Mắc kẹt nơi biên giới

Nằm cách không xa hàng rào biên giới chia cách Mỹ và Mexico là nơi hàng ngàn người đang sống khốn khó bên trong những chiếc lều tạm bợ. Khu vực này nồng nặc mùi hôi của rác, nhất là khi thời tiết nóng lên.

Cuộc sống lay lắt

Khu ổ chuột nói trên gọi là El Bordo (biên giới), nằm bên ngoài thành phố Tijuana của Mexico và sát biên giới Mỹ. Thật khó lý giải tại sao con người có thể sống trong hoàn cảnh như thế. Thế nhưng vẫn có khoảng 4.000 người buộc phải gọi nơi này là nhà. Cuộc sống của họ bị mắc kẹt giữa Mexico và Mỹ cùng với những luật lệ của hai nước.

Câu chuyện của ông Fernando Miranda là điển hình cho những số phận ở đó. Ông sinh tại Mexico và di cư trái phép đến Mỹ 25 năm trước. Tại đó, ông tìm được việc làm, kết hôn rồi sinh con. Dù vậy, cuộc sống ông lâm vào cảnh bi đát kể từ khi bị trục xuất về nước vào năm 2011 sau một lần bị cảnh sát giao thông chặn xe. Ông Miranda thuộc số 2 triệu người nhập cư trái phép buộc phải rời Mỹ kể từ khi Tổng thống Barack Obama lên nắm quyền.

Một người sống tại khu ổ chuột El Bordo Ảnh: Vice.com

Riêng vào năm ngoái, Cục Thực thi Luật Nhập cư và Hải quan Mỹ đã trục xuất gần 369.000 người nhập cư không có giấy tờ, hầu hết đến từ Mexico và Trung Mỹ. Gần 40% số người này bị đưa về Mexico thông qua cửa khẩu San Ysidro tại Tijuana. Họ về nước mà không có giấy tờ lận lưng hoặc tài sản gì quý giá, hầu hết lại không có người thân hoặc bạn bè ở Tijuana. Khổ sở hơn, một số người còn không nói được tiếng địa phương, như trường hợp của ông Miguel Valdez, người đến Mỹ cùng cha mẹ năm 4 tuổi.

Cha mẹ ông di cư bất hợp pháp nhưng Valdez khi trưởng thành được cấp thẻ xanh, có bằng đại học và công việc ổn định. Đời ông lật sang một trang đen tối sau khi phải ngồi tù 5 năm vì tội sở hữu ma túy và súng trái phép. Ngay khi ra tù hồi đầu tháng 2, người đàn ông 37 tuổi này bị tước thẻ xanh và trục xuất về Mexico.

Tìm đường trở lại Mỹ

Chiếc xe buýt bỏ Valdez xuống một địa điểm gần Tijuana, nơi ông lang thang trong nhiều ngày sau đó, không tìm được việc làm và chỗ ngả lưng. Do nói không rành tiếng mẹ đẻ, ông không dám hỏi đường hoặc nhờ giúp đỡ để rồi đành chọn sống vất vưởng ở El Bordo.

Không như Valdez, ông Miranda sống ở khu ổ chuột đủ lâu để hiểu rõ tình cảnh của mình. Ông không muốn trở về quê nhà ở bang Michoacan - Mexico bởi ông còn vợ và 4 người con ở Mỹ. Mặt khác, ông nhanh chóng nhận ra nhà chức trách Mexico cũng không đoái hoài đến những số phận như ông. Theo lời ông, cảnh sát ở Tijuana xem những người bị trục xuất là tội phạm và mang đến phiền toái cho địa phương này. Vì thế, họ thường bị cảnh sát quấy rầy vô cớ, buộc nhiều người phải trốn xuống lòng đất để được yên thân.

Bị cả Mỹ và Mexico chối bỏ, những người này xem El Bordo là điểm dừng chân tạm thời trong lúc cố gắng kiếm tiền để quay trở lại “miền đất hứa” dù đây không phải là chuyện dễ dàng. Tại Washington, cuộc tranh luận về số phận 11 triệu người nhập cư trái phép vẫn chưa có hồi kết. Điều đáng nói là không có cuộc thảo luận nào, cả trong nội bộ chính phủ Mỹ lẫn Mexico, về số phận của những người bị trục xuất.

Đó là lý do ông Miranda đang tính đến chuyện trở lại Mỹ bằng chính con đường mà ông đã đi 25 năm trước - vượt biên trái phép.  Ông cho biết: “Tôi đang đợi cơ hội để rời khỏi nơi này và băng qua biên giới. Tình hình ở đây không tốt chút nào”.