Chính phủ Mỹ khó thoát đóng cửa?

Chính phủ Mỹ tiến gần hơn nguy cơ đóng cửa vào nửa đêm 3-12 (giờ địa phương) theo sau lời đe dọa của một nhóm thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa (GOP). Những người này đã tận dụng hạn chót đang đến gần nói trên để gây sức ép mới lên quyết định bắt buộc tiêm vắc-xin Covid-19 của Tổng thống Joe Biden.

Theo sắc lệnh được ông Biden ban hành trong năm nay, doanh nghiệp tư nhân có từ 100 người lao động trở lên phải tiêm chủng cho toàn bộ nhân viên hoặc có một chiến lược xét nghiệm toàn diện. Lệnh tiêm chủng bắt buộc cũng được áp dụng đối với nhân viên liên bang và quân nhân với hy vọng ngăn chặn được đại dịch đã cướp đi sinh mạng của hơn 780.000 người Mỹ cho đến giờ.

Tuy nhiên, quyết định của ông Biden đang đối mặt thách thức pháp lý và sự phản đối mạnh mẽ của nhiều thành viên GOP. Vào đầu tháng 11, một số thượng nghị sĩ GOP đe dọa sẽ dùng mọi công cụ có thể, kể cả cản trở dự luật ngân sách tạm thời sắp tới, trong nỗ lực ngăn chặn chính sách tiêm chủng bị xem là "vi hiến" của ông Biden.

Đến ngày 1-12, họ phát đi tín hiệu sẵn sàng biến lời đe dọa trên thành hiện thực khi đòi hỏi một cuộc bỏ phiếu về biện pháp ngăn cấp ngân sách liên bang cho chính sách vắc-xin của ông chủ Nhà Trắng.

Các thượng nghị sĩ rời đi sau một cuộc họp ở trụ sở Quốc hội Mỹ tại thủ đô Washington hôm 1-12 Ảnh: REUTERS

Bước đi trên lập tức gây chia rẽ nội bộ GOP, chọc giận các thành viên Đảng Dân chủ và đe dọa đến các cuộc thảo luận giữa hai đảng về vấn đề chi tiêu liên bang.

Ông Chuck Schumer, lãnh đạo phe đa số của Đảng Dân chủ tại Thượng viện, dù nhận định cuộc thảo luận đang "đạt tiến triển" nhưng vẫn không khỏi lo lắng về nguy cơ kịch bản chính phủ đóng cửa, "dẫn đến sự hỗn loạn cho hàng triệu người Mỹ".

Ngay cả một số thượng nghị sĩ GOP cũng thấy không thoải mái và lo ngại nguy cơ chiến lược mới sẽ phản tác dụng. Thượng nghị sĩ John Cornyn nhận định việc chính phủ đóng cửa không có lợi cho người dân và gây ra nhiều bất ổn.

Các nghị sĩ đang hướng đến dự luật cấp ngân sách tạm thời cho các cơ quan và sáng kiến liên bang đến ít nhất là cuối tháng 1-2022. Điều này giúp họ có thêm thời gian thảo luận về dự luật ngân sách cho đến hết năm tài chính 2022.

Dù vậy, theo tờ The Washington Post (Mỹ), các thành viên hàng đầu tại Hạ viện và Thượng viện vẫn đang tranh cãi về việc nên gia hạn cấp ngân sách đến khi nào. Trong lúc Đảng Dân chủ muốn thời điểm này là cuối tháng 1-2022, GOP lại yêu cầu tháng 2-2022 hoặc sau đó. Hai bên còn có một số bất đồng khác, như vấn đề chi thêm tiền để hỗ trợ người tị nạn Afghanistan.

Một khi các bên đạt được thỏa thuận về dự luật ngân sách tạm thời và nó qua được ải Hạ viện, vẫn cần sự nhất trí của toàn bộ 100 thượng nghị sĩ để Thượng viện bỏ qua các bước thủ tục và nhanh chóng đưa dự luật ra bỏ phiếu trước hạn chót.

Đài CNN nhận định với những khác biệt hiện có và thời gian thương thảo không còn nhiều, chính phủ Mỹ có khả năng đóng cửa trong thời gian ngắn trước khi GOP và Đảng Dân chủ tìm được tiếng nói chung.