Định hình mục tiêu hợp tác Việt - Mỹ

* Phóng viên: Ông đánh giá như thế nào về ý nghĩa chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc?

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Cù Chí Lợi, Viện trưởng Viện Nghiên cứu châu Mỹ thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam

- PGS-TS Cù Chí Lợi: Chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng là cuộc tiếp xúc đầu tiên giữa lãnh đạo cấp cao hai bên kể từ khi cả hai nước có ban lãnh đạo mới để định hình mục tiêu hợp tác lâu dài hơn.

Chính sách của chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump vẫn còn đang trong giai đoạn hình thành. Vì thế, cuộc gặp gỡ này sẽ là yếu tố để Mỹ có đủ cơ sở định hình chính sách của mình đối với khu vực châu Á, Đông Nam Á nói chung và với Việt Nam nói riêng. Nhìn chung, chuyến thăm giúp tăng cường quan hệ và định hình hợp tác của Mỹ với khu vực và hợp tác song phương với Việt Nam.

* Theo ông, mục tiêu, nội dung trọng tâm đặt ra trong chuyến công du Mỹ đầu tiên của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc là gì?

- Mục tiêu chính của chuyến thăm quan trọng này là tăng cường hợp tác nhiều mặt, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế. Theo đó, Việt - Mỹ cần gia tăng hợp tác một cách hiệu quả hơn và có chiều sâu hơn để hai bên trở thành đối tác quan trọng hơn về mặt kinh tế. Đây là mục tiêu cao vì trước đó, cả hai bên đều kỳ vọng vào hợp tác trong khuôn khổ Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) nhưng hiện nay, Mỹ đã rút khỏi TPP. Tuy nhiên, có thể thấy Mỹ vẫn đánh giá Việt Nam là một đối tác quan trọng tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Kỳ vọng của Việt Nam là thông qua cuộc tiếp xúc này, hai bên có thể đẩy mạnh để đi đến hướng hợp tác mới với những ý tưởng mới, có chiều sâu hơn. Việt Nam kỳ vọng vào một hiệp định thương mại tự do song phương, Thông qua cơ chế đó, hai bên cùng mở cửa thị trường cho nhau và cùng đẩy mạnh hợp tác kinh tế theo hướng phù hợp với quan hệ về mặt chính trị, ngoại giao đang phát triển giữa hai nước. Nếu đạt được mục tiêu này thì đây sẽ là một bước rất quan trọng trong quan hệ hợp tác kinh tế giữa hai bên.

Quan hệ Việt Nam - Mỹ thời gian qua đã có những bước tiến triển nhanh chóng, toàn diện. Trong ảnh: Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tiếp Trưởng đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer hôm 20-5 tại Hà Nội Ảnh: TTXVN

* Liệu vấn đề về hợp tác an ninh giữa hai nước nói riêng cũng như giữa Mỹ và khu vực châu Á, Đông Nam Á nói chung sẽ được đề cập thế nào trong chuyến thăm, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ dường như đang tăng cường sự hiện diện ở khu vực?

- Mục tiêu thứ hai không kém phần quan trọng là đẩy mạnh hợp tác trong những vấn đề hợp tác và phát triển của khu vực, bao gồm vấn đề an ninh. Qua đó, Mỹ có khả năng gia tăng những hoạt động có tính can dự hoặc tham gia những vấn đề an ninh của khu vực để duy trì hòa bình, ổn định khu vực Đông Nam Á hiện nay, bao gồm cả tự do hàng hải và những vấn đề hợp tác nói chung ở khu vực.

Với tư cách là một cường quốc, Mỹ rất quan tâm đến vấn đề tự do hàng hải trên biển Đông cũng như liên quan đến tranh chấp lãnh thổ tại khu vực. Quan điểm của Mỹ là muốn duy trì, thúc đẩy hòa bình, hợp tác, ổn định của khu vực. Việt Nam cũng luôn mong muốn các bên kiềm chế, giải quyết vấn đề bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế để khu vực biển Đông không trở nên căng thẳng.

Để đạt được điều đó, phía Việt Nam mong muốn Mỹ tham gia những vấn đề khu vực. Sự tham dự của Mỹ có ý nghĩa rất quan trọng trong việc hỗ trợ cho những nỗ lực giải quyết căng thẳng ở khu vực biển Đông, đặc biệt là ở những đảo, đá đang có sự tranh chấp.