Lỗi do con người

5.400 dân thị trấn đã được khuyến  cáo mang khẩu trang vì trong không khí chứa bụi đỏ độc hại. Họ cũng được báo trước phải sẵn sàng trong tư thế chuẩn bị sơ tán khi tình hình hồ chứa bùn đỏ trở nên nguy hiểm.

Công hữu hóa công ty

Trước đó, sáng 11-10, Thủ tướng Orban đã báo cáo trước quốc hội rằng chính quyền đã  kiểm soát  và phong tỏa tài sản  Công ty MAL. Ông Orban nói sẽ cử một ủy viên hội đồng nhà nước quản lý  công tác điều hành và tài sản công ty.

Ông Orban nhận định: “Chúng tôi có lý do để nghi ngờ một số người trong ban lãnh đạo công ty biết rõ tình trạng nguy hiểm của hồ chứa chất thải nhưng do lòng tham không chịu làm gì cả”. Ông khẳng định nguyên nhân gây ra thảm họa là  “sự tắc trách của con người”. Ông cũng thừa nhận lũ bùn đỏ hồi đầu tuần trước là “sự cố môi trường tồi tệ nhất ở Hungary”.

Ông Zoltan Illés, Bộ trưởng Môi trường Hungary, tiết lộ với báo chí hồi cuối tuần rồi: “Hiện nay, chúng tôi chưa rõ công ty có làm các hồ chứa bùn đỏ quá tải hay không. Nếu đúng như vậy là một hành vi  chứa chất thải trái phép và là một tội ác”.

Binh lính Hungary mặc quần áo bảo hộ dùng nước tẩy bùn đỏ độc hại dính trên quần áo một tình nguyện viên làm vệ sinh đường phố ở thị trấn Devecser hôm 11-10. Ảnh: AP

Ông Orban cũng đề ra 4 nhiệm vụ cho chính phủ: “Thứ nhất, các nạn nhân bùn đỏ phải được bồi thường thỏa đáng nhưng phải là tiền của công ty chứ không phải tiền của người dân đóng thuế. Thứ hai, bảo đảm việc làm ở Nhà máy Ajka. Thứ ba, phải nghiêm trị những người có trách nhiệm và cuối cùng, phải chỉ ra những cơ sở công nghiệp có nguy cơ gây ra thảm họa môi trường”.

Về chuyện Công ty MAL bị đặt dưới quyền quản lý của nhà nước, bà Anna Nagy, người phát ngôn của chính phủ, khẳng định rằng đó không phải là “tái quốc hữu hóa công ty. Chính phủ chỉ muốn bảo vệ lợi ích công cộng”.

Bắt tổng giám đốc công ty

Nguồn tin cảnh sát hôm thứ hai cho biết Zoltan Bakonyi,  Tổng Giám đốc Công ty MAL, đã bị bắt tạm giam để thẩm vấn. Bakonyi là con trai của  Arpad Bakonyi, một doanh nhân đóng vai trò then chốt thời tư hữu hóa ngành công nghiệp nhôm. Arpad cũng là cổ đông lớn nhất của MAL.

Theo nhật báo Mỹ The New York Times, Arpad Bakonyi là bạn thân và đối tác  làm ăn của cựu thủ tướng Ferenc Gyurcsany. Ông này hiện nay là đối thủ chính trị lâu đời của đương kim thủ tướng Hungary.

Nữ phát ngôn viên của chính phủ cho biết Zoltan Bakonyi sẽ bị truy tố về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Zoltan có thể lãnh 8 năm tù giam.

Trong một thông báo gửi đến hãng tin M.T.I Hungary, ông Zoltan  tuyên bố ông không vi phạm luật lệ nào hết vì những cuộc thanh tra gần đây nhất không tìm thấy bất cứ lỗi nào.

Theo bản tin Bloomberg, cũng trong ngày 11-10, ban lãnh đạo Công ty MAL vẫn khẳng định rằng họ tuân thủ nghiêm túc các quy định an toàn của những hồ chứa. Công ty cũng đã đưa ra lời xin lỗi nhưng bị dư luận chỉ trích là quá muộn. Thoạt đầu, công ty đã hoàn toàn chối bỏ trách nhiệm trong sự cố bùn đỏ.

 MAL là đơn vị sản xuất nhôm từ quặng bauxite lớn thứ hai ở Hungary. Công ty tư nhân này, thành lập năm 1995, từng đạt doanh số  42,8 tỉ forint năm 2008 (157 triệu euro) và lãi ròng 194 triệu forint (715.000 euro). Công ty có 3 đồng sở hữu chủ  nằm trong danh sách 100 người giàu nhất ở Hungary, theo bảng xếp hạng trong nước.

Kỳ tới: Chernobyl đỏ