Covid-19 phủ bóng thỏa thuận Mỹ - Trung

Các nhà đàm phán cấp cao Mỹ và Trung Quốc đã điện đàm hôm 8-5 cam kết tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện giai đoạn một của thỏa thuận thương mại được ký kết hồi tháng 1-2020. Theo hãng tin Tân Hoa Xã, trong cuộc điện đàm, Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin và Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer nhất trí thực hiện thỏa thuận thương mại hai nước và tăng cường hợp tác về sức khỏe cộng đồng.

Theo đài CNBC, cuộc điện đàm diễn ra trong bối cảnh các nhà đầu tư trên toàn cầu bày tỏ lo ngại căng thẳng gia tăng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Mỹ và Trung Quốc đã bị kéo vào một cuộc chiến thương mại trong hai năm qua và hai nước lần lượt áp đặt hàng loạt mức thuế lên hàng hóa của nhau trước khi căng thẳng được xoa dịu nhờ thỏa thuận thương mại giai đoạn một. 

Tuy nhiên, mối quan hệ giữa hai nước dường như tồi tệ trở lại trong những tuần gần đây khi Washington và Bắc Kinh tranh cãi về một loạt vấn đề, bao gồm nguồn gốc của đại dịch viêm đường hô hấp cấp do virus corona chủng mới (Covid-19).

Một cần cẩu nâng container lên tàu chở hàng tại cảng TP Khải Đông, tỉnh Giang Tô - Trung Quốc hồi tháng 3Ảnh: Reuters

Đại dịch Covid-19 cũng làm dấy lên hoài nghi liệu Trung Quốc có thể thực hiện nghĩa vụ của mình theo thỏa thuận giai đoạn một hay không, bao gồm việc mua thêm 200 tỉ USD hàng hóa từ Mỹ trong hai năm. Cuối tuần qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ chấm dứt thỏa thuận thương mại nếu chính quyền Bắc Kinh không đáp ứng các điều khoản thỏa thuận. Nhà lãnh đạo Mỹ cũng dọa áp thuế lên Trung Quốc để trả đũa cách xử lý của nước này đối với dịch Covid-19.

Trước diễn biến tích cực hôm 8-5, thị trường chứng khoán toàn cầu đã có dấu hiệu khởi sắc. Ông Jeremy Stretch, chuyên gia tại Ngân hàng đầu tư CIBC World (Canada), nhận định: "Mối đe dọa về nguy cơ đổ vỡ các cuộc đàm phán hiện nay ít nhất đã được ngăn chặn nhờ cuộc điện đàm đã phần nào giúp hạ nhiệt căng thẳng mặc cho Tổng thống Donald Trump vẫn giữ quan điểm về sự bùng phát của dịch Covid-19".

Tuy nhiên, chuyên gia tư vấn rủi ro chính trị toàn cầu Công ty Verisk Maplecroft (Anh) cho rằng đại dịch sẽ thúc đẩy sự gia tăng căng thẳng địa chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc. Ông Hugo Brennan, nhà phân tích về châu Á tại Verisk Maplecroft, dự báo Covid-19 sẽ là vấn đề bất đồng chính giữa hai nước trong 12 tháng tới. 

Bất chấp Mỹ, Anh, Úc chỉ trích Trung Quốc phản ứng chậm và thiếu minh bạch về dịch bệnh trong giai đoạn đầu, các nhà phân tích cho rằng Trung Quốc thậm chí đang tận dụng cuộc khủng hoảng dịch bệnh như một cơ hội để nâng cao vị thế và mở rộng ảnh hưởng bằng cách cung cấp sự hỗ trợ cần thiết.

Cơ quan Tình báo Kinh tế (Anh) cảnh báo nếu các quốc gia phát triển không thay đổi hướng đi và theo đuổi chính sách kinh tế đổi mới sau khủng hoảng đại dịch, khoảng cách giữa một phương Tây đang phát triển chậm lại và phương Đông năng động về kinh tế có thể sẽ càng nới rộng.