Mỹ dọa các công ty Trung Quốc "dính líu quân đội"

Lầu Năm Góc hôm 24-6 lần đầu tiên công khai danh sách các công ty Trung Quốc đang hoạt động tại Mỹ và "có liên hệ" với quân đội Trung Quốc.

Trang Axios cho biết danh sách này gồm 20 công ty, bao gồm những tên tuổi như Tập đoàn Thiết bị viễn thông Huawei, nhà sản xuất thiết bị giám sát video Hangzhou Hikvision, Tổng Công ty Viễn thông Trung Quốc, Công ty Xây dựng đường sắt Trung Quốc… Bộ Quốc phòng Mỹ cho rằng những công ty trên "thuộc sở hữu hoặc chịu sự kiểm soát" của quân đội Trung Quốc và danh sách trên sẽ trở thành công cụ hữu ích, giúp chính phủ, doanh nghiệp, nhà đầu tư, cơ sở giáo dục… ở Mỹ thận trọng hơn khi hợp tác với họ.

Đạo luật Ủy quyền quốc phòng quốc gia năm 1999 lần đầu tiên yêu cầu thành lập danh sách nói trên và trao cho tổng thống Mỹ thẩm quyền trừng phạt bất kỳ công ty nào bị nêu tên trong đó. Tuy nhiên, theo trang Axios, Lầu Năm Góc hoặc không làm theo hoặc cho đến giờ mới công khai bản danh sách.

Đáng chú ý, Bộ Quốc phòng Mỹ gần đây đối mặt sức ép từ các nhà lập pháp của cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ trong việc công bố danh sách giữa lúc căng thẳng Washington - Bắc Kinh gia tăng vì bất đồng trong nhiều vấn đề như công nghệ, thương mại, chính sách đối ngoại, cách xử lý đại dịch Covid-19… Theo Reuters, một quan chức quốc phòng Mỹ xác nhận danh sách đã được gửi đến quốc hội.

Thiết bị của Công ty Hangzhou Hikvision tại một cuộc triển lãm ở thủ đô Bắc Kinh - Trung Quốc Ảnh: REUTERS

Nhiều công ty trong danh sách từng bị Washington đưa vào tầm ngắm trước đó. Chẳng hạn, Huawei và Hikvision đã lọt vào "danh sách đen" của Bộ Thương mại Mỹ vào năm ngoái, buộc doanh nghiệp Mỹ xin giấy phép trước khi bán sản phẩm cho họ. Khi đó, cáo buộc Washington đưa ra là Huawei đánh cắp bí mật thương mại và giúp Bắc Kinh tiến hành hoạt động do thám trong lúc Hikvision phát triển công cụ giám sát được sử dụng nhằm vào người Duy Ngô Nhĩ ở khu tự trị Tân Cương của Trung Quốc.

Đến tháng 4-2020, Bộ Tư pháp và các cơ quan liên bang khác kêu gọi Ủy ban Truyền thông Liên bang Mỹ rút giấy phép hoạt động của Tổng Công ty Viễn thông Trung Quốc tại Mỹ do "những quan ngại về an ninh quốc gia". Không dừng lại ở đó, Mỹ còn đang vận động các nước đồng minh nói không với thiết bị của Huawei, dẫn đến việc tập đoàn này bị cấm cửa tham gia xây dựng mạng viễn thông 5G tại một số quốc gia.

Sau khi có thông tin về danh sách, Hikvision lập tức gọi các cáo buộc nhằm vào họ là "không có căn cứ" và cam kết tiếp tục làm việc với chính phủ Mỹ để chỉnh sửa "những hiểu lầm". Hikvision khẳng định họ không phải là "công ty quân sự Trung Quốc", đồng thời chưa hề tham gia hoạt động nghiên cứu và phát triển liên quan đến quân đội.

Theo Reuters, quan hệ Mỹ - Trung có nguy cơ xuống dốc hơn nữa nếu Tổng thống Donald Trump trừng phạt 20 công ty bị nêu tên như lời kêu gọi của một số thượng nghị sĩ. Bắc Kinh có thể trả đũa bằng cách đưa các công ty Mỹ vào cái gọi là "danh sách thực thể không đáng tin cậy".

Mỹ hiện đe dọa trừng phạt Trung Quốc vì cách đối xử với các cộng đồng Hồi giáo thiểu số và động thái ban hành luật an ninh quốc gia đối với đặc khu hành chính Hồng Kông. Ngoài ra, ông Peter Navarro, cố vấn thương mại của Tổng thống Donald Trump, hôm 24-6 cảnh báo Trung Quốc có thể đối mặt các biện pháp thuế quan mới nếu không tuân thủ cam kết mua hàng hóa Mỹ trị giá 150 triệu USD trong thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung giai đoạn 1. Ông Navarro đưa ra nhắc nhở trên sau khi cho biết Tổng thống Donald Trump đã ký một bản ghi nhớ nhằm bảo vệ ngư dân đánh bắt tôm hùm Mỹ trước việc thị trường xuất khẩu của họ đang cạn dần.