Mặt trái cuộc khủng hoảng di dân

Tổng thống CH Czech Milos Zeman đã gắn các vụ khủng bố gần đây trên đất châu Âu với dòng người di cư chạy trốn tình hình khốc liệt ở các quốc gia bị chiến tranh tàn phá, chẳng hạn Syria, theo hãng tin AP. “Ngày nay, hầu như chẳng ai nghi ngờ mối liên hệ giữa làn sóng di dân và các vụ tấn công khủng bố” - ông Zeman nhấn mạnh.

Tội phạm toàn cầu

Khi châu Âu tiếp tục đối mặt cuộc khủng hoảng tệ hại nhất thế giới kể từ Thế chiến II, nhà chức trách khắp châu lục này đang phải đương đầu những tình huống chưa từng có và phải vất vả kiềm chế chúng. Trong khi hàng người di cư và tị nạn tiếp tục đổ vào châu Âu mỗi ngày, các mạng lưới buôn lậu ngày càng phất lên. Bọn buôn lậu quảng cáo dịch vụ của chúng trên các mạng xã hội, đồng thời đưa ra các mức giá khổng lồ để vận chuyển những người nhẹ dạ đến bờ biển châu Âu.

Người di cư xếp hàng lãnh thực phẩm miễn phí ở Belgrade - Serbia vào cuối tháng 12-2016Ảnh: REUTERS

Ông Robert Črepinko, chỉ huy đơn vị ngăn ngừa tội phạm có tổ chức của Europol (Cảnh sát châu Âu), nhận định trong bối cảnh số người tị nạn không có dấu hiệu dừng lại, những hoạt động bất hợp pháp cũng tiếp tục tăng lên. Theo ông, từ khi nổ ra cuộc khủng hoảng di dân, nhiều kẻ buôn lậu tân dược trái phép trước đây đã chuyển sang buôn người.

Báo The Washington Post tiết lộ lợi dụng tình thế tuyệt vọng của những người muốn chạy trốn chiến tranh và sự ngược đãi, giới buôn lậu đề nghị giúp họ với mức giá đáng kể. Ít hay nhiều, bọn buôn lậu hầu như luôn liên quan đến chuyến đi châu Âu của người tị nạn và di cư bằng thuyền, đi bộ, xe lửa, xe buýt. Thậm chí, hoạt động của những kẻ buôn lậu đã dẫn đến sự bùng nổ một “ngành công nghiệp” trị giá hàng tỉ USD.

“Đây là hoạt động tội phạm toàn cầu, một ngành kinh doanh rất béo bở” - ông Patrik Engström - Tư lệnh lực lượng cảnh sát biên phòng Thụy Điển, người đã theo dõi hoạt động buôn lậu và buôn người trong nhiều năm - khẳng định. Ông cho biết bọn này đưa ra cho người tị nạn những chọn lựa ngày càng phức tạp, từ chuyến đi đơn giản đến máy bay chở trực tiếp từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Thụy Điển - phương án tốn kém với chi phí khoảng 10.000 USD.

Theo kênh RT, giới chức thi hành luật pháp cho biết những ai ít tiền hơn thường trả hàng trăm USD cho một chỗ tù túng dưới boong tàu trong chuyến đi vượt Địa Trung Hải hoặc vài ngàn USD cho những chuyến đi phức tạp.

Người tị nạn thiệt thân

Quảng cáo dịch vụ trên mạng xã hội, bọn buôn lậu nhằm tạo điều kiện thuận tiện để người tị nạn dễ dàng tiếp xúc chúng hơn. Bọn buôn lậu ở Syria dường như có nhiều mối hàng nhất - theo ông Tuesday Reitano, Giám đốc Tổ chức Sáng kiến Toàn cầu chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia. “Người Syria biết cách tổ chức chuyến đi khôn khéo hơn nhiều so với bất kỳ nhóm người nào khác mà chúng tôi biết đến hay từng gặp trong lịch sử di dân” - ông Reitano nhấn mạnh.

Trong khi đó, theo trang tin Euro News, bọn tội phạm ở Thổ Nhĩ Kỳ đã vớ được của trời cho bất ngờ với hàng trăm ngàn người tị nạn và di cư tuyệt vọng kéo đến nước này. Quận Aksaray ở Istanbul là nơi nhiều người xin tị nạn đến tìm bọn buôn lậu để tính chuyện sang châu Âu. Quận Basmane ở Izmir cũng đầy rẫy những người di cư chờ đợi thời tiết thuận lợi và biển lặng để lên đường đến Hy Lạp. Đền thờ Basmane là một trong những điểm gặp gỡ giữa bọn buôn lậu và di dân.

Ông Abu Mohammed và gia đình đến từ Raqqa-Syria nằm trong số những người di cư đang tìm cách sang châu Âu. “Hai đứa con sinh đôi của tôi bị tật nguyền. Tôi muốn đem chúng đi châu Âu để chữa trị” - ông tâm sự.

Ở Izmir, “cò” công khai rao trên đường phố tìm “khách hàng” để đưa họ vượt biển đến Hy Lạp bằng thuyền. Abdu, người Syria đến từ Damascus, là một trong những “cò” như thế. Y đã đến gặp ông Abu Mohammed.

“Mỗi người, tôi lấy 550 USD” - Abdu thẳng thừng. Ông Abu nài nỉ: “Những người khác đòi ít hơn 550. Mong anh giúp đỡ và bớt cho chúng tôi nhờ”. Abdu quả quyết: “Tôi thề là người khác lấy 700 USD. Số tiền này không vào túi bọn tôi đâu mà thuộc về ông chủ. Chúng tôi phải chi trả nhiều khoản nhưng tất cả đều được tổ chức hoàn hảo. Nếu thời tiết tốt, chúng tôi sẽ đưa ông đi, còn không thì chúng tôi không muốn liều”.

Căn cứ những khoản tiền như thế và thực tế là có nhiều người muốn được đến châu Âu, Abdu chắc hẳn kiếm được bộn bạc từ công việc này. Y thừa nhận: “Với mỗi đầu người, tôi có 25 USD. Số tiền lớn chui vào túi những tay buôn lậu lớn. Hầu hết các tay buôn lậu đều là người Thổ Nhĩ Kỳ, sau đó là Syria. Mọi hoạt động đều bí mật. Nếu thừa nhận những gì mình làm, giới buôn lậu sẽ bị tống vào tù. Nhà chức trách kiểm tra rất gắt và chúng tôi gặp nhiều khó khăn trong công việc”.

Người tị nạn được yêu cầu trả tiền trước cho các tay buôn lậu cho từng chặng trong chuyến đi. Dĩ nhiên là sau đó, bọn này chẳng còn động cơ nào để bảo đảm chuyến đi an toàn cho “khách hàng”. Điều đó đã dẫn đến những hậu quả kinh khủng đối với người tị nạn, nhiều người đã phải bỏ mạng trên đường đến châu Âu.

Kỳ tới: Không thoát phân biệt chủng tộc