Mỹ bật đèn xanh bán vũ khí kiếm lời

Theo các chính sách mới nhất nói trên, nhà thầu quốc phòng Mỹ sẽ được phép trực tiếp bán các loại vũ khí thông thường và các thiết bị bay không người lái, bao gồm loại được vũ trang hoặc có thể dẫn đường các vụ tấn công tên lửa, cho đồng minh mà không cần thông qua chính phủ.

Các chính sách nói trên mang tên Chuyển nhượng vũ khí thông thường (CAT) và Xuất khẩu hệ thống bay không người lái (UAS), đã được lên kế hoạch trong suốt 1 năm qua. Giữ vai trò chủ đạo của các chính sách này là Cố vấn Thương mại Nhà Trắng Peter Navarro, vốn chủ trương hành động thương mại cứng rắn với Trung Quốc. Chúng cũng nhất quán với các hành động của Tổng thống Trump kể từ khi nhậm chức, khi ông luôn nêu cao vấn đề bán vũ khí Mỹ ra nước ngoài và tận dụng cả các cuộc gặp mặt thượng đỉnh với lãnh đạo nước ngoài để tạo đà cho buôn bán vũ khí.

Tổng thống Mỹ Donald Trump chỉ vào vũ khí bán cho Ả Rập Saudi trong cuộc họp với Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman tại Phòng Bầu Dục ngày 20-3 Ảnh: AP

Vấn đề nhân quyền luôn là yếu tố được đặt nặng trong chính sách bán vũ khí của các chính quyền Mỹ trước đây. Tuy nhiên, khi xem xét các hợp đồng mua bán vũ khí theo chính sách mới, yếu tố này chỉ ngang hàng với các yếu tố khác, bao gồm nhu cầu của các nước đồng minh và thiệt hại kinh tế nếu nhà thầu Mỹ không giành được hợp đồng.

Theo chuyên gia thương mại vũ khí Rachel Stohl tại Trung tâm Stimson (chuyên nghiên cứu chính sách, trụ sở tại Washington), bước tiếp cận của chính sách mới về tổng quan là ưu tiên kinh tế. "Lợi ích kinh tế được xem trọng ngang hoặc thậm chí hơn cả an ninh quốc gia và mục tiêu chính sách đối ngoại" - nữ chuyên gia nhấn mạnh.

Tuy nhiên, tờ The Hill nhìn nhận động thái này từ chính quyền của vị tổng thống xuất thân từ tỉ phú lại chứa đựng những nguy cơ nghiêm trọng đối với an ninh quốc gia. Tờ báo phân tích chính trị của Mỹ cũng cho rằng các quyết định bán vũ khí nên là câu chuyện an ninh chứ không phải việc làm. Bởi như các nhà kinh tế học của Trường ĐH Massachusetts đã chứng minh, sản xuất vũ khí là cách ít hiệu quả nhất để tạo ra việc làm. Xuất khẩu bất cứ sản phẩm nào cũng sẽ thu lợi kinh tế nhiều hơn sản xuất vũ khí.