Thời cơ đưa đất nước vươn mình

Chiến lược sống còn để kiến tạo tương lai

Phóng viên: Thưa ông, chúng ta từng nói đến cách mạng công nghiệp lần thứ tư và bây giờ là cách mạng chuyển đổi số. Có gì khác giữa hai cuộc cách mạng này?

- Ông Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT: Cách mạng công nghiệp lần thứ tư có hàm ý chủ yếu nói về máy móc, về sự trỗi dậy của các công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), chuỗi khối (blockchain) và tự động hóa nhằm thay đổi cách các ngành công nghiệp vận hành. Trong khi đó, cách mạng chuyển đổi số chủ yếu nói về con người và phương thức ứng dụng công nghệ giúp thay đổi cách làm việc, cách sống của mỗi cá nhân, mỗi doanh nghiệp (DN).

Chúng ta có thể hình dung thế này: nếu cách mạng công nghiệp 4.0 là việc tạo ra những cỗ máy thông minh trong một nhà máy thì chuyển đổi số là việc sử dụng công nghệ để giám sát tự động, nơi con người và AI trở thành lực lượng sản xuất mới để tối ưu hóa toàn bộ hoạt động sản xuất của nhà máy đó.

Vì thế, không phải ngẫu nhiên mà Tổng Bí thư lại chọn thuật ngữ "cách mạng chuyển đổi số". Thuật ngữ này là sự lựa chọn cực kỳ phù hợp với Việt Nam vì "cách mạng chuyển đổi số" tập trung vào sức mạnh của con người. Khi chúng ta khai thác sức mạnh ấy sẽ là bước đi chiến lược, bước đi giúp Việt Nam tăng tốc, bứt phá để trở thành cái nôi tài năng công nghệ và sẵn sàng chủ động đón nhận vận hội, tỏa sáng trong kỷ nguyên mới.

Nếu chạy đua theo cách mạng máy móc, chúng ta không giỏi bằng người Đức, người Nhật. Song, người Việt Nam không thua người Nhật, người Đức về sáng tạo, về tinh thần học hỏi. Khi khai thác sức mạnh ấy của Việt Nam sẽ là bước đi chiến lược. Tổng bí thư đã chọn lọc thuật ngữ đó cực kỳ chuẩn xác.

- Theo ông, thế mạnh của một đất nước, một DN nắm giữ dữ liệu và nền tảng công nghệ số sẽ như thế nào?

- Dữ liệu chính là nguồn dầu mỏ của kỷ nguyên số, là nguồn tài nguyên quý hiếm định hình tương lai của một quốc gia, một DN. Một quốc gia hay DN nắm giữ và khai thác thành công dữ liệu, kết hợp với nền tảng công nghệ số vững mạnh, sẽ có trong tay vũ khí cạnh tranh tối thượng để vươn lên và giữ vững vị thế của những người dẫn đầu.

Thứ nhất, dữ liệu giúp chúng ta đưa ra quyết định nhanh hơn, sáng suốt hơn. Khi nắm trong tay dữ liệu đủ lớn và đa dạng, chúng ta có thể phân tích, dự báo và lập kế hoạch chiến lược một cách chính xác. Điều này không chỉ đúng trong quản trị DN mà còn đúng ở tầm quốc gia, khi các chính sách kinh tế, y tế hay giáo dục được triển khai một cách khoa học, hiệu quả dựa trên dữ liệu.

Thứ hai, nền tảng công nghệ số là chìa khóa tăng tốc đổi mới sáng tạo. Một DN có nền tảng công nghệ mạnh sẽ có sức bật và năng lực cạnh tranh vượt trội trên thị trường. Một quốc gia số sẽ mang đến những trải nghiệm tuyệt vời về dịch vụ công, giáo dục, chăm sóc y tế... cho người dân.

Đầu tư vào dữ liệu và công nghệ không chỉ là một lựa chọn, mà là một chiến lược sống còn để kiến tạo tương lai hưng thịnh của một quốc gia.

AI đang mở ra một tương lai mới

- Ông đánh giá như thế nào về cuộc cách mạng chuyển đổi số trên thế giới hiện nay? Các nước đang triển khai như thế nào?

- Cuộc cách mạng chuyển đổi số hiện nay đang diễn ra với tốc độ thần tốc và với quy mô chưa từng có, định hình tương lai kinh tế - xã hội của các quốc gia, các DN trên toàn cầu. Tôi đánh giá đây không chỉ là một xu hướng mà còn là một "mệnh lệnh của thời đại", là một yêu cầu tất yếu, khi công nghệ số đang dần trở thành nền tảng, thành động lực cốt lõi, thành kim chỉ nam cho mọi hoạt động sản xuất - kinh doanh và đời sống. Quốc gia hay DN nào tiên phong nắm bắt thời cơ này sẽ sở hữu sức mạnh bứt phá, dẫn dắt những bước ngoặt lịch sử của nhân loại.

Hiện nay, thái độ của mỗi quốc gia đối với cuộc cách mạng này là khác. FPT có điều kiện là có mạng lưới khách hàng ở khắp nơi trên thế giới và tham gia chuyển đổi số với rất nhiều tập đoàn trên thế giới nên có thể quan sát được các nước chuyển đổi số thế nào.

Đầu tiên phải nói đến Mỹ - nơi khởi nguồn của những ý tưởng công nghệ mang tính tiên phong, dẫn dắt. Và họ sẵn sàng mạo hiểm để hiện thực hóa những ý tưởng vĩ đại này. Với hệ sinh thái các quỹ đầu tư mạo hiểm khổng lồ và mạnh mẽ, Mỹ đã tạo ra nền tảng cho những bước nhảy vọt công nghệ, định hình xu thế và dẫn dắt sự phát triển của thế giới.

Châu Âu thì bước đi chậm rãi và cân nhắc nhiều. Ví dụ, nước Đức hàng thập kỷ đã là dân tộc xuất khẩu máy móc hàng đầu thế giới và họ rất sợ thay đổi. Họ lo lắng lỡ mà nước khác vượt lên trên mình nên chỉ nhìn thôi, ít hành động. Nhưng sau một thời gian chờ xem thì họ đang chuyển đổi số và đang chuyển đổi trí tuệ nhân tạo nhanh nhất, bài bản nhất. Tức là họ có sự chờ đợi thời điểm rồi bắt đầu phất cờ.

Nói về Nhật Bản, họ tiếp cận cuộc cách mạng chuyển đổi số với tầm nhìn chiến lược và tinh thần kiên định vượt trội, thể hiện rõ nét sự bài bản và tư duy cải tiến đặc trưng của người Nhật. Họ đang xây dựng hạ tầng số hàng đầu thế giới, từ mạng lưới 5G đến các hệ thống dữ liệu quốc gia tối tân, đồng thời tiên phong ứng dụng các công nghệ đột phá như AI, robot và chuỗi khối trong các lĩnh vực trọng yếu như sản xuất, y tế và dịch vụ công. Nhật Bản không chỉ thích nghi mà còn dẫn dắt, khẳng định vị thế "ngọn hải đăng công nghệ" của thế giới.

- Ông hình dung Việt Nam trong tương lai khi bước vào kỷ nguyên mới sau cuộc cách mạng chuyển đổi số sẽ như thế nào?

- Tôi hình dung một Việt Nam nơi AI trở thành nền tảng chủ chốt trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống và phát triển nguồn nhân lực. AI sẽ cá nhân hóa giáo dục, giúp học sinh, sinh viên học tập hiệu quả hơn, khai phá tối đa tiềm năng và sẵn sàng đảm nhận vai trò quan trọng trong nền kinh tế số toàn cầu. Nguồn nhân lực trẻ, được đào tạo bài bản và hỗ trợ bởi công nghệ, sẽ là động lực chính đưa Việt Nam vươn mình mạnh mẽ.

AI cũng mang đến môi trường làm việc và học tập hiện đại, thúc đẩy sáng tạo, nghiên cứu và phát triển những công nghệ mới. Tôi tin rằng với nguồn nhân lực dồi dào và trí tuệ được nâng tầm, Việt Nam sẽ trở thành một quốc gia dẫn đầu trong khu vực, tạo dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ công nghệ toàn cầu.

- FPT đã có những hành động gì trong tiến trình thực hiện chuyển đổi số của quốc gia, thưa ông?

- Nhiều năm trước, FPT đã tiên phong xây dựng hầu hết các hạ tầng công nghệ thông tin quan trọng trong các lĩnh vực xương sống của nền kinh tế cũng như tham gia vào những dự án chuyển đổi số lớn của quốc gia và thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện trên cả 3 trụ cột kinh tế số, hạ tầng số, chính phủ số của hơn 30 tỉnh, thành phố.

Hiện FPT đang song hành cùng chính phủ và các bộ, ngành, địa phương thúc đẩy triển khai Đề án 06 về "Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030". FPT lựa chọn một số mô hình để triển khai đề án, để làm sao nhanh chóng tạo điều kiện thuận tiện cho công chức làm việc, phục vụ người dân một cách tốt nhất. Mới đây nhất thì người dân đã có thể dễ dàng mua thuốc trực tuyến an toàn, tiện lợi thông qua giải pháp kết nối app-to-app giữa ứng dụng nhà thuốc Long Châu và VNeID.

FPT cũng đồng hành chặt chẽ cùng các địa phương, bộ, ngành như Hà Nội, TP HCM, Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế…Với các DN, FPT cũng đang cùng họ nâng cao năng lực quản trị số để trở thành những DN điều hành dựa trên dữ liệu theo thời gian thực.

Hiện FPT cũng đang nỗ lực thiết lập một hạ tầng số mới, nâng cao khả năng tính toán và phân tích dữ liệu, đồng hành cùng đất nước bước vào kỷ nguyên mới.

Hai việc lớn phải làm

- Trong kỷ nguyên số hiện nay thì đâu là mục tiêu mũi nhọn và là thế mạnh của FPT để triển khai chuyển đổi số một cách toàn diện?

- Để khẳng định vị thế trên thế giới, Tập đoàn FPT tập trung vào 2 việc lớn:

Thứ nhất, đầu tư công nghệ mạnh mẽ để vươn lên đỉnh cao của thế giới: AI - Bán - Xe - Số - Xanh (AI, bán dẫn, công nghệ ô tô số, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh). Chúng tôi đang thở cùng nhịp thở công nghệ của thế giới. Những tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như Google, Microsoft, NVIDIA… đều trao đổi thường xuyên và chia sẻ những xu hướng công nghệ mới nhất với FPT. Không chỉ dừng lại ở trao đổi, chia sẻ, chúng tôi còn có những hợp tác để từ những xu hướng công nghệ tạo ra những sản phẩm, ứng dụng tạo đòn bẩy bứt phá cho các DN, tổ chức.

Cụ thể, ở lĩnh vực AI, FPT đẩy mạnh hợp tác chiến lược với các tập đoàn, học viện công nghệ lớn của thế giới như NVIDIA, Mila, Landing AI... Chúng tôi cũng vừa ra mắt AI Factory ở Việt Nam và Nhật, thành lập công ty về AI tại Nhật Bản và có sự đầu tư của các tập đoàn tài chính hàng đầu Nhật Bản như SBI.

Ở lĩnh vực bán dẫn, FPT tích cực tham gia vào hoạt động xây dựng ngành công nghiệp bán dẫn ở mảng đào tạo nhân lực, nghiên cứu triển khai và hợp tác quốc tế. Ở mảng công nghệ phần mềm ô tô, FPT có lợi thế mạng lưới hơn 150 khách hàng là các hãng tên tuổi trên thế giới như Toyota, Denso, Volvo, VinFast, Ford, Yazaki… và sẽ tiếp tục mở rộng danh sách này thêm nữa. Những tên tuổi DN lớn của thế giới và Việt Nam cũng đang là khách hàng của chúng tôi trong chuyển đổi số, chuyển đổi xanh như: Airbus, Trần Đức, Ba Huân, GONSA, AA Corporation, Gelex, ROX Group, Tân Long, Boston Pharma…

Thứ hai, FPT sẽ tập trung đào tạo nguồn nhân lực - tài năng trẻ công nghệ dồi dào để cung ứng cho thế giới.

Thời vận của Việt Nam đã đến khi có nguồn nhân sự trẻ và tài năng, đây chính là nguồn lực cho giai đoạn mới. Thời gian qua, FPT đã, đang và sẽ làm mọi thứ để đưa AI, STEM, Robotic vào hệ thống giáo dục. Đặc biệt là con người phải làm chủ công nghệ, làm chủ AI để không bị những nhân sự giỏi AI cướp mất việc trong kỷ nguyên số.

Việt Nam có thể đứng rất cao trong cuộc cách mạng chuyển đổi số trên quy mô toàn cầu và ngay lúc này chúng ta phải bằng mọi cách dồn lực chiếm lấy vị trí đó.