Hai ông Trump và Macron "đốp chát" chưa từng có về NATO

Trong các cuộc trao đổi gay gắt cho thấy rõ mối bất hòa trong liên minh xuyên Đại Tây Dương, ông Trump yêu cầu châu Âu chi nhiều tiền hơn cho hệ thống phòng thủ tập thể và nhân nhượng trước lợi ích của Mỹ về thương mại.

Washington và Paris từ lâu đã tranh cãi về mục đích của NATO (Pháp phản đối cuộc chiến tranh Iraq năm 2003) nhưng những căng thẳng mới sẽ làm tăng thêm nghi ngờ về tương lai của khối quân sự này - vốn đã gia tăng khi Tổng thống Trump tự mâu thuẫn với các cam kết của Mỹ bảo vệ châu Âu.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Pháp Emmanuel Macron hội đàm hôm 3-12 trước Hội nghị Thượng đỉnh NATO. Ảnh: REUTERS

Ông Macron đã kiên quyết bảo vệ những bình luận mà ông đưa ra hồi tháng trước rằng NATO đang bị thiếu mục đích chiến lược giống như "chết não".

Tổng thống Trump nói những lời chỉ trích của Tổng thống Macron đối với NATO là rất khó chịu và đã đặt câu hỏi rằng liệu quân đội Mỹ có nên bảo vệ bất kỳ quốc gia nào "lơ là nhiệm vụ" về các mục tiêu liên minh để dành tiền cho chi tiêu quân sự quốc gia hay không.

"Thật là không có lý khi bị lợi dụng ở NATO và sau đó cũng bị lợi dụng về thương mại, đó là điều đã xảy ra. Chúng ta không thể để điều đó xảy ra" - ông Trump nói về các tranh chấp xuyên Đại Tây Dương về nhiều vấn đề, từ lĩnh vực hàng không vũ trụ đến thuế dịch vụ kỹ thuật số châu Âu đối với các công ty công nghệ khổng lồ của Mỹ.

Tất cả 29 quốc gia thành viên NATO có mục tiêu chi 2% tổng sản phẩm quốc nội của họ cho quốc phòng và ông Trump đã chỉ ra Đức không đạt mục tiêu đó.

Trong các cuộc hội đàm chính thức sau buổi chiêu đãi tại Cung điện Buckingham hôm 3-12 để kỷ niệm 70 năm thành lập NATO, các nhà lãnh đạo châu Âu do Đức và Pháp dẫn đầu đã tập trung nói với Tổng thống Trump rằng họ sẽ không để mình bị đối xử như những đối tác cấp dưới.

Các nhà lãnh đạo NATO dự buổi chiêu đãi tại Điện Buckingham ở London hôm 3-12. Ảnh: REUTERS

Bất chấp những cáo buộc của ông Trump rằng các đồng minh "lơ là nhiệm vụ" vì đã không chi tiêu nhiều như Mỹ cho các lực lượng vũ trang của họ, các thành viên NATO ở châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ và Canada sẽ dùng cuộc gặp tại một câu lạc bộ golf sang trọng ở phía Bắc London để tranh luận về việc cùng chi 400 tỉ USD vào quốc phòng vào năm 2024.

"Nếu chúng ta đầu tư tiền và mạo hiểm tính mạng những người lính của chúng ta, chúng ta nên rõ ràng về các nguyên tắc cơ bản của NATO" - Tổng thống Macron viết trên Twitter, đồng thời nói thêm ông sẽ bảo vệ lợi ích của Pháp và châu Âu.

Điều đó có thể bao gồm nỗ lực mở rộng NATO về mặt chính trị để tăng cường vai trò của liên minh này ở Trung Đông và có thể là châu Phi.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và đệ nhất phu nhân Melania Trump đến dự buổi chiêu đãi của Thủ tướng Anh Boris Johnson trước khi diễn ra Hội nghị Thượng đỉnh NATO. Ảnh: REUTERS

Theo Reuters, trong thông cáo chung cuối cùng, các đồng minh NATO sẽ đề nghị cam kết bảo vệ lẫn nhau, trong khi Anh cũng dự kiến ​đóng góp 6 tàu chiến, 2 phi đội chiến đấu cơ và hàng ngàn binh sĩ tùy ý sử dụng cho NATO.

NATO cũng cảnh báo Trung Quốc lần đầu tiên rằng họ theo dõi sức mạnh quân sự đang gia tăng của Bắc Kinh, cũng như nhất trí dần dần chuẩn bị cho liên minh chống lại mọi hành động thù địch có thể xảy ra trong tương lai, ở mọi đấu trường - từ Bắc Cực đến các mạng máy tính.