Bí ẩn điệp viên vĩ đại nhất thế kỷ XX

Bốn mươi ba năm sau cuộc chiến tranh năm 1973 giữa Ai Cập, Syria và Israel, một cuốn sách mới xuất bản của tác giả người Israel Uri Bar-Joseph đã vén màn của một trong những bí ẩn tình báo kích thích trí tò mò nhất trong lịch sử xung đột Ả Rập - Israel.

Người hùng của Mossad

Nhân vật chính trong cuốn sách mang tên “The Angel: The Egyptian spy who saved Israel” chính là điệp viên vĩ đại và cũng đa mang nhất thế kỷ XX - Ashraf Marwan.

Ngày 27-6-2007, con rể của cố Tổng thống Ai Cập Gamal Abdel Nasser là Ashraf Marwan chết bí ẩn ở tuổi 62 sau khi “rơi” từ ban công căn hộ nằm trong một chung cư thuộc khu Carlton House, London - Anh. Nguyên nhân cái chết đến nay vẫn là điều bí ẩn.

Mang mật danh Angel (Thiên thần), Marwan được coi là nhân tố chủ chốt khiến Israel chuyển bại thành thắng trong cuộc chiến Yom Kippur năm 1973 trên cả mặt trận Ai Cập và Syria. Tác giả Bar-Joseph khẳng định Marwan là người hùng và là “tài sản giá trị nhất” của Cục Tình báo đối ngoại Mossad của Israel. Nhưng ngược lại, đối với chính đất nước mình, ông không hơn một kẻ phản bội .

Đám cưới của Ashraf Marwan với Mona Nasser năm 1966. Tổng thống Gamal Abdel Nasser đứng bên trái bắt tay chàng rể Ảnh: AP

Thực tế Marwan được cả Israel lẫn Ai Cập tôn vinh là nhà tình báo vĩ đại nhất. Cả hai bên đều tuyên bố “được lợi” từ lời cảnh báo do ông cung cấp cho Israel trong cuộc chiến Yom Kippur.

Israel cho rằng thời điểm tấn công dù chỉ được Marwan tiết lộ vào giờ chót nhưng cũng đủ để cứu Israel khỏi thảm bại trước Ai Cập và Syria. Trong khi đó, phía Ai Cập lại khẳng định thông tin thời điểm tấn công do Marwan tuồn cho đối thủ trễ 4 giờ.

Tiến sĩ Abdel Monem Said, một trong những chuyên gia an ninh hàng đầu của Ai Cập, tiết lộ Marwan đã tạo đủ thời gian cho quân Ai Cập vượt qua kênh đào Suez trước khi Israel bắt đầu động binh và đó là kỳ tích lớn nhất mà Marwan được nước nhà công nhận.

Đáng chú ý, ông còn được Tổng thống Ai Cập lúc bấy giờ là Anwar Sadat bí mật trao huy chương cao quý nhất nước này vì vai trò trong cuộc chiến.

Cuộc đời hai mặt

Giới truyền thông Israel cho biết Marwan đã sớm có một cuộc đời hai mặt. Ngay từ năm 1969, ông đã gọi điện tới sứ quán Israel tại London và tình nguyện cung cấp thông tin nhưng chưa được chấp nhận.

Tuy nhiên, chàng rể của Tổng thống Nasser nhanh chóng khiến giới chức Mossad khó có thể cưỡng lại vì những tài liệu được đánh giá là “nguồn tin ngàn năm có một” - theo lời người đứng đầu Mossad tại châu Âu lúc đó - ông Shmuel Goren. Một quan chức khác của Mossad ví tình huống này “như thể là chúng tôi đang ngủ trên giường của vợ chồng Tổng thống Ai Cập vậy”.

Theo Guardian, sau khi người cha vợ quyền lực qua đời tháng 9-1970, Marvan vẫn tiếp tục tạo lập được tin tưởng ở Ai Cập, do truyền những tài liệu bí mật của Israel cho chính quyền của Tổng thống Ai Cập kế nhiệm Anwar Sadat.

Vị trí của ông được củng cố vững vàng hơn bao giờ hết khi lập thành tích dập tắt một âm mưu đảo chính lật đổ Tổng thống Sadat. Ông được đề bạt vị trí Đặc sứ của Tổng thống Sadat, phụ trách quan hệ với Ả Rập Saudi và Libya - vị trí cao nhất trong chính phủ Ai Cập.

Vị trí đầy ảnh hưởng này rõ ràng đã tăng “trọng lượng” đáng kể cho những thông tin tình báo của Marvan cho Israel. Thậm chí những thông tin đó đã trở thành những tin tức tham khảo chính cho Thủ tướng Israel Golda Meir và Bộ trưởng Quốc phòng Moshe Dayan. “Khi thông tin đến từ Marwan, nó được chuyển trực tiếp tới các nhà lãnh đạo” - một cựu điệp viên Mossad tiết lộ.

Theo Guardian, một nhà nghiên cứu cho biết Marwan không chỉ làm gián điệp cho Ai Cập và Israel mà còn cho cả Ả Rập Saudi, Ý, Anh và Mỹ. Trong đó, với mức phí 100.000 USD mỗi lần bán tin cho Mossad, ông đã dặm túi hơn 1 triệu USD sau khi cắt đứt liên hệ với Israel.

Tình báo Ả Rập Saudi còn trả cho Marwan số tiền hơn thế. Thế nhưng, nguồn thu nhập giúp ông trở thành tỉ phú được cho là những hợp đồng buôn vũ khí dưới thời Tổng thống Sadat.