Bắc Kinh khó “phớt lờ” phán quyết của PCA

Giáo sư luật Trường ĐH Hofstra (Mỹ) Julian Ku đánh giá đây là “một trong những phán quyết pháp lý quốc tế được chờ đợi nhất trong lịch sử hiện đại”.

Theo giới phân tích, dù Bắc Kinh quay lưng với phiên tòa, từ chối tham gia bất kỳ tiến trình nào của vụ kiện nhưng phán quyết của PCA vẫn có thể tác động lớn đến các mối quan hệ trong khu vực và quốc tế. Căng thẳng ở biển Đông có thể tăng hoặc giảm nhiệt đáng kể tùy thuộc vào phán quyết này. Theo tờ Los Angeles Times (Mỹ), nếu Manila thắng kiện, các quốc gia khác có thể được khích lệ để theo đuổi biện pháp tương tự hoặc dùng phán quyết đó làm cơ sở để thách thức mạnh mẽ hơn những hành xử ngang ngược của Trung Quốc ở biển Đông.

Một số chuyên gia cho rằng Trung Quốc có thể đổi giọng nếu phán quyết của PCA chống lại nước này một cách mạnh mẽ. Giáo sư luật Trường ĐH New York (Mỹ) Jerome A. Cohen dự báo những nỗ lực ngày càng quyết liệt của các quốc gia có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc nhằm thúc đẩy giải pháp thông qua đường ngoại giao, trong đó có luật pháp quốc tế, có thể phát huy tác dụng.

Tổng thốg Mỹ Barack Obama vừa chính thức tuyên bố ủng hộ bà Hillary Clinton trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Ảnh: REUTERS

Tuy nhiên, một phán quyết không rõ ràng của PCA có nguy cơ làm suy yếu niềm tin vào các cơ chế giải quyết tranh chấp quốc tế cũng như các thỏa thuận làm cơ sở cho các cơ chế đó. Điều đó có thể dẫn tới những bước đi mới của các bên liên quan trong khu vực hoặc của Mỹ nhằm thúc đẩy tự do hàng hải.

Trong 5 năm qua, chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama khiến giới chức Bắc Kinh đau đầu với một loạt động thái ngăn chặn sự bành trướng của Trung Quốc ở biển Đông.

Sau khi ông Obama hôm 9-6 lên tiếng ủng hộ bà Hillary Clinton trong cuộc đua vào Nhà Trắng, giới phân tích cho rằng cựu nữ ngoại trưởng sẽ mở rộng chính sách trên biển Đông nói trên nếu thắng cử. Bà Clinton thậm chí có thể có quan điểm cứng rắn hơn để chống lại mưu đồ độc chiếm biển Đông của Trung Quốc .

“Bắc Kinh đang lo lắng về viễn cảnh bà Clinton vào Nhà Trắng” - ông Sean King, Phó Chủ tịch Công ty Tư vấn Park Strategies (Mỹ), đánh giá với tạp chí Forbes.

Chính quyền dưới thời bà Clinton sẽ tiếp tục thúc đẩy những mục tiêu của ông Obama: duy trì tự do đi lại ở biển Đông và sự hợp tác quân sự với các quốc gia Đông Nam Á đang lo ngại sự bành trướng của Trung Quốc. Không dừng ở đó, chính quyền này có khả năng cản trở Bắc Kinh tham gia những cơ quan quốc tế họ mong muốn.