Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ngày 13-11 sẽ có chuyến thăm đáng chú ý đến Mỹ giữa lúc quan hệ 2 đồng minh NATO này đang căng vì một loạt vấn đề nóng, từ tình hình Syria cho đến thương vụ mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Ankara.
Theo giới chuyên gia, cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và ông Erdogan tại Nhà Trắng ngày 13-11 là cơ hội để hai bên tái khởi động quan hệ đang bị phủ bóng bởi một loạt bất đồng về chính sách. Một trong những nội dung thảo luận chính giữa hai nhà lãnh đạo này là chiến dịch quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm vào lực lượng người Kurd tại Syria.
Ankara xem Đơn vị bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG) là khủng bố nhưng lực lượng này lại là đồng minh chính của Washington trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Cũng vì chiến dịch quân sự trên, quốc hội Mỹ đang đe dọa áp đặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó cá nhân ông Erdogan cũng là một mục tiêu.
Dù vậy, ông Erdogan đang cảnh báo thỏa thuận giữa Thổ Nhĩ Kỳ với Mỹ và Nga về việc tạm ngưng chiến dịch quân sự ở Syria có nguy cơ sụp đổ sau khi cáo buộc YPG không rút khỏi khu vực cách biên giới Thổ Nhĩ Kỳ khoảng 30 km. Một số nhà phân tích cho rằng ông Erdogan có thể tìm kiếm sự hậu thuẫn ngầm của ông Trump để nối lại chiến dịch này.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại cuộc gặp ở TP Osaka - Nhật Bản hôm 29-6Ảnh: Reuters
Trước khi quan hệ Mỹ - Thổ lao dốc vì tình hình Syria, hai bên đã tranh cãi mạnh mẽ về chuyện Ankara quyết tâm mua hệ thống S-400 của Nga. Hồi tháng 7, Thổ Nhĩ Kỳ đã phớt lờ lời đe dọa trừng phạt của Mỹ và bắt đầu tiếp nhận lô hàng S-400 đầu tiên. Washington đã trả đũa bằng cách loại Ankara khỏi chương trình máy bay chiến đấu F-35 - dự án mà Thổ Nhĩ Kỳ đóng cả vai trò bên sản xuất và mua. Dù vậy, chính quyền ông Donald Trump cho đến giờ vẫn chưa áp đặt bất kỳ trừng phạt nào lên Thổ Nhĩ Kỳ, khiến nhiều nghị sĩ Mỹ không hài lòng.
Trước thềm chuyến thăm của ông Erdogan, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Robert O’Brien hôm 10-11 nhắc lại đòi hỏi của Washington đối với Ankara về S-400 cùng với lời đe dọa: "Nếu Thổ Nhĩ Kỳ không từ bỏ S-400, sẽ có trừng phạt…Thổ Nhĩ Kỳ sẽ cảm nhận được ảnh hưởng của những lệnh trừng phạt này".
Theo giới chức Mỹ, một trong những mục tiêu của chính quyền ông Donald Trump khi đón tiếp ông Erdogan là thúc đẩy Ankara từ bỏ kế hoạch sử dụng S-400 và chấp nhận một lệnh ngừng bắn lâu dài tại Syria. Nếu Ankara đồng ý, Washington cuối cùng có thể để đồng minh này quay trở lại chương trình F-35 và đề nghị ký kết một hiệp định thương mại trị giá 100 tỉ USD. Tuy nhiên, Ankara vẫn chưa cho thấy dấu hiệu sẽ chấp nhận đổi ý. "Chương trình nghị sự không có những nội dung như Thổ Nhĩ Kỳ đảo ngược quyết định mua S-400" - một quan chức cấp cao Thổ Nhĩ Kỳ giấu tên khẳng định.
Chưa hết, Ankara còn không vui khi ông Donald Trump gần đây quyết định giữ lại một phần lực lượng Mỹ ở miền Đông Bắc Syria và tiếp tục bắt tay với các tay súng người Kurd trong cuộc chiến chống IS. "Sự ủng hộ của Mỹ giành cho YPG là một trong những mối đe dọa lớn nhất cho mối quan hệ giữa hai nước trong thời gian tới. Vấn đề này sẽ được nêu bật trong chuyến thăm" - quan chức Thổ Nhĩ Kỳ nêu trên cho biết.
Bất chấp Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đang bất đồng sâu sắc, hai ông Donald Trump và Erdogan dường như vẫn duy trì được quan hệ tốt. Theo Reuters, nhiều người xem đây là lý do duy nhất giúp mối quan hệ song phương này chưa sụp đổ hoàn toàn. "Yếu tố Erdogan - Trump thực sự là thứ duy nhất trong quan hệ Mỹ - Thổ hiện còn tồn tại. Niềm tin giữa các cơ quan chính phủ hai nước đã bị xói mòn…" - ông Soner Cagaptay, chuyên gia tại Viện Chính sách Cận Đông Washington (Mỹ), nhận định với Reuters.
và quét mã QR
Bình luận (0)