Iran "hết kiên nhẫn" với Mỹ

Tổng thống Iran Hassan Rouhani hôm 14-7 tuyên bố Tehran sẵn sàng đàm phán với Washington nếu họ dỡ bỏ lệnh trừng phạt và chấm dứt các hành vi "bắt nạt". "Iran luôn sẵn sàng thương lượng. Tôi yêu cầu phía Mỹ chấm dứt mọi hành vi bắt nạt và dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt để quay lại sử dụng lý trí và sự khôn ngoan" - Tổng thống Rouhani khẳng định. 

Cũng theo ông Rouhani, Tehran đã thay đổi hướng tiếp cận từ "kiên nhẫn chiến lược" sang "hành động đối ứng" và sẵn sàng đáp trả thỏa đáng với mọi động thái của Washington liên quan đến Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPOA) - còn được gọi là thỏa thuận hạt nhân Iran.

Cùng ngày, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết ông đã đồng ý cấp thị thực cho Bộ trưởng Ngoại giao Iran Mohammad Javad Zarif đến TP New York để tham gia các sự kiện của Liên Hiệp Quốc (LHQ). Dù vậy, Ngoại trưởng Pompeo nhấn mạnh sự đi lại của ông Zarif và phái đoàn Iran sẽ bị hạn chế. Họ chỉ được phép di chuyển qua lại giữa trụ sở LHQ và nơi đặt phái bộ Iran cách đó 6 dãy nhà, cũng như đến nơi ở gần đó của đại sứ Iran tại LHQ. Trong thời gian ở lại New York, ông Zarif dự kiến gặp gỡ giới chuyên gia cũng như phóng viên và theo Ngoại trưởng Pompeo, ông Zarif sẽ sử dụng cơ hội này để "phát tán thông tin sai sự thật".

Các tàu chiến Mỹ trên biển Ả Rập hôm 6-7 Ảnh: REUTERS

Theo báo The Washington Post, việc cấp thị thực cho ông Zarif dường như là một tín hiệu cho thấy Mỹ không muốn gây ảnh hưởng xấu đến nỗ lực kêu gọi Iran quay lại đàm phán về JCPOA - vốn đang có nguy cơ sụp đổ hoàn toàn kể từ khi Washington đơn phương rút khỏi thỏa thuận này và thực hiện chính sách gây sức ép tối đa lên Tehran bằng lệnh trừng phạt kinh tế.

Trong một động thái phản ứng quyết liệt, Iran tuần rồi tuyên bố nâng cấp độ làm giàu urani lên 5%, vượt mức quy định 3,67% trong JCPOA. Tehran cũng cảnh báo các cam kết trong thỏa thuận được ký vào năm 2015 này sẽ tiếp tục bị xóa bỏ sau mỗi 60 ngày. Dù vậy, Iran khẳng định những động thái này có thể được đảo ngược nếu các bên còn lại của JCPOA - Anh, Pháp, Đức, Trung Quốc, Nga - và Liên minh châu Âu (EU) có thể đề xuất những sáng kiến kinh tế giúp Iran đối phó hiệu quả với lệnh trừng phạt của Mỹ.

Trước thềm cuộc gặp cấp bộ trưởng ngoại giao của các nước thành viên EU tại thủ đô Brussels - Bỉ hôm 15-7, Bộ trưởng Ngoại giao Anh Jeremy Hunt khẳng định JCPOA vẫn "chưa chết" và ông đang hợp tác với các đối tác châu Âu để tìm cách cứu vãn thỏa thuận này. Ông Hunt cảnh báo tình hình sẽ "rất nguy hiểm" nếu JCPOA sụp đổ và Iran phát triển vũ khí hạt nhân.

Trong một tuyên bố chung trước cuộc họp, Anh - Pháp - Đức tái khẳng định sự ủng hộ đối với JCPOA song cũng bày tỏ sự quan ngại sâu sắc trước tình hình vùng Vịnh cũng như sự leo thang căng thẳng trong quan hệ Tehran - Washington.

"Chúng tôi tin đã đến lúc các bên hành động có trách nhiệm để tìm ra giải pháp xuống thang căng thẳng và quay lại bàn đàm phán" - đài BBC dẫn tuyên bố chung cho biết. Trong khi đó, tại New York, Bộ trưởng Ngoại giao Zarif hôm 14-7 cũng gửi thông điệp đến các quốc gia châu Âu khi khẳng định: "Có một sự khác biệt rất lớn giữa hành động và bày tỏ sự sẵn lòng".