Giới tư lệnh hải quân “soi” biển Đông

Bảo vệ các tuyến đường tàu biển - một nội dung được giới hải quân gọi là “tự do hàng hải” - là chủ đề chính được thảo luận tại hội nghị chuyên đề Hải quân Quốc tế 2016, diễn ra ở Trường Cao đẳng Chiến tranh Hải quân Mỹ tại TP Newport, bang Rhode Island từ ngày 21 đến hết 23-9 (giờ địa phương).

Với sự chủ trì của Tư lệnh Hải quân Mỹ, Đô đốc John Richardson, hội nghị thu hút khoảng 500 đại diện quân sự cấp cao từ 106 quốc gia, trong đó phân nửa là các tư lệnh hải quân. Tư lệnh Hải quân Trung Quốc Ngô Thắng Lợi cũng được mời sau khi tham gia hội nghị này năm 2014.

Cuộc tập trận chung Malabar 2016 giữa hải quân Mỹ, Nhật và Ấn Độ ở biển Đông Ảnh: EXAMVEDA

Theo AP, hội nghị năm nay còn thảo luận các đề tài như hoạt động hàng hải tập thể, an ninh mạng, tầm quan trọng của các quy tắc và tiêu chuẩn quốc tế… Đô đốc Luis Fragoso, Tư lệnh Hải quân Bồ Đào Nha, bày tỏ hy vọng các tư lệnh hải quân có thể hợp tác với nhau chống khủng bố và các tổ chức tội phạm quốc tế cũng như quan tâm đến vấn đề môi trường.

Đô đốc Richardson nhấn mạnh mục đích cơ bản của hội nghị là giúp lãnh đạo quân sự các nước tiếp xúc nhau, đồng thời thừa nhận vào thời điểm hiện tại, diễn đàn này cần thiết hơn bao giờ hết. “Điều cực kỳ quan trọng lúc này là chúng ta xây dựng lòng tin và sự tin cậy ở khắp các lực lượng hải quân trong bối cảnh môi trường biển ngày càng đông đúc, nhịp độ các hoạt động trên thế giới tăng lên chóng mặt” - Đô đốc Richardson nêu rõ.

Tờ Nikkei Asian Review nhận định tình hình biển Đông là một trong những nội dung được thảo luận nhiều tại hội nghị trong bối cảnh Mỹ cáo buộc việc Trung Quốc xây dựng các tiền đồn quân sự và tuyên bố chủ quyền đối với hơn 90% biển Đông, đe dọa tự do đi lại và hoạt động giao thương quốc tế. Các tư lệnh hải quân phương Tây đang đặc biệt lo ngại về sự mở rộng không ngừng của số lượng tàu ngầm, tàu chiến và tên lửa chính xác tầm xa của Bắc Kinh. Ngoài ra, họ còn chú ý đến chuyện Trung Quốc sử dụng lực lượng dân quân biển để quấy rối tàu thuyền các nước khác trong vùng biển tranh chấp.

Trong khi đó, Tư lệnh Ngô Thắng Lợi không ít lần cảnh báo tình trạng đối đầu giữa các nước tuyên bố chủ quyền ở khu vực biển Đông hiện căng thẳng đến mức chỉ một vụ va chạm nhỏ trên biển hoặc trên không đều có thể gây ra chiến tranh. Trong nỗ lực trấn an, Đô đốc Jeffrey Harley, Chủ tịch Trường Cao đẳng Chiến tranh Hải quân Mỹ, cho rằng xung đột với Trung Quốc không phải là không thể tránh được, miễn là các cường quốc liên quan tuân thủ luật pháp quốc tế. Vấn đề là Bắc Kinh không xem luật pháp quốc tế ra gì sau khi tuyên bố không chấp nhận phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) về vụ kiện biển Đông hồi tháng 7. Phát biểu tại kỳ họp thường niên của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc tại TP New York hôm 21-9, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường không nói gì đến phán quyết này. Thay vào đó, ông Lý chỉ thúc giục đối thoại và cam kết hợp tác khi đề cập vấn đề tranh chấp ở biển Đông.

Tại cuộc gặp diễn ra cùng ngày, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đã nhất trí tăng cường hợp tác về các vấn đề liên quan đến biển Đông. Trang tin Sputnik trích dẫn thông cáo báo chí của Nhà Trắng xác nhận 2 nhà lãnh đạo cũng chia sẻ quan điểm về tầm quan trọng của việc duy trì trật tự dựa trên luật lệ ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Theo trang The Huffington Post, người dân Trung Quốc đang e ngại rằng dù nhân vật nào kế nhiệm Tổng thống Barack Obama vào năm 2017, Mỹ sẽ gây áp lực nhiều hơn đối với Trung Quốc để kiềm chế nước này.