Luận tội ông Trump đi về đâu?

Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi dự kiến chuyển điều khoản luận tội ông Trump lên Thượng viện vào ngày 25-1 song theo thỏa thuận đạt được giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa, phiên tòa luận tội sẽ bắt đầu vào ngày 8-2.

Việc lùi thời gian này vừa đáp ứng yêu cầu của Đảng Cộng hòa - tạo điều kiện để ông Trump chuẩn bị đối phó với cáo buộc kích động nổi dậy - vừa cho Thượng viện thêm thời gian để xem xét các đề cử nội các của tân Tổng thống Joe Biden cũng như đề xuất gói cứu trợ đại dịch Covid-19 trị giá 1.900 tỉ USD của ông.

Dù nhiều nghị sĩ Cộng hòa chỉ trích ông Trump vào ngày xảy ra vụ bạo loạn chết người tại Điện Capitol (6-1) song không nhiều người ủng hộ luận tội ông. Một khi ông Trump bị kết tội, theo hãng tin AP, Thượng viện có thể bỏ phiếu cấm ông tham gia tranh cử lần nữa.

Nhưng để có kết cục này, cần phải có ít nhất 17 thượng nghị sĩ Cộng hòa về phe với 50 thượng nghị sĩ Dân chủ để đạt con số 2/3 phiếu thuận. Kịch bản này được đài CNN đánh giá là "cực kỳ mong manh".

Về mặt chính trị, hầu hết đảng viên Cộng hòa không muốn phá hàng ngũ, hơn nữa cảm xúc của họ đã nguội bớt khi vụ bạo loạn qua đi được một thời gian. Do đó, họ muốn "gác lại quá khứ" hơn.

Lãnh đạo phe đa số Thượng viện Mỹ Chuck Schumer (giữa) và các thượng nghị sĩ mới nhậm chức tại Điện Capitol hôm 21-1 Ảnh: REUTERS

Hiện phía Cộng hòa đang tập trung vào tranh luận rằng luận tội một cựu tổng thống (nay đã thành công dân bình thường) là vi hiến. Lập luận này mở ra lối thoát cho Đảng Cộng hòa: Có thể tách bạch giữa việc bỏ phiếu tha bổng ông Trump và chỉ trích vai trò của ông trong vụ bạo loạn, theo đài CNN.

Ngược lại, Đảng Dân chủ quyết tâm bắt ông Trump "chịu trách nhiệm". "Thật vô lý khi một tổng thống - hay bất cứ quan chức nào - phạm tội với đất nước nhưng lại được phép từ chức để tránh trách nhiệm cũng như tránh một cuộc bỏ phiếu ngăn họ quay lại chính trường" - ông Chuck Schumer, lãnh đạo phe đa số (Dân chủ) tại Thượng viện, tuyên bố hôm 22-1.

Phía Đảng Dân chủ dẫn phân tích của giới học giả pháp lý của cả 2 đảng khẳng định phiên tòa luận tội sắp tới là hợp hiến. Các chuyên gia cho rằng đã từng có tiền lệ về việc Thượng viện mở phiên tòa luận tội đối với một cựu quan chức. Đó là vào năm 1876, khi Thượng viện Mỹ xét xử Bộ trưởng Chiến tranh William Belknap dù ông này từ chức ngay trước khi Hạ viện bỏ phiếu thông qua việc luận tội ông.

Dẫu vậy, theo đuổi việc luận tội cũng đem lại rủi ro cho Đảng Dân chủ, bởi hoạt động này có thể chiếm toàn bộ tháng nắm quyền đầu tiên của Tổng thống Biden, qua đó làm ảnh hưởng tới những ưu tiên chính sách của ông chủ Nhà Trắng, bao gồm cuộc chiến chống Covid-19.