Giành giật “cô dâu sa mạc” từ tay IS

IS đang thực hiện chiến dịch tàn phá di sản văn hóa ở Iraq và Syria, tại các khu vực mà chúng chiếm đóng nhằm thu hút sự chú ý của phương Tây. Hôm 13-5, nhóm này càn quét vào thị trấn Tadmur, gần thành phố cổ Palmyra được người dân Syria ví như “cô dâu sa mạc” bởi vẻ đẹp lộng lẫy của nó.

Ngày 17-5, Tổ chức Giám sát Nhân quyền Syria (SOHR) cho biết gần 300 người đã thiệt mạng trong các cuộc giao tranh vài ngày qua với IS khi nhóm này tấn công vào thành phố cổ Palmyra của Syria. Trong số đó có 123 binh lính và dân quân trung thành với chính phủ, 115 tay súng IS và 57 dân thường.

Thành phố ốc đảo cổ xưa Palmyra ở Syria. Ảnh: Atlas Tours

Nhiều người lo ngại nếu IS chiếm được thành phố niên đại 2.000 năm này, chúng sẽ san bằng các di tích còn sót lại giống như vụ đập phá thần tượng ở bảo tàng thành phố Mosul và hủy diệt thành phố cổ Nimrud, đều ở Iraq.

Tổng Giám đốc UNESCO Irina Bokova kêu gọi tất cả chung tay bảo vệ Palmyra. Bà Bokova cho biết trong một tuyên bố: “Tượng trưng cho một kho tàng không thể thay thế của người dân Syria và thế giới nhưng thành phố đã chìm trong cuộc xung đột kéo dài 4 năm và bị cướp phá”.

Nằm trong một ốc đảo, Palmyra từng là một thành phố nhộn nhịp án ngữ tuyến đường thương mại quan trọng nối liền Ba Tư, Ấn Độ và Trung Quốc với đế chế La Mã. Sỡ dĩ mang tên gọi “cô dâu sa mạc” vì Palmyra sở hữu một bộ sưu tập di tích hết sức độc đáo và tinh tế trong vùng sa mạc ở Đông Bắc thủ đô Damascus.

Palmyra đại diện cho phong cách kiến trúc cổ đại được tìm thấy ở những hàng cột và các ngôi đền uy nghi, cổ kính. Sử học người Anh kiêm tiểu thuyết gia Tom Holland mô tả thành phố này là “một sự pha trộn nhiều phong cách và suối nguồn của toàn bộ nền văn minh toàn cầu”.

Tuy nhiên, cả chính phủ Syria và IS đều nhìn thấy ở Palmyra tiềm lực kinh tế thay vì ý nghĩa văn hóa. Chế độ Tổng thống Bashar al-Assad coi thành phố là tiền tuyến chống lại IS ở các khu vực phía Đông, đồng thời là pháo đài phòng thủ cho các mỏ dầu, khí Shaer xung quanh - vốn đóng vai trò thiết yếu đối với ngành điện của Syria. Trong khi đó, nếu kiểm soát Palmyra, IS sẽ rộng đường chọc thẳng xuống thủ đô Damascus và tỉnh Homs.