Mất al-Adnani, IS ra sao?

Đêm 8-9, cảnh sát Pháp đã bắt nóng 3 phụ nữ tên Ines M. - 19 tuổi, Sarah H. - 23 tuổi và Amel S. - 39 tuổi ở Boussy-Saint-Antoine, tỉnh Essonne do âm mưu khủng bố. Cảnh sát cho biết các nghi phạm đã bị theo dõi sau khi phát hiện chiếc Peugeot của cha Ines M. đậu gần nhà thờ Đức Bà Paris, trong xe chất đầy bình gas, hôm 5-9.

Trả thù cho thần tượng

Cuộc điều tra sau đó cho biết 2 nghi phạm nêu trên muốn đốt cháy xe rồi đâm vào đám đông du khách tham quan nhà thờ Đức Bà Paris, tạo ra một vụ nổ kinh thiên động địa. Tuy nhiên, do không thống nhất ý kiến khi thực hiện, họ đã hấp tấp dừng xe, bỏ chạy trước khi cảnh sát tuần tra gần đó phát hiện.

Trong quá trình điều tra, cảnh sát nói Ines M. trước khi ra khỏi nhà với vũ khí là một con dao găm đã để lại lá thư từ biệt mẹ. Ines cũng có một lá thư khác giữ trong mình thề trung thành với IS. Đây là thông lệ của chiến binh thánh chiến trước khi hành động.

Turki al-Binali (trái) và Abu Luqman Ảnh: AP

Ngoài nhà thờ nổi tiếng kể trên, các nghi phạm còn âm mưu thực hiện 2 vụ tấn công khủng bố khác nhắm vào nhà ga xe lửa ở Lyon và Essone. Nắm được âm mưu này, cảnh sát bao vây nhà của Ines M. lúc 19 giờ hôm 8-9. Các nghi phạm vừa ra khỏi nhà thì bị vây bắt và họ đã chống cự mãnh liệt bằng dao.

Đáng chú ý, theo nhật báo Le Monde, tất cả nhìn nhận có ý định trả thù cho Abu Mohammad al-Adnani. Do không được huấn luyện, nôn nóng trả thù cho thần tượng al-Adnani, các nghi phạm đã phạm nhiều sai lầm.

Mất phương hướng?

Trong bối cảnh bị quân đội Syria, Nga, Mỹ và đồng minh Thổ Nhĩ Kỳ tấn công tứ bề, đất đai chiếm được ở Syria và Iraq bị thu hẹp, tài chính suy giảm mạnh, cái chết của nhân vật số 2 Abu Mohammad al-Adnani là một tổn thất lớn đối với IS. Sức mạnh của IS chắc chắn bị suy yếu.

Câu hỏi đặt ra là liệu IS có chùn chân, lo chấn chỉnh nội bộ và củng cố lực lượng trước khi lên kế hoạch phản công mới? Một số chuyên gia Âu - Mỹ tỏ ra nghi ngờ điều này. Âm mưu khủng bố tại Pháp nêu trên đã củng cố mối nghi ngờ đó.

Nhìn lại quá khứ, người ta thấy gì? Al-Adnani là thủ lĩnh cấp cao thứ ba của IS bị giết hoặc tử trận trong 6 tháng qua. Tháng 7 vừa rồi, Abu Omar al-Shishani - người Chechnya, “bộ trưởng Bộ Chiến tranh” của IS - bị máy bay không người lái Mỹ bắn chết.

Abu Ali al-Anbari - thủ lĩnh IS ở Libya, một chiến lược gia quân sự dày dạn kinh nghiệm từng được xem là người sẽ thừa kế ghế lãnh đạo cao nhất tổ chức này - đã bị lính đặc nhiệm Mỹ bắn chết hôm 24-3. Tuy nhiên, IS không vì vậy mà giảm các hoạt động khủng bố.

GS Robert Pape thuộc Trường Đại học Chicago từng dự báo trong một công trình nghiên cứu năm 2003: “Chiến thuật ám sát các thủ lĩnh cao cấp của những tổ chức khủng bố có thể làm các hoạt động quân sự của chúng mất phương hướng trong ngắn hạn nhưng khó thắng về lâu về dài”. Daniel Byman, thành viên Viện Brookings Institution, cũng cho rằng “bọn khủng bố có thể sẽ phân tán thành các nhóm nhỏ liều lĩnh và nguy hiểm hơn”.

Quái thú Hydra

Trong thần thoại Hy Lạp, con quái thú mình rắn Hydra bị cắt một đầu sẽ mọc ra 2 đầu khác. Nhưng với một thủ lĩnh cấp cao như al-Adnani bị tiêu diệt lần này, IS có dễ tìm người thay thế như mấy lần trước?

Tuần báo Mỹ Newsweek dẫn lời Max Abrahms - giáo sư môn khoa học chính trị Trường Đại học Đông Bắc Mỹ và là thành viên của Hội đồng Quan hệ với nước ngoài (CFR), một tổ chức phi lợi nhuận nghiên cứu chính sách ngoại giao của Mỹ - nhận định: “Khi thủ lĩnh của mình bị giết, các tổ chức khủng bố cực đoan hơn. Chúng sẽ tấn công thường dân nhiều hơn, tàn bạo hơn. Tuy nhiên, trong trường hợp của IS, tìm người thay thế có tài như al-Adnani là không dễ”. Sau khi al-Shishani và al-Anbari bị loại khỏi vòng chiến đấu, còn rất ít người xứng tầm thay thế al-Adnani.

Chuyên gia về khủng bố Colin Clarke, giảng viên Trường Đại học Carnegie Mellon, giải thích: “Khử được al-Adnani, nhịp điệu tấn công khủng bố của IS ở nước ngoài sẽ giảm đi đáng kể trong lúc tìm người thay thế - một việc rất khó khăn. Trình độ và chuyên môn của al-Adnani rất cao, người thay thế khó lòng lặp lại mà chỉ có thể học hỏi qua chuyển giao công nghệ”.

Chuyên gia Kyle Orton thuộc Viện Nghiên cứu Henry Jackson Society (Anh) dự báo sẽ có một cuộc cải tổ cơ cấu tổ chức IS. Trước mắt, cuộc tranh giành chiếc ghế của al-Adnani sẽ rất quyết liệt.

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 19-9