ở trung tâm TP Dallas. Xác nó được các tình nguyện viên Chiến dịch Lights Out, Texas! (tạm dịch: Tắt đèn đi, Texas!) thu gom. Nhóm này đang nỗ lực thống kê số lượng chim chết do va vào các công trình bằng kính, kim loại và bê-tông dưới tác động rối rắm của mạng lưới ánh sáng đô thị.

Theo báo The Guardian (Anh), ước tính mỗi năm có khoảng 1 tỉ con chim chết ở Mỹ như vậy. Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến số lượng chim sụt giảm nghiêm trọng.

Các tòa nhà tại Dallas và nhiều thành phố khác ở Texas là những chướng ngại vật đặc biệt nguy hiểm vì chúng nằm trên tuyến đường di cư chính của chim xuyên qua Bắc và Nam Mỹ. Các cuộc khảo sát của Chiến dịch Lights Out, Texas! ghi nhận 295 trường hợp chim chết dạng này vào năm ngoái. Ông Tim Brys, quản lý gắn kết cộng đồng tại Bảo tàng Khoa học và Tự nhiên Perot, lo ngại: "Thật khủng khiếp khi nghĩ rằng những con chim này đã bay hàng ngàn cây số vượt qua vịnh Mexico chỉ để đâm vào tòa nhà kính đầu tiên chúng thấy".

Đối với những con chim đến từ rừng rậm hoặc đồng cỏ, ánh sáng chói lóa và kính phản chiếu trong thành phố trở thành cái bẫy chết người. Phần lớn chim di cư vào ban đêm, định hướng bằng mặt trăng và các vì sao. Song, ánh sáng nhân tạo và những hình ảnh phản chiếu trên kính - đặc biệt là hình ảnh cây xanh mà chim tưởng là điểm đáp - khiến chúng mất phương hướng và lao vào tòa nhà.

Tình hình đã có tiến triển khi nhiều thành phố đang xem xét lại việc chiếu sáng dư thừa (vừa tốn kém vừa có hại) và bắt đầu dùng kính thân thiện với chim (có chấm hoặc sọc để chim nhận biết là chướng ngại vật). Thậm chí, TP New York đã điều chỉnh màn kỷ niệm sự kiện khủng bố 11-9-2001 - với 2 cột sáng rọi lên trời - bằng cách tắt đèn trong thời gian ngắn nếu có hơn 1.000 con chim mắc kẹt trong luồng sáng. Trong khi đó, Trung tâm Hội nghị McCormick ở Chicago - "tòa nhà sát thủ" từng chứng kiến 1.000 con chim đâm vào một đêm năm 2023 - đã lắp kính an toàn với chim, giảm được khoảng 90% số vụ va chạm năm ngoái - theo ông Adriaan Dokter, nhà sinh thái học tại Phòng thí nghiệm điểu học Cornell.

"Đôi khi giải pháp đơn giản chỉ là tắt đèn hoặc dùng rèm" - bà Mei Ling Liu, người tổ chức Chiến dịch Lights Out, Texas! tại Liên minh Bảo tồn Texas, nhấn mạnh.