Bầu cử Iran: Phe của Tổng thống Rouhani thắng lớn

Ông Rouhani và các đồng minh theo đường lối trung dung và cải cách giành được 15/16 ghế trong Hội đồng Chuyên gia gồm 88 thành viên, theo kết quả bầu cử cuối cùng ở thủ đô Tehran. Hội đồng Chuyên gia là cơ quan có nhiệm vụ lựa chọn lãnh tụ tối cao kế nhiệm ông Ayatollah Ali Khamenei, một giáo sĩ bảo thủ duy trì đường lối chống phương Tây.

Bộ trưởng Nội vụ Iran Abdolreza Rahmani Fazli thông báo các ứng viên trong danh sách cải cách cũng nắm trọn 30 ghế tại quốc hội ở khu vực bầu cử Tehran. Trong khi đó, ở các khu vực ngoại ô Tehran, phe bảo thủ vẫn thắng thế khi giữ nhiều ghế hơn phe của Tổng thống Rouhani.

Một ngoại lệ đáng chú ý là Ahmad Jannati, người xếp thứ 16 trong Hội đồng Chuyên gia. Ông Jannati là Chủ tịch Hội đồng Giám hộ, cơ quan từng loại phần lớn các nhà cải cách nổi bật và ôn hòa tham gia cuộc bầu cử.

Tổng thống Iran Hassan Rouhani bỏ phiếu trong cuộc bầu cử Quốc hội và Hội đồng Chuyên gia ngày 26-2. Ảnh: Reuters

Hầu hết các nhà lập pháp mất ghế tại Quốc hội là những người phản đối thỏa thuận hạt nhân của Iran với phương Tây, bao gồm Mehdi Kouchakzadeh – người gọi Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif là “kẻ phản bội của đất nước” và Rouhollah Hosseinian – nhân vật đe dọa đóng băng các cuộc đàm phán mang tính chất “nhượng bộ” của Tehran với nhóm P5+1.

Hai giáo sĩ nổi bật của phe bảo thủ là Chủ tịch Hội đồng Chuyên gia Mohammad Yazdi và Mohammad-Taghi Mesbah-Yazdi cũng đều bị loại. Ngoài, các nhà lập pháp bảo thủ phản đối hợp đồng dầu khí mới của Iran nhằm thu hút đầu tư nước ngoài và cải cách kinh tế do chính phủ Rouhani đề xuất, cũng mất cơ hội tái đắc cử.

Phát biểu lần đầu tiên sau cuộc bỏ phiếu, lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei ca ngợi tỉ lệ cử tri đi bầu cao (theo Bộ trưởng Fazli là có 62% người dân cả nước đi bỏ phiếu) nhưng ông từ chối bình luận trực tiếp về kết quả. Lãnh tụ Khamenei chỉ đề nghị các cơ quan mới được bầu không nên chịu ảnh hưởng của phương Tây.

Các nhà phân tích cho rằng kết quả bầu cử ở Tehran hôm 29-2 là một đòn giáng mạnh vào hệ thống Hồi giáo bảo thủ ở nước Cộng hòa Hồi giáo này, đồng thời mở đường cho sự thay đổi chính sách kinh tế nhằm thúc đẩy đầu tư nước ngoài và thương mại với phương Tây.

Cựu Tổng thống theo đường lối cải cách Mohammad Khatami cùng ngày đăng tải một đoạn video trực tuyến ca ngợi kết quả bầu cử ở Tehran và yêu cầu các nhà lập pháp mới thúc đẩy phát triển kinh tế và tự do chính trị.

Theo Reuters, các ứng cử viên thuộc phe cải cách chiếm 30% số ghế tại Quốc hội, ít hơn phe bảo thủ (40%). 17% số ghế thuộc về phe độc lập và hơn 10 phụ nữ cũng có tên trong danh sách đắc cử.