Di sản Lý Quang Diệu

Sinh thời, ông Lý Quang Diệu đã quan tâm nhiều đến Việt Nam, từng đánh giá Việt Nam là đất nước có tiềm năng phát triển thuận lợi nhất để trở thành một quốc gia phồn vinh, cường thịnh.

Người bạn, người thầy

Lãnh đạo Singapore, một đảo quốc nhỏ hơn TP HCM, không có tài nguyên thiên nhiên, ông đánh giá Việt Nam là một đất nước hội đủ các yếu tố để phát triển vượt bậc; ca ngợi người Việt Nam thông minh, sinh viên Việt Nam học ở Singapore luôn giỏi nhất ở các trường đại học đảo quốc này... Với tầm nhìn chiến lược, vượt lên trên những khác biệt, vào năm 1994-1995, ông cùng với Tổng thống Indonesia Suharto đã nhiệt thành ủng hộ Việt Nam tham gia ASEAN, mở rộng ASEAN thành cộng đồng gồm 10 nước, trở thành tổ chức trung tâm của khu vực.

Là người bạn thân của Thủ tướng Võ Văn Kiệt, trong những năm 1990 của đổi mới và hội nhập còn nhiều bỡ ngỡ, ông Lý Quang Diệu đã nhận lời sang thăm Việt Nam nhiều lần để góp ý tưởng cho Việt Nam phát triển. Ông đã nghiên cứu rất nghiêm túc các số liệu kinh tế - xã hội của Việt Nam; phân tích mặt mạnh, mặt yếu một cách thẳng thắn, bộc trực; khuyên Việt Nam tiếp tục chủ động hội nhập quốc tế, thu hút đầu tư nước ngoài, sớm gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới.

Đặc biệt, ông Lý Quang Diệu đã đưa ra những kiến nghị cụ thể về chống tham nhũng, xây dựng một nhà nước có hiệu quả cao, viên chức nhà nước không dám tham nhũng, không thể tham nhũng và không cần tham nhũng. Nhận thấy sự năng động của miền Nam và TP HCM, ông khuyên Việt Nam nên cử những sinh viên xuất sắc của miền Bắc vào học tại các đại học ở miền Nam để học cách kinh doanh và làm giàu; ngược lại, cử sinh viên miền Nam ra Bắc để học khoa học, lịch sử...

Ông Lý Quang Diệu (giữa, hàng đầu) thăm VSIP 1 vào năm 1997. (Ảnh do UBND tỉnh Bình Dương cung cấp)

Trong trao đổi ý kiến, ông luôn nói rất thẳng thắn, không ngần ngại nêu lên những yếu kém về quan liêu, tham nhũng, về cán bộ kém cỏi trong những ví dụ rất cụ thể. Trước tình hình cải cách ở Việt Nam chậm lại, chống tham nhũng chưa hiệu quả trong những năm gần đây, ông thẳng thắn bày tỏ sự lo ngại...

Tôi (Lê Đăng Doanh) vinh hạnh được gặp gỡ và trò chuyện với ông Lý Quang Diệu mỗi khi ông đến thăm, làm việc tại Việt Nam hay khi hội nghị ở Singapore và học được nhiều ở ông suy nghĩ sắc sảo, kiên trì theo đuổi những mục tiêu rất rõ ràng.

Năm 1998, Tập đoàn J.P.Morgan của Mỹ họp HĐQT ở Singapore để thảo luận chiến lược của họ tại châu Á, ông Lý là Chủ tịch Hội đồng Tư vấn quốc tế của tập đoàn này. Ông trực tiếp chủ trì phiên họp và mời tôi trình bày về tình hình Việt Nam, liên tiếp hỏi tôi những câu hóc búa về chính sách, triển vọng của Việt Nam.

Ăn trưa, ông họ Lee, tôi họ Lê nên được xếp ngồi cạnh nhau tại bàn ăn, chúng tôi có dịp trao đổi rất thẳng thắn về nhiều vấn đề. Trả lời câu hỏi của tôi về cách xử lý những người chống đối ông khi ông có những quyết định rất quyết liệt, Lý Quang Diệu nhìn tôi với ánh mắt ngạc nhiên: “Ông là nhà khoa học, tôi là nhà chính trị, chỉ khi nào chúng ta chết rồi thì mới không còn kẻ chống đối chúng ta thôi! Hãy chấp nhận và biết vượt lên cuộc chơi ấy như điều đương nhiên”.

Cám ơn ông về bài học quý báu đó!

Ghi đậm dấu ấn ở Bình Dương

KCN Việt Nam - Singapore 1 (VSIP 1; thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương) được xem là biểu tượng mối quan hệ hữu nghị, tốt đẹp giữa Việt Nam và Singapore. KCN hiện đại bậc nhất Việt Nam này mang đậm dấu ấn của ông Lý Quang Diệu.

Theo UBND tỉnh Bình Dương, lúc đương chức, Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã đề xuất ông Lý Quang Diệu và ông Goh Chok Tong (thủ tướng kế nhiệm ông Lý Quang Diệu) tham mưu giúp đỡ Việt Nam lập một KCN hiện đại, có khả năng thu hút đầu tư mạnh mẽ. Năm 1995, ông Lý Quang Diệu sang Bình Dương khảo sát địa điểm dự kiến đặt KCN VSIP ở huyện Thuận An (nay là thị xã). Lúc ấy, ông Lý vạch ra kế hoạch và động viên lãnh đạo tỉnh cứ theo đó mà làm, chắc chắn Bình Dương sẽ phát triển mạnh trong tương lai.

Từ năm 1996, VSIP 1 đi vào hoạt động, chủ đầu tư là Công ty Liên doanh TNHH KCN Việt Nam - Singapore (51% vốn từ tập đoàn Sembcorp Industrial Parks của Singapore và 49% vốn từ doanh nghiệp nhà nước của tỉnh Bình Dương là Công ty Becamex).

“Ngay sau khi đi vào hoạt động, KCN này đã được các nhà đầu tư nước ngoài đến đặt nhà máy, lấp kín toàn bộ diện tích. Hầu hết các nhà đầu tư đến đây đều hoạt động trong ngành nghề có hàm lượng công nghệ cao. Nhờ đó, Bình Dương có điều kiện học tập, tiếp nhận những công nghệ mới; trình độ, tay nghề của công nhân cũng được nâng cao. VSIP 1 là một trong những KCN thành đạt nhất của Bình Dương nói riêng và cả nước nói chung” - ông Trần Thanh Liêm, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương, nói như vậy với phóng viên Báo Người Lao Động vào chiều 23-3.

Ông Lý Quang Diệu còn nhiều lần đến Bình Dương vào các năm 1997, 2007, 2009. Do ông dành nhiều quan tâm cho tỉnh này nên các nhà đầu tư Singapore cũng đồng loạt tin tưởng đổ vốn vào Bình Dương. Đến nay, Singapore có 138 dự án đầu tư với tổng vốn 1,722 tỉ USD (hiện đứng thứ tư trong số 39 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào địa phương này).

Đến nay, Công ty Liên doanh TNHH KCN Việt Nam - Singapore đã và đang phát triển 5 dự án VSIP trên cả nước, gồm 2 dự án tại Bình Dương, 1 dự án tại Bắc Ninh, 1 dự án tại Hải Phòng và gần đây nhất là dự án tại Quảng Ngãi.

(Còn tiếp)