Mỹ - Cuba: Rào cản cũ vẫn nóng bỏng

Tuy nhiên, rõ ràng những rào cản cũ vẫn còn gay gắt, thể hiện rõ trong cuộc họp báo được truyền hình trực tiếp - một việc vô cùng hiếm hoi tại Cuba.

Hình ảnh lưng chừng giữa một cái bắt tay và nắm tay giơ cao giữa 2 nhà lãnh đạo cho thấy quan hệ Cuba – Mỹ vẫn còn nhiều điều phải giải quyết Ảnh: REUTERS

Không khí họp báo được đánh giá là thẳng thắn và đôi lúc khá căng thẳng, thậm chí… là kỳ quặc. Trong khi Tổng thống Mỹ thúc giục Cuba cải thiện tình hình nhân quyền thì Chủ tịch Castro công kích mạnh mẽ “tiêu chuẩn kép” của Washington.

Bất đồng về nhân quyền vẫn là một trong những rào cản lớn nhất trên con đường bình thường hóa quan hệ giữa Mỹ và Cuba. Tại cuộc họp báo, khi đối mặt câu hỏi về tù nhân chính trị của một phóng viên Mỹ, Chủ tịch Raul tuyên bố “sẽ thả ngay tối nay” nếu bất kỳ cái tên nào được nêu ra.

Theo đài BBC, Nhà Trắng khẳng định từng gửi Cuba các danh sách về những người bất đồng chính kiến nhưng giới chức Mỹ nhận xét Chủ tịch Raul không xem họ là tù nhân chính trị. Nhà lãnh đạo Cuba tuyên bố nước này không có tù chính trị, hàng chục người được các nhóm bất đồng chính kiến liệt kê chỉ là tội phạm thông thường.

Trong một phản ứng khá gay gắt, ông Castro nhấn mạnh không nước nào có tư cách “dạy bảo Cuba” nếu nước đó chưa bảo đảm các vấn đề chăm sóc sức khỏe, giáo dục và bình đẳng thu nhập. Ông khẳng định Cuba đạt được các chỉ số cao về quyền của công dân trong các lĩnh vực như y tế, giáo dục và sự bình đẳng của phụ nữ, đồng thời chỉ trích Mỹ về chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, tình trạng bạo lực từ phía cảnh sát cũng như sự lạm dụng tra tấn tại nhà tù Guantanamo. Ngoài ra, ông cũng yêu cầu Mỹ trao trả căn cứ trên vịnh Guantanamo.

Dù còn bất đồng sâu sắc về các vấn đề nhân quyền, tù chính trị và cải cách kinh tế song cả hai ông Castro và Obama cùng chung mong muốn dỡ bỏ lệnh cấm vận kinh tế vẫn đè nặng Cuba. Theo đài CNN, Tổng thống Obama tuyên bố lệnh cấm vận “sắp kết thúc”. Ông chủ Nhà Trắng thừa nhận lệnh cấm vận hơn 50 năm qua không mang lại lợi ích cho hai nước, đồng thời cam kết “con đường tiến tới chấm dứt cấm vận sẽ tiếp tục” ngay cả khi ông kết thúc nhiệm kỳ vào đầu năm sau.

Trước khi rời Cuba, Tổng thống Obama sẽ xem một trận đấu bóng bầu dục cùng Chủ tịch Castro và gặp gỡ những người Cuba bất đồng chính kiến vào ngày 22-3 (giờ địa phương). Đây cũng là cách ông khẳng định mình không nhượng bộ Havana khi ở quê nhà xuất hiện các chỉ trích nhà lãnh đạo Mỹ đã cho đi quá nhiều để cải thiện mối quan hệ nhưng nhận lại quá ít từ Chủ tịch Castro.