Thích nghi với đà phát triển

Đó là vấn đề trăn trở được Báo Người Lao Động đặt ra qua loạt bài "Lao động hồi hương xoay xở tìm việc" khởi đăng trong những ngày qua.

Trong bối cảnh có nhiều biến động của tình hình thế giới hiện nay, Việt Nam cũng bị tác động không nhỏ. Giữ việc, tìm việc, học hỏi, thay đổi để thích nghi với sự thay đổi của nền kinh tế… là vấn đề luôn được đặt ra với người lao động và lao động hồi hương cũng không ngoại lệ.

Xét về tổng thể, lực lượng lao động hồi hương có nhiều lợi thế, bởi họ được đào tạo bài bản, có tác phong công nghiệp tốt và đã thích nghi với nền công nghiệp tiên tiến của các nước sở tại như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Đức, Anh, Úc… Đây là một phần quan trọng của chiến lược xuất khẩu lao động mà nhà nước đã đặt ra từ nhiều thập kỷ qua chứ không dừng lại ở giải quyết việc làm, tăng thu nhập hay kiếm thêm ngoại tệ từ lao động. Xây dựng nền công nghiệp hóa phải có doanh nghiệp công nghiệp hóa và lực lượng lao động công nghiệp hóa. Muốn có lực lượng lao động cho nền kinh tế mới thì con đường đào tạo gián tiếp thông qua xuất khẩu lao động luôn được ưu tiên, mang lại hiệu quả cao.

Các đối tác được lựa chọn hợp tác xuất khẩu lao động hầu hết là các quốc gia tiên tiến có nền sản xuất phát triển và cơ cấu nền kinh tế hiện đại. Theo con số chính thức được Bộ Lao động Thương binh và Xã hội (trước đây) công bố, mỗi năm chúng ta có khoảng 150.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài. Hiện Việt Nam có khoảng 700.000 lao động làm việc ở 40 quốc gia và vùng lãnh thổ với 30 nhóm ngành nghề khác nhau. Con số này tăng hơn nhiều lần khi một lượng lớn lao động đã hoàn thành hợp đồng về nước, đang tiếp tục sử dụng kiến thức, tay nghề của mình tham gia vào nền kinh tế.

Lực lượng này là "số vốn" quan trọng góp phần vào nền sản xuất hiện đại hóa của Việt Nam trong quá trình tiệm cận với các nước tiên tiến. Hãy hình dung, chúng ta đang có hàng chục ngàn lao động đã có tay nghề từ nền cơ khí cơ bản của các nước châu Âu, hàng vạn lao động khác thuần thục với ngành nông nghiệp công nghệ cao của Israel, Singapore, Đài Loan (Trung Quốc) và hàng trăm ngàn lao động khác có kinh nghiệm sản xuất công nghiệp đa dụng từ các nước khác. Họ không chỉ trực tiếp làm việc khi về nước mà còn tham gia đào tạo và lập quy trình sản xuất hiện đại tại hàng ngàn doanh nghiệp trong nước và cả doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam.

Tất nhiên, mỗi quốc gia có cơ cấu và ưu tiên phát triển kinh tế khác nhau. Bản thân người lao động phải nhanh chóng tự hoàn thiện để thích nghi với điều kiện lao động mới trong hoàn cảnh mới. Sự thích nghi này có lẽ không quá khó đến mức trở thành nghịch cảnh có thể cản bước lực lượng lao động thâm niên và giàu tiềm năng này. Một thuận lợi khác chính là nền kinh tế của chúng ta đang hòa nhập mạnh mẽ vào nền kinh tế thế giới. Những nhóm ngành nghề quan trọng được kết nối xuyên quốc gia nên lực lượng lao động trên càng "có đất dụng võ". Sử dụng, khai thác thế mạnh mà lao động hồi hương hiện có không chỉ là bài toán kinh tế đơn thuần mà còn là khâu đột phá quan trọng trong giai đoạn cải cách kinh tế mạnh mẽ hiện nay.