Bất ngờ với Nobel Y học 2021

Giải Nobel Y học công bố hôm 4-10 đã vinh danh 2 nhà khoa học người Mỹ David Julius (65 tuổi) và Ardem Patapoutian (53 tuổi) vì "những phát hiện mang tính đột phá" liên quan đến cơ chế cảm nhận nhiệt độ và áp suất thông qua xung thần kinh.

"Khả năng cảm nhận nóng, lạnh và xúc giác của chúng ta có vai trò quan trọng đối với khả năng sinh tồn. Đây là nền tảng cho tương tác giữa chúng ta với thế giới xung quanh" - Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska (Thụy Điển) khẳng định, đồng thời nhấn mạnh công trình của 2 nhà khoa học đã đặt nền móng cho các nghiên cứu sâu rộng, giúp con người gia tăng hiểu biết một cách nhanh chóng về cơ chế cảm nhận nóng, lạnh cũng như các kích thích cơ học.

Theo Hội đồng Nobel, những phát hiện của ông Julius và Patapoutian đang được sử dụng để phát triển phương pháp điều trị cho hàng loạt tình trạng bệnh, trong đó có đau mãn tính.

Giải Nobel Y học 2021 vinh danh 2 nhà khoa học người Mỹ David Julius (65 tuổi) và Ardem Patapoutian (53 tuổi). Ảnh: REUTERS

Thông báo của Hội đồng Nobel còn cho biết ông Julius sử dụng capsaicin, một hợp chất cay nồng từ ớt gây ra cảm giác nóng rát, để xác định cảm biến trong các đầu dây thần kinh của da phản ứng với nhiệt. Trong khi đó, ông Patapoutian dùng các tế bào nhạy cảm với áp suất để phát hiện một loại cảm biến mới phản ứng với các kích thích cơ học trong da và nội tạng.

Theo Thư ký Hội đồng Nobel Thomas Perlmann, những phát hiện nêu trên giúp "vén màn một trong những bí mật của tự nhiên thông qua việc giải thích ở cấp độ phân tử cách nhiệt độ và những kích thích cơ học được chuyển đổi thành tín hiệu thần kinh".

Chiến thắng của 2 nhà khoa học này khiến nhiều người không khỏi bất ngờ, bởi họ không nằm trong nhóm được dự đoán có khả năng đoạt giải cao nhất. Được kỳ vọng nhiều nhất là những người tiên phong trong hành trình phát triển công nghệ mRNA mở lối cho nỗ lực bào chế vắc-xin Covid-19 Pfizer/BioNTech và Moderna hoặc những nhà nghiên cứu hệ thống miễn dịch.

Về vấn đề này, ông Pertmann khẳng định phát hiện của 2 ông Julius và Patapoutian là "quan trọng nhất" ở lĩnh vực sinh lý học và y học trong năm 2021. Với vắc-xin Covid-19, Hội đồng Nobel chỉ nói rằng thành tựu này được phát triển dựa trên những phát hiện cơ bản đã được đề cử.

Từng đoạt Giải Đột phá trị giá 3 triệu USD trong lĩnh vực khoa học đời sống hồi 2019, ông Julius chia sẻ mình đã "đứng hình" khi nhận được cuộc gọi từ Hội đồng Nobel.

"Tôi thực sự không nghĩ điều đó sẽ xảy ra… Tôi còn tưởng đây chỉ là một trò đùa" - vị giáo sư của Trường ĐH California (Mỹ) kể lại với đài Swedish Radio.

Ông từng tiết lộ với tạp chí Scien-tific American vào năm 2019 rằng ông lấy ý tưởng nghiên cứu ớt sau một lần ghé cửa hàng tạp hóa. Ông Julius sẽ chia đôi khoản tiền thưởng trị giá 10 triệu krona Thụy Điển (hơn 1,14 triệu USD) với ông Patapoutian, giáo sư của Viện Nghiên cứu Scripps Research (Mỹ).