Cuộc đua vào ghế thủ tướng Nhật Bản bắt đầu

Thông báo từ chức của ông Abe do căn bệnh viêm loét đại tràng mạn tính đánh dấu sự kết thúc nhiệm kỳ của thủ tướng tại vị lâu nhất Nhật Bản. Đồng thời, nó cũng khởi động cuộc đua kéo dài vài tuần để tìm ra tân thủ tướng của xứ sở hoa anh đào.

Trong một cuộc họp báo, ông Abe từ chối nêu tên người có khả năng kế nhiệm mình. Theo Kyodo, một số ứng cử viên tiềm năng bao gồm cựu Bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba, cựu Bộ trưởng Ngoại giao Fumio Kishida. Cả hai cho biết họ có ý định ra tranh cử.

Các nhân vật nổi bật khác được nhắc tới là Chánh Văn phòng Nội các Yoshihide Suga, Bộ trưởng Quốc phòng Taro Kono và nữ cựu Bộ trưởng Nội vụ Seiko Noda. Trong khi đó, Phó Thủ tướng Taro Aso tuyên bố ông không có kế hoạch tranh cử.

Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo trong thông báo từ chức hôm 28-8 Ảnh: REUTERS

Thủ tướng Abe Shinzo cho biết các lãnh đạo LDP sẽ quyết định lịch trình bầu cử nhưng tin rằng sức khỏe của ông đủ sức cáng đáng công việc cho đến khi chọn được người kế nhiệm. Theo Kyodo, kịch bản chính là cuộc bầu cử sẽ được tổ chức vào ngày 15-9, còn thể thức và thời điểm sẽ được quyết định vào ngày 1-9.

Thông thường, LDP phải công bố cuộc bầu cử lãnh đạo trước một tháng. Tuy nhiên, trong trường hợp từ chức đột ngột như ông Abe, một cuộc bỏ phiếu bất thường có thể được tổ chức vào ngày sớm nhất có thể với sự tham gia của các thành viên quốc hội hoặc cả thành viên LDP trên toàn quốc.

Là một người theo chủ nghĩa dân tộc, ông Abe Shinzo để lại một di sản phong phú ở châu Á - Thái Bình Dương, giúp thiết lập chương trình nghị sự địa chiến lược cho khu vực trước sự hung hăng ngày càng tăng của Trung Quốc.

Ngoài kế hoạch hồi sinh nền kinh tế thông qua chương trình đặc biệt "Abenomics", ông Abe còn được xem là kiến trúc sư của nhóm "Bộ tứ kim cương" (gồm Mỹ, Úc, Nhật Bản và Ấn Độ). Trong đó, ông đề xuất chiến lược biến Úc, Ấn Độ, Nhật Bản và bang Hawaii của Mỹ thành một viên kim cương để bảo vệ các tuyến hàng hải trải dài từ khu vực Ấn Độ Dương đến Tây Thái Bình Dương năm 2012.

Những đóng góp của ông Abe đối với quan hệ giữa Nhật Bản và quốc tế nhận được sự đánh giá cao. Thủ tướng Canada Justin Trudeau ca ngợi nhà lãnh đạo Nhật Bản về việc tăng cường quan hệ giữa hai nước.

Thủ tướng Anh Boris Johnson cũng thừa nhận quan hệ Anh - Nhật đã phát triển từ thương mại, quốc phòng đến văn hóa dưới thời ông Abe. Thủ tướng Đức Angela Merkel gửi lời chúc tốt đẹp nhất từ tận đáy lòng và cảm ơn sự hợp tác của ông Abe khi hai người gắn bó với Nhóm 7 nước công nghiệp phát triển nhất thế giới (G7) trong vài năm qua.

Đặc biệt, dù căng thẳng về các vấn đề thương mại, lịch sử và hợp tác quân sự nhưng Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in vẫn đề cao sự cống hiến của ông Abe cho sự phát triển của quan hệ song phương, giúp hai nước đạt được nhiều thành tựu có ý nghĩa. Riêng Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 28-8 bày tỏ "lòng tôn trọng cao nhất" dành cho "người bạn tuyệt vời Abe".