Chạy đua tìm “vàng” ngoài không gian

Một đạo luật vừa được Tổng thống Mỹ Barack Obama ký ban hành cuối tháng rồi được kỳ vọng dẫn đến cuộc chạy đua tìm “vàng” trên không gian dù vẫn còn không ít tranh cãi đằng sau bước đi này.

Không còn xa vời

Đạo luật không gian nói trên cho phép khai thác thương mại khoáng sản và những vật liệu khác, trong đó có cả nước, từ thiên thạch và mặt trăng. “Bất kỳ vật liệu nào được công ty hay cá nhân Mỹ tìm thấy trên thiên thạch và mặt trăng sẽ thuộc về sở hữu của họ” - đạo luật quy định. Với việc chi phí các chuyến bay ra ngoài không gian ngày càng giảm, hoạt động khai khoáng ở đó không còn là chuyện xa vời. Lý do kinh tế cũng là một động lực khác cho ngành công nghiệp non trẻ này.

Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) ước tính 10% trong số 1.500 thiên thạch gần trái đất có tài nguyên khoáng sản. Theo phóng viên người Mỹ nổi tiếng Steven Kotler, nhiều kim loại cần cho ngành công nghiệp điện tử trở nên khan hiếm trên trái đất nhưng lại có rất nhiều trong không gian.

Công ty Deep Space Industries có kế hoạch phóng vệ tinh để đánh giá tiềm năng khoáng sản trên thiên thạch Ảnh: I.SPACE.COM

Tuy có nhiều tiềm năng thương mại nhưng hoạt động khai khoáng ngoài không gian cũng gây ra không ít lo ngại. Giới khoa học lo lắng hoạt động thăm dò vũ trụ có thể bị ảnh hưởng. Ngoài ra, nếu không có sự giám sát đầy đủ và hiệu quả, các thiên thạch có thể bị ô nhiễm, đe dọa đến những manh mối về sự tồn tại của hành tinh chúng ta hoặc nỗ lực khám phá cuộc sống ngoài trái đất.

Miền Tây hoang dã trên không gian

Một tranh cãi khác là vấn đề pháp lý. Ông Gbenga Oduntan, giảng viên cao cấp về luật thương mại quốc tế của Trường ĐH Kent (Mỹ), cho rằng đạo luật mới nói trên đã đi ngược lại hai thỏa thuận quốc tế về không gian: Hiệp ước ứng xử về không gian vũ trụ năm 1967 và Hiệp ước về mặt trăng năm 1979. Riêng Hiệp ước về mặt trăng cấm các nước thành viên tự thực hiện các hoạt động khai thác tài nguyên trong không gian vũ trụ cho mục đích thương mại trừ khi có một tổ chức quốc tế có thể giám sát hoạt động này.

Theo ông Oduntan, dù Mỹ không chịu ký hiệp ước này nhưng nó vẫn mang tính ràng buộc như luật pháp quốc tế thông thường. Vì thế, Washington dường như phớt lờ hai thỏa thuận quốc tế nói trên và có ý biến không gian vũ trụ thành miền Tây hoang dã để tái tạo lại Cơn sốt vàng California (hồi thế kỷ XIX) trong không gian.

Không có gì khó hiểu khi những công ty Mỹ có ý định khai khoáng ngoài không gian đặc biệt hân hoan trước sự ra đời của đạo luật trên. Ông Chris Lewicki, Chủ tịch Công ty Planetary Resources, cho biết từ sau luật không gian mới, họ nhận được rất nhiều thông điệp ủng hộ trong lúc các nhà đầu tư tỏ ra phấn khích.

Trong khi đó, Công ty Deep Space Industries (Mỹ) bắt đầu tìm kiếm nhà đầu tư sau khi có nền tảng pháp lý cho hoạt động của mình. “Đây chắc chắn là một chiến thắng lớn cho chúng tôi. Chúng tôi không cần phải làm việc vất vả để thuyết phục các nhà đầu tư” - Phó Chủ tịch Meagan Crawford của Deep Space Industries cho biết.

Các công ty trên tin rằng hoạt động khai khoáng thiên thạch có thể diễn ra sớm nhất vào năm 2020. Từ giờ đến đó, những doanh nghiệp loại này còn phải đối mặt thách thức không nhỏ về chi phí hoạt động. Theo ước tính, cơn sốt “vàng” trên không gian có thể cần đến vài tỉ USD trong vòng 10-15 năm tới.