Sau hơn 4 ngày thương thảo tại Geneva - Thụy Sĩ, Iran và nhóm P5+1 (gồm Anh, Mỹ, Pháp, Nga, Trung Quốc, Ðức) hôm 24-11 đã đạt được thỏa thuận bước đầu về chương trình hạt nhân để đổi lấy việc giảm nhẹ các biện pháp trừng phạt Tehran. Ðây được xem là bước đột phá đầu tiên sau nỗ lực gần một thập kỷ qua của cộng đồng quốc tế nhằm ngăn chặn chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran.
Các quan chức Iran và nhóm P5+1 vui mừng sau khi đạt thỏa thuận tại Geneva hôm 24-11 Ảnh: Reuters
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết Iran sẽ đóng băng toàn bộ chương trình hạt nhân, không phát triển máy ly tâm mới và dừng mọi bước đi liên quan đến việc xây dựng lò phản ứng nước nặng ở Arak trong vòng 6 tháng. Ðổi lại, theo hãng tin Reuters, Tehran có thể thu về đến 7 tỉ USD từ việc nới lỏng trừng phạt. Bên cạnh đó, Thứ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araqchi tuyên bố chương trình làm giàu hạt nhân của Iran đã được "công nhận" với việc các cường quốc nhất trí để Tehran làm giàu urani dưới 5%.
Ông Lavrov cho biết thêm rằng tất cả các vấn đề liên quan tới chương trình hạt nhân của Iran sẽ được đặt dưới sự giám sát chặt chẽ của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA). Ngoài ra, trong vòng 6 tháng tới, các bên sẽ tích cực đàm phán để đạt được thỏa thuận cuối cùng nhằm bảo đảm Tehran không chế tạo vũ khí hạt nhân.
Các nước thuộc nhóm P5+1 lẫn Iran đều có phản ứng tích cực sau khi thỏa thuận trên đạt được. Tổng thống Mỹ Barack Obama nhận định đây là bước đi quan trọng đầu tiên tiến đến việc giải tỏa những nỗi lo của thế giới về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran. Dù vậy, ông Obama không quên cảnh báo Washington sẽ gia tăng trừng phạt nếu Tehran không tuân thủ những cam kết trong 6 tháng tới. Trong khi đó, ông Lavrov khẳng định thỏa thuận đã giúp loại bỏ nguy cơ liên quan đến việc phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt trong chương trình hạt nhân của Iran.
Tổng thống Iran Hassan Rouhani cũng hoan nghênh thỏa thuận và cho rằng nó sẽ "mở ra các chân trời mới". Theo ông, thỏa thuận trên đạt được một phần là nhờ "người dân Iran đã bỏ phiếu cho sự ôn hòa", ám chỉ việc ông thắng cử hồi tháng 6 vừa qua. Dù lạc quan nhưng Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif nhắc nhở rằng đây mới chỉ là "bước đầu tiên" trên chặng đường tiến tới thỏa thuận toàn diện cuối cùng.
Bất chấp thỏa thuận trên, giới phân tích nhận định không ít trở ngại vẫn còn ở phía trước bởi những người theo đường lối cứng rắn ở cả Mỹ và Iran có thể tìm cách phá hoại nỗ lực ngoại giao đang diễn ra. Một thách thức khác có thể đến từ những nước lâu nay vẫn xem Iran là kẻ thù, nhất là Israel.
Không có gì lạ khi Tel Aviv đã gọi thỏa thuận trên là "tồi tệ" và Tehran đã "đạt được những gì mình muốn - được giảm nhẹ trừng phạt nhưng vẫn duy trì được thành phần quan trọng của chương trình hạt nhân". Nước này khẳng định sẽ không bị ràng buộc bởi thỏa thuận, đồng thời đang cân nhắc những lựa chọn khả dĩ. Tuy nhiên, theo hãng tin Reuters, các quan chức Israel không đề cập lời đe dọa hành động quân sự nhằm vào Iran - một động thái có thể khiến quan hệ đồng minh giữa nước Do Thái này và Mỹ thêm căng thẳng.
và quét mã QR
Bình luận (0)