Mỹ phải chìa "củ cà rốt" với Triều Tiên?

Phải chăng đã đến lúc Washington nên chuyển từ "cây gậy" trừng phạt sang chính sách "củ cà rốt" với Bình Nhưỡng? Tạp chí Forbes hôm 30-9 cho biết tiến sĩ - chuyên gia kinh tế Harry G.Broadman (Mỹ) đã phân tích một khả năng mà Washington có thể nhắm đến trong dài hạn: Hiệp định tự do thương mại 3 bên Mỹ - Triều Tiên - Hàn Quốc.

Bắt tay trên thương trường

Trong bối cảnh chính quyền Mỹ gần đây đã ra tín hiệu với Seoul rằng sẽ cân nhắc tái khởi động Hiệp định tự do thương mại song phương Mỹ - Hàn, liệu có khả năng Tổng thống Donald Trump sẽ bất ngờ mời ông Kim Jong-un tham gia một hiệp định thương mại 3 bên? Một động thái như vậy nghe có vẻ không tưởng khi mà ông chủ Nhà Trắng mới đây còn đe dọa "hủy diệt hoàn toàn" Bình Nhưỡng. Thế nhưng, nếu so với tình hình bế tắc hiện tại và nguy cơ Triều Tiên sử dụng vũ khí hạt nhân thì giải pháp này chưa hẳn là "điên rồ".

Đó là chưa kể nếu trở thành hiện thực, hiệp định tự do thương mại 3 bên Mỹ - Triều Tiên - Hàn Quốc thậm chí sẽ góp phần thắt chặt quan hệ Mỹ - Trung Quốc thông qua những cuộc đàm phán về vấn đề Triều Tiên. Rõ ràng, không thể chối cãi sức nặng tiếng nói của Trung Quốc trong vấn đề này. Trên phương diện thương mại, nền kinh tế số 2 thế giới đang là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Triều Tiên (chiếm đến 87% kim ngạch xuất khẩu) và cũng là thị trường cung cấp hàng nhập khẩu chủ đạo cho Triều Tiên (nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm đến 91% tỉ trọng nhập khẩu của nước này).

Ý tưởng chương trình nghị sự 3 bên này cũng có thể sẽ tạo ra những cuộc đối thoại mang tính xây dựng hơn giữa Bắc Kinh và Washington về chính sách đối ngoại với Bình Nhưỡng. Bắc Kinh có một thứ mà Washinton không có, đó là nỗi lo ngại về những rắc rối chính trị từ người láng giềng Bình Nhưỡng. Trong một thế giới mà những hệ quả và tác động từ các nước láng giềng gần như không có giới hạn, sẽ là sáng suốt nếu chịu lắng nghe những lời cảnh báo của Trung Quốc.

Dĩ nhiên, cũng có nhiều cơ sở để bác bỏ hiệp định thương mại 3 bên Mỹ - Triều Tiên - Hàn Quốc, một phần vì Nhà Trắng hiện tại chỉ chú trọng những chính sách kinh tế cứng rắn, một phần vì nhiều khả năng các cơ quan quốc phòng và ngoại giao Mỹ sẽ thẳng thừng bác bỏ ý tưởng này. Tuy nhiên, đề xuất này cũng mở ra cơ hội để các nhà hoạch định chính sách của cả Mỹ và Hàn Quốc có thể tự kiểm tra lại mục tiêu dài hạn đối với Triều Tiên.

Ngoài ra, tình hình xuất nhập khẩu hiện tại của Triều Tiên cũng mở ra cơ hội thực hiện ý tưởng hợp tác thương mại 3 bên. Trong 4 năm qua, hoạt động thương mại giữa Triều Tiên với phần còn lại của thế giới sụt giảm đáng kể. Bằng chứng là tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của nước này năm 2016 đã sụt giảm 25% so với năm 2013. Nguyên nhân chủ yếu là do hàng hóa xuất khẩu của Triều Tiên thiếu sự đa dạng (chỉ gồm khoáng sản, than đá, kim loại, sản phẩm từ kim loại - kể cả vũ khí), trong khi hàng hóa nhập khẩu lại gồm toàn máy móc có giá trị gia tăng cao (kể cả dùng điện và không dùng điện) và xe có động cơ.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đón tiếp Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson thăm Bắc Kinh hôm 30-9

Ảnh: REUTERS

Ngỗng đẻ trứng vàng

Ngoài Trung Quốc đang là thị trường nhập khẩu và xuất khẩu lớn nhất, trong số những nước phát triển khác, Pháp và Đức lần lượt là các trường hợp xuất khẩu lớn thứ 6 và thứ 8 của Triều Tiên. Tuy nhiên, giá trị hàng hóa nhập khẩu của 2 nền kinh tế châu Âu này đối với Triều Tiên đều được cho là những con số chưa đáng kể. Do vậy, cũng không loại trừ khả năng Triều Tiên sẽ đồng ý hợp tác kinh tế với một cường quốc như Mỹ.

Có lẽ hiệp định thương mại 3 bên Mỹ - Triều Tiên - Hàn Quốc phải còn rất lâu mới trở thành hiện thực nhưng ý tưởng này cũng mở ra một cơ hội đàm phán an toàn, ít rủi ro. Nếu trở thành hiện thực, hiệp định không những không làm suy yếu việc kiểm soát xuất khẩu của Mỹ mà còn cho ông Kim Jong-un cơ hội để mua những sản phẩm cần thiết từ Mỹ. Từ đó, nhà lãnh đạo Triều Tiên sẽ có hứng thú trong việc làm ăn với nền kinh tế số 1 và sẽ không làm hại "con ngỗng đẻ trứng vàng" này.

Biết đâu nếu hiệp định này thành hiện thực, ông Donald Trump sẽ đoạt cả giải Nobel Hòa bình và Nobel Kinh tế?