Theo đuổi mô hình công nghiệp sinh thái

Tỉnh Bình Dương vừa tổ chức hội thảo khởi động dự án nghiên cứu khả thi khu công nghiệp (KCN) sinh thái (EIP). Dự án này không chỉ góp phần đóng góp vào chiến lược xây dựng Bình Dương thành trung tâm công nghiệp hiện đại mà còn thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang mô hình công nghiệp sinh thái, đáp ứng các tiêu chuẩn nền kinh tế các-bon thấp, công nghiệp 4.0 và công nghiệp khoa học - công nghệ.

Cộng sinh công nghiệp

KCN sinh thái là mô hình KCN kiểu mới, hướng tới hàm lượng chất xám cao, thân thiện với môi trường, được triển khai theo các khung khổ quốc tế của Ngân hàng Thế giới (WB). Bình Dương hướng đến việc triển khai mô hình EIP đạt chuẩn quốc tế tại các KCN trọng điểm trên địa bàn huyện Bàu Bàng, gồm KCN Bàu Bàng, KCN Bàu Bàng Mở Rộng và KCN Cây Trường. Mô hình này giúp doanh nghiệp phát triển theo hướng cộng sinh công nghiệp, tối ưu hóa tài nguyên, giảm tác động môi trường và gia tăng giá trị kinh tế.

Trong khuôn khổ dự án nghiên cứu, các chuyên gia sẽ triển khai 4 hợp phần chính nhằm xây dựng lộ trình phát triển EIP tại Bình Dương. Đó là đánh giá thực trạng các KCN hiện tại và đề xuất giải pháp chuyển đổi phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế. Nghiên cứu hệ thống xử lý nước thải và tái sử dụng nước nhằm tối ưu hóa tài nguyên nước trong sản xuất. Phát triển mô hình cung cấp năng lượng bền vững, bao gồm ứng dụng năng lượng mặt trời và lưu trữ năng lượng. Xây dựng hệ thống cộng sinh công nghiệp, kết nối các doanh nghiệp trong KCN nhằm tận dụng tài nguyên chung và tối ưu hóa chuỗi cung ứng…

Dự án được thực hiện với sự chủ trì của GS Park Hang Suck, chuyên gia về EIP tại Hàn Quốc, phối hợp cùng Ulsan Eco-Industrial Development (Ulsan EID) - đơn vị tư vấn đã triển khai thành công mô hình EIP tại Ulsan - Hàn Quốc và sự đồng hành, hỗ trợ kỹ thuật từ WB.

TS Lý Duy Khiêm, Giám đốc Trung tâm Điều hành thông minh - phụ trách công tác phát triển bền vững Becamex IDC, cho biết các dự án tiêu biểu mà Becamex đã thực hiện tại KCN Bàu Bàng là lắp đặt năng lượng mặt trời áp mái trên nhà xưởng, công suất hệ thống tương đương 1,465 KWp, thời gian hoạt động là 20 năm. Ngoài ra, tại tòa nhà WTC Tower (TP Mới Bình Dương), Becamex cũng lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời áp mái 1,5 MWp trên diện tích 6 ha, giúp giảm khoảng 1,98 triệu tấn khí CO2 mỗi năm. Becamex còn trồng thêm 24.000 cây xanh, dự kiến đến hết năm 2025 sẽ đạt 2 triệu cây.

Ông Khiêm cho rằng lợi ích của mô hình EIP chính là lợi thế cạnh tranh trong việc thu hút nhà đầu tư và các ngành nghề công nghệ cao; tiết kiệm chi phí nhờ giảm năng lượng và tài nguyên. Một lợi ích khác cũng không kém phần quan trọng là quản trị bền vững do tuân thủ các tiêu chuẩn xanh, quốc tế...

Mở ra giai đoạn phát triển mới

Trong giai đoạn mới, Bình Dương bắt đầu có sự chuyển dịch sang các dự án công nghệ cao tiêu biểu, thu hút đầu tư vào sản xuất xanh, công nghệ hiện đại, góp phần chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Bình Dương cũng tích cực cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh để tạo điều kiện tốt nhất cho các doanh nghiệp hoạt động hiệu quả.

Bình Dương đang đẩy mạnh đầu tư các KCN, cụm công nghiệp xanh để đón những nhà đầu tư lớn từ các nước có công nghệ phát triển. Trong đó, KCN Việt Nam - Singapore III (VSIP III) được coi là mô hình KCN xanh kiểu mẫu với hạ tầng đồng bộ, thông minh, xanh, thân thiện với môi trường.

Nhờ các yếu tố phát triển xanh, bền vững, KCN này đã thu hút được nhiều tập đoàn lớn đến đầu tư như Lego, Pandora. Đầu tháng 11-2024, Lego đã vận hành thử nghiệm hệ thống thiết bị tại nhà máy hơn 1,3 tỉ USD để chuẩn bị đưa vào vận hành đầu năm 2025, dự kiến quy mô lao động lên tới 4.000 người.

Phát biểu tại hội thảo khởi động dự án nghiên cứu khả thi KCN sinh thái, ông Bùi Minh Thạnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương, cho biết những năm gần đây, Đảng và Nhà nước đã nhấn mạnh sự cần thiết của việc chuyển đổi sang nền kinh tế phát thải thấp, thúc đẩy tăng trưởng xanh và bảo đảm phát triển bền vững. Những ưu tiên này được thể hiện rõ trong Nghị quyết 24-NQ/TW năm 2022 của Bộ Chính trị hay Quy hoạch tỉnh Bình Dương giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Theo ông Bùi Minh Thạnh, Bình Dương đã quy hoạch và định hướng các KCN phải được đầu tư, phát triển bền vững, hiệu quả hơn và có tính cạnh tranh cao hơn. Áp dụng các nguyên tắc của KCN EIP giúp giảm phát thải carbon, tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên và tạo ra một hệ sinh thái công nghiệp thân thiện với môi trường.

Hơn nữa, các EIP giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của nhà đầu tư bằng cách hỗ trợ họ đáp ứng những tiêu chuẩn môi trường toàn cầu nghiêm ngặt, từ đó mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường quốc tế. Đây không chỉ là mô hình đối với các KCN mới mà còn là con đường chuyển đổi quan trọng cho các KCN hiện nay.

"Dự án sẽ mở đường để Bình Dương trở thành địa phương tiên phong của Việt Nam trong việc phát triển KCN EIP theo tiêu chuẩn quốc tế" - ông Bùi Minh Thạnh nhấn mạnh.