Không chỉ tận hưởng sự ủng hộ áp đảo tại quốc hội và sắp chỉ định hàng loạt thẩm phán tại Tòa án Tối cao, ông Duterte còn nhận được tỉ lệ ủng hộ “khủng” (91%) trong cuộc thăm dò dư luận tiến hành hồi ông mới nhậm chức.
Tuy nhiên, từ bên ngoài nhìn vào, người ta không khỏi bàng hoàng trước cách điều hành của tân tổng thống Philippines: Không hề nhượng bộ và cũng không có chút quy củ nào. Kể từ khi ông Duterte nhậm chức hôm 30-6 đến ngày 18-8, đã có 665 nghi phạm ma túy bị bắn chết do “chống cự cảnh sát” và 899 người bị dân quân hay các cá nhân, nhóm không rõ danh tính giết chết, theo cảnh sát Philippines. Ngoài ra, có 600.000 người buôn bán và sử dụng ma túy đầu hàng.
Đáp lại những lời chỉ trích, ông Duterte nhát gừng “không quan tâm đến nhân quyền”. Ông đe dọa đóng cửa quốc hội nếu cơ quan này dám cản trở các kế hoạch của ông. Bị chánh án tòa án tối cao lên án, ông dọa thiết quân luật. Đại sứ Mỹ bày tỏ lo ngại, ông mắng ngay là “gã đồng tính”, “thằng khốn”. Ông chỉ trích Liên Hiệp Quốc can thiệp vào nội bộ Philippines và tuyên bố “đập đầu” bất cứ đại diện Liên Hiệp Quốc nào tới điều tra về tình hình nhân quyền.
Cuộc đấu khẩu nóng bỏng nhất hiện nay là giữa ông Duterte và bà Leila De Lima, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp và Nhân quyền Thượng viện Philippines và là cựu bộ trưởng tư pháp. Phản ứng cuộc điều tra của ủy ban trên đối với cuộc chiến chống ma túy (dự kiến bắt đầu từ ngày 22-8), tổng thống Philippines không ngần ngại gọi đối thủ chính trị lâu năm là “vô đạo đức”, ngoại tình với tài xế và nhận tiền từ hoạt động buôn bán ma túy khi phát biểu trước các tướng lĩnh cảnh sát cùng cựu Tổng thống Philippines Fidel Ramos và Đại sứ Trung Quốc Triệu Giám Hoa.
Tờ Economist cảnh báo: “Các cuộc chiến chống ma túy ở Mỹ Latin đã chỉ ra rằng càng giết chóc không xét xử, mọi việc càng tệ hơn. Người vô tội mất mạng trong khi các băng nhóm lợi dụng để thanh toán nhau. Luật pháp bị xói mòn, còn các nhà đầu tư vốn xem Philippines là điểm sáng lâu nay sẽ tháo chạy”.
Theo tờ báo, ông Duterte đã lăn lộn lâu năm trong môi trường chính trị bạo lực ở Mindanao, hòn đảo phía Nam thuộc loại vô luật pháp nhất của Philippines. Và TP Davao, nơi ông Duterte làm thị trưởng suốt 22 năm, là mảnh đất màu mỡ của tội ác. Bất chấp các đội hành quyết của ông Duterte ra sức “dọn dẹp”, Davao vẫn có tỉ lệ phạm tội cao và chết tên “thủ đô án mạng” của Philippines.
Còn chưa rõ nhận định “cuộc trấn áp tội phạm ma túy của ông Duterte sẽ làm Philippines thêm nghèo khổ và bạo lực” của Economist là đúng hay sai. Nhưng có lẽ đúng như Tạp chí Time chỉ ra, “người trừng phạt” Duterte sẽ bình an vô sự bất chấp hiệu quả (hay hậu quả) ra sao.
Điều này bắt nguồn từ cái gọi là “văn hóa xóa tội” ở Philippines và đã được chứng minh bằng nhiều trường hợp của các cựu lãnh đạo. Chẳng hạn, cựu Tổng thống Joseph Estrada bị kết án tù chung thân với tội danh tham ô hơn 80 triệu USD. Nhưng nhờ được người kế nhiệm Gloria Arroyo ân xá, ông Estrada hiện là thị trưởng Manila trong khi người nhà ông làm nghị sĩ. Tới lượt bà Arroyo, dù bị quản thúc tại gia vì dính vào hàng loạt bê bối tham nhũng trong 9 năm cầm quyền, bà mới được Tòa án Tối cao tha bổng rồi được bầu làm phó chủ tịch hạ viện.
Ví dụ điển hình nhất cho “văn hóa xóa tội” chính là ông Ferdinand Marcos, nhà độc tài được ông Duterte ra lệnh đưa đi an táng tại chỗ tốt nhất trong… nghĩa trang Anh hùng quốc gia vào tháng tới.
Nhà Marcos chạy khỏi Philippines năm 1986 với hàng tỉ USD tiền mặt và tài sản (đến giờ vẫn không rõ tung tích). Sau khi ông Marcos chết năm 1989, vợ con ông về nước bình an vô sự, thậm chí người con trai Ferdinand Marcos Jr. còn tham gia cuộc tranh cử phó tổng thống vừa qua.
và quét mã QR
Bình luận (0)